لبرلزم

لبرلزم ایسی سوچ اے جیہدا مڈھ ازادی تے برابری اے۔ لبرل لوک ایہناں دو سوچاں دے مڈھ تے ونےسونے خیال پالدے نیں جیویں ازاد تے امانداری دیاں چوناں، سول حق، پریس دی ازادی، متی ازادی، بپاری ازادی تے جیداد رکھنا۔

لبرلازم پہلی واری چانن ویلہ وچ پہلی واری اک وکھری سیاسی تحریک لئی سامنے آیا تے ایہدا فیشن فلسفیاں تے بپاریاں وچ پہلے سی۔ پرکھاں توں ملن والے فیدے، سرکاری مت، اننی بادشائی تے باشاہواں دے خدائی اختیار لبرل لوکاں منن توں مکر گۓ۔ 17ویں صدی دے انگریز فلسفی جان لاک نوں لبرلزم دا موڈھی تے آگو منیا جاندا اے جینے لبرلزم نوں اک وکھری سوچ دتی۔ اوہنے ایس گل نوں ودھایا جے جیون، ازادی تے پراپرٹی جماندرو حق (Natural Rights) نیں۔ سرکاراں نوں ایہناں حقاں نوں روکنا نہیں جاہیدا۔ لبرلاں نیں چونویں سرکار تے قنون دے اصول تے زور دتا۔

شانوالا انقلاب، امریکی انقلاب تے فرینچ انقلاب تے آنوالے ہور انقلاباں وچ ہونوالی مارکٹائی لبرل سوچاں دی جت لئی ٹھیک سمجھی گئی۔

آزاد خیالی (انگریزی: liberalism) اس سیاسی فلسفے دا ناں اے جو شخصی آزادی،جمہوری نظام حکومت تے آزادی تجارت، دا پرچار کرے۔ آزادی خیالی د‏‏ی تحریک اٹھارواں تے انیسیواں صدی،کی پیداوا‏‏ر ا‏‏ے۔ جدو‏ں کہ درمیانے طبقے دے لوکاں نے جاگیرداری تے مطلق العنانی دے خلاف جدوجہد کيتی۔ انقلاب امریکا،اور انقلاب فرانس،اسی د‏‏ی پیداوا‏‏ر ا‏‏ے۔ سب تو‏ں پہلے آزاد خیالی دا لفظ اہل سپین،کے استعمال کيت‏‏ا۔ تے ايس‏ے طرح سب تو‏ں پہلے آزاد خیال سیاسی جماعت وی اوتھے منظم ہوئی۔ معاشی اعتبار تو‏ں آزاد خیالی تو‏ں مراد ایہ اے کہ آزاد تجارت، ذا‏تی ملکیت تے بلا روک ٹوک درآمد تے برآمد د‏‏ی اجازت۔

• آدم سمتھ
• جارج اورویل

حوالے