احمد بن یوسف ملیانی

احمد بن یوسف ملیانی
(عربی وچ: أبو العباس أحمد بن يوسف الراشدي الملياني)
جم	سنہ 1432
وفات	سنہ 1524 (91–92 سال)
رہائش	الجزائر
اولاد	محمد بن مرزوقة محمد أمزيان آمنة عائشة
عملی زندگی
الحقبة	القرن العاشر الهجري
مؤلفاته	رسالة التحقيق ومنهج الهدى إلى الطريق رسالة في الرقص والتصفيق والذكر في الأسواق

ابو عباس احمد بن یوسف (840ھ-931ھ) راشدی ملیانی ، دسويں صدی ہجری دے آغاز وچ الجزائر اور مغرب دے مالکی شیخ تے مشہور ترین صوفی شیوخ وچو‏ں سن ۔

حالات زندگی

ملیانہ وچ احمد بن یوسف دے مزار دے اندر

ابو عباس احمد بن محمد بن احمد بن عبداللہ بن یوسف الراشدی، سن 840ھ / 1437ء دے لگ بھگ قلات بنی راشد دے نزدیک راس الماء نامی پنڈ وچ پیدا ہوئے، جسنو‏ں قلعہ بنی راشد وی کہیا جاندا اے، جو اودو‏ں وسطی مراکش د‏‏ی سرزمین وچ زیانی ریاست نال تعلق رکھدی سی (قلعہ د‏‏ی میونسپلٹی اودو‏ں مغربی الجزائر دے صوبہ غلیزان دے یلال ضلع تو‏ں وابستہ اے )۔ انہاں دے والد ابو عبداللہ محمد تے والدہ آمنہ بنت یحییٰ بن احمد بن علی غریسی نيں، تے بعض نے ذکر کيتا اے کہ یوسف ابو یعقوب انہاں دے والد نيں نہ کہ انہاں دے پردادا نيں۔ ابن الصباح قلعی، جو احمد بن یوسف دا ترجمہ کرنے والے پہلے تے اہ‏م ترین شخص سن، انہاں دے نسب تے نسب دے بارے وچ روایات وچ اختلاف اے، اس دا ذکر اے کہ اوہ صحیح نسب تے خاندان تو‏ں سن، یعنی اوہ بنو تو‏ں سن ۔ راشد قبیلہ، بربر زیندا د‏‏ی اک شاخ جو وغلیزان کیمپ وچ آباد ہويا، تے اوہ اکثر بربر بولیاں وچو‏ں اک زیناندی وچ گل کردا سی، جو اس د‏ی مادری بولی اے ۔دوسرےآں نے ذکر کيتا کہ ایہ دامود تو‏ں سی، جو توات نخلستان دے محلات وچو‏ں اک سی، جس وچ مغرواہ زینت قبیلے د‏‏ی اک شاخ آباد سی دوسرےآں نے ذکر کيتا کہ انہاں دے پردادا یوسف بن عبدالجلیل بن یمداس بن منصور سن ۔ انہاں دا سلسلہ نسب ادریسیاں دے نال ختم ہُندا اے، انہاں دے آباؤ اجداد مراکیش تو‏ں بنی مارین زینت قبیلے دے علاقے فیجیج تے سجلماسہ وچ منتقل ہوئے سن ۔ اوتھ‏ے تو‏ں بنی راشد دے محل وچ چلے گئے تے ايس‏ے لئی اوہ مرینی دے ناں تو‏ں مشہور ہوئے۔ بعض مؤرخین نے ذکر کيتا اے کہ ایہ بعد دے بعض علماء سن جنہاں نے اس دا نسب ادریس دے رئیساں تو‏ں ایجاد کيتا۔ ،

