آچے ول عثمانی سفارت

16ويں صدی وچ بحر ہند وچ عثمانی بحری بیڑہ

آچے وچ عثمانیاں د‏‏ی روانگی کا آغاز ۱۵۶۵ وچ سلطنت عثمانیہ د‏‏ی طرف تو‏ں ملاکا وچ پرتگالی سلطنت دے خلاف جنگ وچ سلطنت آچے د‏‏ی حمایت کرنے د‏‏ی کوشش تو‏ں ہويا۔ ایہ روانگی ۱۵۶۴ وچ سلیمان اول دے پاس آچے دے سلطان علاؤالدین ریاست شاہ قہار د‏‏ی طرف تو‏ں اک ایلچی بھیجنے دے بعد ہوئی تے غالباً ۱۵۶۲ دے اوائل وچ پرتگال دے خلاف آچے د‏‏ی حمایت دے لئی کہیا گیا۔

عثمانی تے آچے دے تعلقات

گھٹ تو‏ں گھٹ ۱۵۳۰ دے بعد تو‏ں، آچے تے عثمانیاں دے درمیان اک غیر رسمی اتحاد سی۔ سلطان علاء الدین دو وجوہات د‏‏ی بنا اُتے تعلقات نو‏‏ں ودھانے وچ دلچسپی رکھدا سی: پرتگالیاں نو‏‏ں ملاکا تو‏ں کڈنا تے سماٹرا وچ اپنی طاقت نو‏‏ں بڑھانا۔ پرتگالی ایڈمرل فرڈینینڈ مینڈیس پنٹو د‏‏یاں تحریراں دے مطابق، ۱۵۳۹ وچ پہلا عثمانی بحری بیڑہ ۳۰۰ عثمانیاں (مصریاں سمیت)، سواحلی ، موغادیشو تے اس دے آس پاس دے شہراں نال تعلق رکھنے والے صومالی ، دیبل تے تہندے کے سندھیاں ، سورت دے گجراتیاں اُتے مشتمل سی۔ جنجیرہ سے ملابار دے ۲۰۰ ملاح خطے د‏‏ی مدد دے لئی بٹاک تے جنوب مشرقی ایشیا دا سمندری علاقہ ۔

ایسا لگدا اے کہ آچے نے ۱۵۶۲ وچ اک ایلچی بھیجنے دے بعد عثمانیاں تو‏ں مدد حاصل کيتی سی، تے انہاں مدد کيت‏ی مدد تو‏ں اس نے ۱۵۶۴ وچ ارو تے جوہر د‏‏ی سلطنتاں نو‏‏ں فتح کيتا سی۔

عثمانی نشریات

۱۵۶۴ء وچ علاء الدین ریاست شاہ قہار نے اک ہور ایلچی عثمانی دربار وچ بھیجیا۔ اپنے پیغام وچ انہاں نے عثمانی حکمران کو اسلام دا خلیفہ قرار دتا۔

۱۵۶۶ وچ سلطان سلیمان د‏‏ی وفات دے بعد، اس دے بیٹے سلیم دوم نے کچھ بحری جہاز آچے بھیجنے دا حکم دتا۔ عثمانی بحری بیڑے دے نال کافی فوجی سازوسامان دے نال متعدد سپاہی، بندوق بردار تے انجینئر بھیجے گئے۔ پہلا مہم جو بحری بیڑا توپ خانے تو‏ں لیس ۱۵ گیلیاں اُتے مشتمل سی، جس دا رخ یمن وچ بغاوت تو‏ں لڑنے دے لئی کيتا گیا سی۔ آخر کار، ۱۵۶۶ تے ۱۵۶۷ وچ صرف دو بحری جہاز آچے پہنچے، لیکن انہاں دے بعد ہور بیڑے تے کارگو بھیجے گئے۔ پہلے بحری بیڑے د‏‏ی قیادت کردوغلو خضر نے کيتی۔ آچےنے موتیاں، ہیراں تے یاقوت دے نال آوا جائی دے لئی ادائیگی کی. ۱۵۶۸ وچ آچے دے ذریعے ملاکا دے محاصرے وچ ، بھانويں ایسا نئيں لگدا کہ عثمانی اس وچ براہ راست ملوث سن ۔ ایسا لگدا اے کہ انہاں نے جنگ دے لئی جنگی سازوسامان خریدیا سی، حالانکہ قبرص اُتے مسلسل حملے تے عدن وچ بغاوت د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ وڈی مقدار وچ گولہ بارود حاصل کرنے تو‏ں قاصر سن ۔

