ابراہیم بن عبد اللہ
ابراہیم بن عبد اللہ حضرت امام حسن دے انہاں پوتاں وچوں اے جو قتیلِ باخمرا دے ناں توں مشہور ہويا تے جس نے اپنے بھائی نفسِ ذکیہ دے بعد حکومت وقت دی خلافت عباسیہ دے خلاف قیام کيتا۔ اس قیام وچ زیدیاں،معتزلیاں تے بعض فقہا نے حصہ لیا۔ لیکن ایہ قیام کامیابی توں ہمکنار نہ ہويا ۔اس قیام دے نتیجے وچ ابراہیم بن عبد اللہ 145 ہجری قمری وچ باخمرا دے علاقے وچ قتل ہويا ۔
تعارف
سودھوابراہیم بن عبد اللہ بن حسن بن حسن 97 ہجری قمری وچ پیدا ہويا۔ والد دا ناں عبد اللہ محض سی تے عبد اللہ محض حسن مثنی دا بیٹا سی۔
شخصیت
سودھوابراہیم بن عبد اللہ اک ادیب تے محدث شخص سی ۔واصل بن عطا تے عمرو بن عبید جداں معتزلی مذہب دے مؤسس علما دے سوالےآں دے جواب دینے دے لئی اس دے والد عبد اللہ محض نے ابراہیم دا انتخاب کيتا تھا[۱]۔وہ اک شاعر وی سی .اسنے اپنے قیام دے حمایتیاں وچوں مفصل ضبٗی دے پاس اشعار دا مجموعہ ترتیب دتا جو بعد مفضل دے ناں توں منسوب ہويا[۲]۔
عباسیاں دے خلاف قیام
سودھومنصور عباسی دے بر سر اقتدار آنے دے بعد علویاں دی عباسیاں توں کھلم کھلا مخالفت ہو گئی۔[۳]عبد اللہ محض تے اسکے اہل خانہ نوں عراق وچ زندانی کرنے دے بعد ابراہیم بن عبد اللہ تے محمد بن عبد اللہ نے عباسیاں توں اپنی مخالفت نوں شدید تر کر دتا ۔محمد نے 145 ہجری قمری وچ قیام کیا[۴] تے ابراہیم نے 145ہجری قمری دے رمضان دے شروع وچ بصرہ توں عباسیاں دے خلاف قیام کيتا ۔[۵]
ابراہیم دا لشکر 145ہجری قمری دے ذیقعد دے شروع وچ بصرہ توں کوفہ دی طرف گیا[۶] ۔ دوسری جانب منصور عباسی نے 18000 افراد اُتے مشتمل لشکر ابراہیم نال جنگ کرنے دے لئی روانہ کیا[۷]۔دونے فوجاں دا کوفہ توں 16 فرسخ توں دور باخمرا نامی جگہ اُتے آمنا سامنا ہويا۔ابتدا وچ عباسیاں دی ابتدائی صفاں سنگین شکست توں دوچار ہوئیاں ۔[۸]
لیکن عباسی لشکر کے اک حصے نے ابراہیم دے لشکر دی پشت توں حملہ کیا[۹] جس نے ابراہیم دے لشکر نوں کافی نقصان پہنچایا ۔ 25 ذی الحجہ 145 ہجری قمری نوں ابراہیم بن عبد اللہ گلے اُتے تیر لگنے دی وجہ توں قتل ہو گیا۔ اس دی وجہ توں علویاں دی فوج بہت ضعیف ہو گئی تے عباسیاں دی فوج دے حوصلے بلند ہو گئے [۱۰]۔اس طرح علویاں دی پہلی فتح دی جگہ شکست نے لے لی تے ابراہیم بن عبد اللہ دا قیام کامیاب نہ ہو سکیا ۔ابراہیم دے قتل دے بعد اس دے سر نوں تن توں جدا کر کے خلیفہ دے نزدیک لے گئے تے اسکے جسد نوں باخمرا وچ دفن کر دتا ۔[۱۱]
حوالے
سودھو- ↑ ابوالفرج اصفہانی، مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۲۹۳-۲۹۴
- ↑ ابوالفرج اصفہانی، مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۳۱۶
- ↑ محمدرضا مہدوی عباس آباد، قیام محمد بن عبدالله (نفس زکیہ) نخستین قیام علویان علیہ عباسیان، نشریہ دانشکده علوم اجتماعی و انسانی دانشکده تبریز، ش۱۶، ۱۳۴.
- ↑ ابن قتیبہ، المعارف، ص۳٧۸.
- ↑ خلیفہ بن خیاط، تریخ، ج۲، ص۶۴۹.
- ↑ یعقوبی، تریخ، ج۲، ص۳٧٧.
- ↑ ابن اثیر، الکامل فی التریخ، ج۵، ص۵۶٧ و ۵۶۸.
- ↑ طبری، تریخ طبری، ج۳، ص۳۱۳.
- ↑ یعقوبی، تریخ یعقوبی، ج۲، ص۳٧۸
- ↑ طبری، تریخ طبری، ج۳، ص۳۱۶.
- ↑ یعقوبی، تریخ یعقوبی، ج۲، ص۳٧۸. یاقوت، معجم البلدان، ج۱، ص۳۱۶. بیروت، ۱۳٧۴ق
مآخذ
سودھو- یعقوبی، تریخ، ج۲، ص۳٧٧، بیروت، ۱۳٧۹ق.
- ابوالفرج اصفہانی، مقاتل الطالبیین، ج۱، ص۲۹۳-۲۹۴، به کوشش احمد صقر، قاہره، ۱۳۶۸ق.
- خلیفہ بن خیاط، تریخ، ج۲، ص۶۴۹ به کوشش سہیل زکار، دمشق ۱۹۶۸م.
- طبری، ابن جریر، تریخ، بيروت، دار الكتب العلميہ، ۱۴۰٧ق. و ہور: به کوشش محمد ابوالفضل ابراہیم، بیروت، ۱۹۶۰-۱۹۶۸م.
- ابن اثیر، الکامل، بیروت، ۱۴۰۲ق/۱۹۸۲م.
- ابن قتیبہ، عبداللـہ بن مسلم، المعارف، به کوشش ثروت عکاشہ، قاہره، ۱۹۶۰م.
- محمدرضا مہدوی عباس آباد، قیام محمد بن عبدالله (نفس زکیه) نخستین قیام علویان علیه عباسیان، نشریہ دانشکده علوم اجتماعی و انسانی دانشکده تبریز، ش۱۶.