احتضار

اِحتضار موت دے حاضر ہونے دے معنا وچ اے ۔اور فقہی اصطلاح وچ ایداں دے شخص نو‏‏ں محتضر کہندے نيں اوہ موت دے نیڑے ہوئے تے روح اس دے بدن تو‏ں نکل رہی ہوئے ۔فقہی اعتبار تو‏ں اس حالت وچ حاضرین اُتے کچھ ذمہ دارایاں عائد ہُندیاں نيں جو حاضرین نو‏‏ں پورا کرنا چاہیدا ۔

تعریف

احتضار حضر دے مادے تو‏ں باب افتعال دا مصدر اے ۔ موجود ہونے دے معنا بیان کردا اے ۔دینی اصطلاح وچ موت دا حاضر ہونا تے روح نکلنے دے وقت نو‏‏ں کہیا جاندا اے .

آداب احتضار

احتضار دے احکا‏م واجب، مستحب و مکروه نيں ۔جنہاں نو‏ں مجموعی طور اُتے آداب احتضار یا احکا‏م احتضار کہندے نيں ۔

• واجبات : تمام حاضرین دے لئی واجب کفائی اے کہ ایداں دے شخص(بچہ ،وڈا مرد و عورت) نو‏‏ں چت لٹاواں تو‏ں کہ اس دے پیر قبلہ رخ کرن۔

• مستحبات: تلقین شہادتین د‏‏ی تلقین کرنا اوراقرار پیامبر(ص) تے آئمہ(ع) ۔جان کنی جے سخت ہوئے تاں اسےاس دتی نماز پڑھنے د‏‏ی جگہ منتقل کرن ہور اس دے پاس قرآن د‏‏ی تلاوت کرن خاص طور اُتے «یس»، «صافّات» و «احزاب» اس دے سرہانے تلاوت کرن ۔ دعائے عدیلہ دا پڑھنا ہور مستحبات وچو‏ں اے ۔ ايس‏ے طرح :اللهم اغفر لی الکثیر من معاصیک، واپہلے منی الیسیر من طاعتک و یا من یپہلے الیسیر ویعفو عن الکثیر، اپہلے منی الیسیر واعف عنی الکثیر، إنک أنت العفو الغفور ہور مستحب اے .

• مکروہات: اسک‏‏ے پاس جُنُب تے حائض دا ہونا، اس دے نزدیک تنہاعورت دا ہونا،کوئی آہنی چیز اسک‏‏ے پیٹ اُتے رکھنا، گریہ کرنااور اسک‏‏ے پاس زیادہ گلاں کرنا مکروه اے .

مآخذ

• دہخدا، لغت نامہ.
• نجفی، محمد حسن، جواہرالکلام فی شرح شرائع الاسلام،‌دار احیاءالثراث العربی، بیروت، ۱۴۰۴ق.
• یزدی، محمد کاظم بن عبد العظیم، العروه الوثقی،‌دار المورخ العربی، بیروت.