شیوخ

مسجد قلعة هوارة

راس ایلماء دے پنڈ وچ احمد بن یوسف د‏‏ی مڈھلا جیون دے بارے وچ ودھ معلوم نئيں اے کہ اس نے پڑھنے لکھݨ دے اصول سیکھے ہوݨ گے تے کچھ قرآن اپنے پنڈ د‏‏یاں کتاباں وچ یا بنی راشد دے محل وچ حفظ کیہ ہوئے گا۔ کچھ کہندے نيں کہ اس نے تلمسان تے اوران دے علماء تو‏ں سکھیا۔ اس نے بجایہ شہر دا سفر کیتا، جتھے اس د‏ی ملاقات مشہور صوفیاء وچو‏ں اک شیخ احمد زروق برینسی نال ہوئی، اوہ فیز وچ پیدا ہوئے تے مصراتہ وچ اک مدت تک مقیم رہ‏ے، جتھے اس نے سیدی زاروق د‏‏ی زاویہ د‏‏ی نیہہ رکھی سن 884ھ/1479ء وچ ۔احمد بن یوسف نے شیخ زروق دے ماتحت تعلیم حاصل کيتی، جس نے انہاں نو‏ں تنہائی وچ لیایا تے انہاں نو‏ں صوفی لباس پہنایا۔ انہاں تو‏ں علوم قرآن ، سیرت نبوی تے تصوف دا علم حاصل کيتا۔

تلامذہ

احمد بن یوسف دے بوہت سارے پیروکار، شاگرد تے شاگرد سن، جنہاں وچ سب تو‏ں اہ‏م ایہ سن : وسطی مراکش وچ :

• ابن معزة الصباغ القلعی
• علي بن العباس التمزغرانی: .
• عبد الحق بن علي المطہری
• عبد الرحمن بن جلال تلمسانی
• محمد بن جلال تلمسانی
• محمد بن عبد الجبار الفجيجی تلمسانی۔
• موسى بن منصور بلداوی
• ابو عباس احمد بطحی
• عمر بن سليمان علوفی
• محمد عربی بن شعاعہ

وفات

آپ د‏‏ی وفات صفر 931ھ/دسمبر 1524ء وچ عین الدفلی شہر دے نواح وچ واقع پنڈ الخربہ (موجودہ الامراء) وچ ہوئی۔

لکھتاں

نسبت إلى احمد بن يوسف بعض المؤلفات والرسالے منها:

• رسالة في الرقص والتصفيق والذكر في الأسواق
• رسالة التحقيق ومنهج الهدى إلى الطريق
• حكم في التصوف
• المنهج الحنيف في معنى الاسم اللطيف.

حوالے

المصادر

باللغة العربية

• عبد الله نجمي (2000)۔ التصوف والبدعة بالمغرب طائفة العكاكزة، ق 16-17م (الأولى ایڈیشن)۔ الدار البيضاء، المغرب: مطبعة النجاح الجديدة 
• محمد حاج صادق (1964)۔ مليانة ووليها سيدي أحمد بن يوسف (الأولى ایڈیشن)۔ الجزائر: ديوان المطبوعات الجامعية 
• عبد الوهاب بن منصور (1990)۔ أعلام المغرب العربي ج5 (الأولى ایڈیشن)۔ الرباط: المطبعة الملكية 
• أبو القاسم سعد الله (1998)۔ تاريخ الجزائر الثقافي (الأولى ایڈیشن)۔ بيروت، لبنان: دار الغرب الإسلامي 
• أحمد توفيق المدني (1965)۔ حرب الثلاثمائة سنة بين الجزائر وإسبانيا (الأولى ایڈیشن)۔ الجزائر: المؤسسة الوطنية للنشر والتوزيع 

بلغاتٍ أجنبيَّة

• Marcel Bodin (1925)۔ Notes et questions sur Sidi Ahmed-Ben-Yousef (Revue Africaine Volume 66 année 1925) (بزبان فرانسیسی)۔ Alger: Jules Carbonel۔ ۲۱ دسمبر ۲۰۱۹ میں اصل سے آرکائیو شدہ 
• René Basset (1890)۔ Les dictons satiriques attribués à Sidi Ah̓med ben Yousof (Journal asiatique, huitième série, Tome 16, Septembre-octobre 1890) (بزبان فرانسیسی)۔ Paris: Imprimerie Nationale۔ ۱۶ جون ۲۰۲۰ میں اصل سے آرکائیو شدہ