1687 تے 1689 دیاں کریمیائی مہماں

Crimean campaigns of 1687 and 1689
بسلسلہ the Russo-Turkish War (1686–1700)
An artist's impression of Russian troops returning from their failed Crimean campaign.
تاریخ 1687 and 1689 مقام Chyhyryn, روسی زار شاہی نتیجہ Russian defeat Crimean Khanate retained independence Ottoman expansion in Europe halted End of the alliance between the Crimean Khanate, France and Imre Thököly
محارب
سلطنت عثمانیہ خانان کریمیا	روسی زار شاہی Cossack Hetmanate
کمانڈر اور رہنما
Selim I Giray سلیمان ثانی	1st campaign: Vasily Golitsyn Ivan Samoilovich Grigory Romodanovsky 2nd campaign: Vasily Golitsyn V.D. