ابن طاہر قیسرانی
| امام | |
|---|---|
| ابن طاہر قیسرانی | |
| (عربی وچ: مُحمَّد بن طاهر بن علي بن أحمد القيسراني الشيباني) | |
| جم | 17 دسمبر 1056 |
| وفات | 12 ستمبر 1113 (57 سال) |
| مذہب | اسلام |
| فرقہ | اہل سنت و جماعت |
| فقہی مسلک | ظاہری |
| عملی زندگی | |
| پیشہ | محدث ، سوانح نگار ، مورخ ، فقیہ |
| پیشہ ورانہ زبان | عربی |
 باب اسلام
| |
ترمیم  | |
ابن طاہر القیسرانی یا ابو الفضل محمد بن طاہر بن علی ابن احمد الشیبانی المقدسی (پیدائش: 17 دسمبر 1056ء— وفات: 12 ستمبر 1113ء) مسلم مؤرخ تے ماہرِ روایات سن ۔[۱] انہاں نے سب توں پہلے سنی اسلام دے حوالے توں قرآنِ پاک دے بعد چھ معتبر ترین کتاباں[۲][۳][۴] یعنی صحاح ستہ دا تعین کیتا تے سب توں پہلے ہی سنن ابن ماجہ نوں وی معتبر گردانا۔[۵]
سیرت
سودھوابن القیسرانی دی پیدائش 1057ء وچ یروشلم وچ ہوئی۔ آپ دے والدین عرب تے انہاں دا تعلق قیساریہ توں سی ۔ ايسے وجہ توں آپ دا ناں پيا۔ عربی وچ یروشلم نوں بیت المقدس کہندے نيں ،سو انہاں نوں مقدسی وی کہیا گیا۔ آپ دی پیدائش دا تذکرہ ابن خلکان نے 6 شوال 448ھ درج کیتا اے جو ولیم میک گوکن ڈی سلین دے مطابق دسمبر 1056 بندی اے۔[۶]
ابن القیسرانی نے حدیث دی تحقیق وچ بہت سفر کیتا۔ ابن القیسرانی نے حدیث دا علم 12 سال دی عمر توں حاصل کرنا شروع کیتا تے 19 سال دی عمر وچ بغداد دا رخ کیتا تے فیر عراق وچ کچھ وقت گزارنے دے بعد واپس وطن لوٹے تے کچھ عرصے بعد حج کرنے دے لئی مکہ روانہ ہوئے۔[۶] فیر انہاں نے تہامہ، حجاز، شام، مصر، میسوپوٹامیہ، فارس تے خراساں دا وی تعلیمی سفر کیتا۔ انہاں نے زندگی دا زیادہ حصہ ہمدان وچ گزاریا جو موجودہ ایران دا حصہ اے تے ایتھے بہت ساری ایسی کتاباں تصنیف کيتیاں جو مشہور ہوئیاں۔[۲] مشرق وچ جدوں اوہ خواجہ عبد اللہ انصاری دے شاگرد سن تاں انہاں نے معاوضہ لے کے محمد البخاری، مسلم ابن الاحجاج، ابو داؤد تے ابن ماجہ دے نسخے اپنے ہتھ توں لکھے۔[۷]
اک ہور حج توں واپس لوٹتے وقت ابن القیسرانی دی وفات بغداد وچ جمعے نوں ہوئی۔ ابن خلکان نے یومِ وفات دا تعین 28 ربیع الاوّل کیتا اے جو 507 ہجری بندا اے۔ ڈی سلین دے مطابق ایہ ستمبر 1113 گریگوری اے۔
علمی خدمات
سودھوابن القیسرانی نے سب توں پہلے صحاح ستہ نوں معتبر شمار کیندا: صحیح بخاری، صحیح مسلم، سنن ابی داؤد، سنن الصغریٰ، جامع ترمذی تے سنن ابی ماجہ۔[۲] سنی اسلام دے لئی انہاں کتاباں دی اہمیت دے باوجود ابن القیسرانی توں پہلے کِسے نے انہاں اُتے توجہ نئيں دتی سی تے انہاں کتاباں توں کِسے خاص موضوع دا حوالہ یا متن تلاش کرنا کارِ دارد سی ۔[۸]
اس دے علاوہ ابن القیسرانی نے ابنِ ماجہ دی لسٹ تیار کيتی جس دی وجہ توں سنن ابی ماجہ نوں صحاح ستہ وچ جگہ ملی۔ اس توں پہلے ابن الصلاح نے ابنِ ماجہ نوں ايسے وجہ توں زیادہ اہمیت نئيں دتی سی۔ ابن القیسرانی دی لسٹ دی وجہ توں ایہ حدیث دی پہلی کتاب بنی جس دی تدوین اس طرح کيتی گئی سی۔[۵][۹] چونکہ ایہ کتاب ابن الاثیر دی کتاب الکامل فی التریخ تے عبدالغنی المقدیسی دی الکامل اسماء الرجال توں گھٹ توں گھٹ اک صدی پہلے لکھی گئی سی، اس لئی مؤرخین ابن القیسرانی نوں صحاحِ ستہ دی بنیاد مندے نيں۔[۳][۴][۵] ابن القیسرانی ظاہری سن تے اسلامی فقہ دے ظاہری معنےآں دے قائل سن ۔[۱۰] اس دے علاوہ اوہ باقاعدہ صوفی مسلک نال تعلق رکھدے سن تے نثر تے شاعری اُتے وی لکھدے رہے۔[۶] انہاں دی طرف توں موسیقی تے رقص دے دفاع نوں سخت گیر مذہبی حلفےآں توں مخالفت دا سامنا رہیا۔ اپنے تمام تر تاریخی تے روایات توں متعلق کم دے باوجود انہاں دی کتاباں وچ موجود گرائمر دی اغلاط دی وجہ توں انہاں اُتے تنقید وی کيتی جاندی رہی۔
حوالے
سودھو- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۲.۰ ۲.۱ ۲.۲ Ibn Khallikan's Biographical Dictionary, translated by William McGuckin de Slane. Paris: Oriental Translation Fund of Great Britain and Ireland. Sold by Institut de France and Royal Library of Belgium. Vol. 3, pg. 5.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ Scott C. Lucas, Constructive Critics, Ḥadīth Literature, and the Articulation of Sunnī Islam, pg. 106. Leiden: Brill Publishers, 2004.
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ Muhammad 'Abd al-Ra'uf, Hadith Literature – 1. Taken from The Cambridge History of Arabic Literature, vol. 1, pg. 287. Cambridge: Cambridge University Press, 1983.
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ ۵.۲ Ignác Goldziher, Muslim Studies, vol. 2, pg. 240. Halle, 1889–1890. ISBN [[Special:BookSources/0-202-30778-6
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ ۶.۲ Ibn Khallikan, pg. 6.
- ↑ الذہبی، سانچہ:Ws، ج 4، ص 27-29۔
- ↑ Lucas, pg. 103.
- ↑ Lucas, pg. 83.
- ↑ Christopher Melchert, The Formation of the Sunni Schools of Law: 9th-10th Centuries C.E., pg. 185. Leiden: [Brill Publishers, 1997.