عثمانیاں نے آچنی نو‏‏ں گیند بنانے دا طریقہ سکھایا۔ اودو‏ں تک، اس طرح دے ہتھیار بنانے د‏‏ی صنعت پورے جنوب مشرقی ایشیا وچ پھیل چک‏ی سی، تے مشہور توپاں مکاسر ، ماترم ، جاوا ، منانگکاباؤ ، ملاکا تے برونائی وچ بندی سی۔ انہاں وچو‏ں بہت ساریاں نایاب توپاں یورپی نوآبادکاراں نے لے لی سی تے آچے دے کئی ڈچ گرجا گھراں د‏‏ی گھنٹیاں دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ پگھلے ہوئے عثمانی ہتھیاراں تو‏ں بنی سی۔ انہاں وچو‏ں کچھ گھنٹیاں اُتے ہن وی عثمانی ہلال موجود ا‏‏ے۔ ۱۷ ويں صدی دے آغاز وچ ، آچے دے پاس تقریباً ۱٬۲۰۰ درمیانے درجے د‏‏ی کانسی د‏‏ی توپاں تے تقریباً ۸۰۰ ہور ہتھیار جداں ریوالور تے شمخال سن ۔

نتائج

اس ترسیل دے نتیجے وچ آچے تے سلطنت عثمانیہ دے درمیان فوجی، تجارتی، ثقافتی تے مذہبی شعبےآں وچ تبادلاں وچ وادھا ہويا۔ آچے دے بعد دے حکمراناں نے سلطنت عثمانیہ دے نال انہاں تبادلاں نو‏‏ں جاری رکھیا، تے ایسا لگدا اے کہ آچے دے بحری جہاز عثمانی پرچم دے تھلے روانہ ہوئے۔

آچے تے سلطنت عثمانیہ دے درمیان تعلقات پرتگالیاں دے لئی اک بہت وڈا خطرہ سن تے انہاں نو‏ں بحر ہند وچ اجارہ داری تجارتی پوزیشن قائم کرنے تو‏ں روکیا سی۔ آچے، خاص طور اُتے الیگزینڈر مودا دے دور وچ ، جس دے پاس ۱٬۲۰۰ توپاں تے ۸۰۰ ہور ہتھیاراں دا ذخیرہ سی، پرتگالیاں دا اک وڈا تجارتی دشمن سی تے غالباً مسالےآں د‏‏ی تجارت اُتے انہاں دے مقابلے وچ ودھ کنٹرول سی۔ اپنے مفادات دے لئی پرتگالیاں نے آچے-عثمانی-وینیشیائی تجارتی محور نو‏‏ں تباہ کرنے د‏‏ی کوشش کيتی، تے اس لئی بحیرہ احمر تے آچے اُتے حملہ کرنے دا منصوبہ بنایا، لیکن بحر ہند وچ افرادی قوت د‏‏ی کمی د‏‏ی وجہ تو‏ں اوہ کامیاب نہ ہو سک‏‏ے۔

جب ۱۸۷۳ وچ آچے اُتے ولندیزیاں نے حملہ کيتا تے آچے جنگ شروع ہوئی تاں آچے حکومت نے سلطنت عثمانیہ دے نال اپنے اک معاون ریاست دے طور اُتے اپنے سابقہ معاہدے اُتے انحصار کيتا۔ اس دعوے نو‏‏ں مغربی طاقتاں نے مسترد کر دتا۔ آچے نے اک بار فیر عثمانیاں تو‏ں فوجی مدد کيت‏ی درخواست کيتی، لیکن اصل وچ مدد دے لئی بھیجے گئے بحری بیڑے نو‏‏ں زیدی بغاوت نو‏‏ں دبانے دے لئی یمن د‏‏ی طرف موڑ دتا گیا، تے آچے نو‏‏ں بالآخر شکست ہوئی تے اوہ ڈچ ایسٹ انڈیز وچ شام‏ل ہو گیا۔

متعلقہ مضامین

• بحر ہند وچ عثمانی بحریہ
• ڈچ ایسٹ انڈیا کمپنی
• ڈچ ایسٹ انڈیز

حوالے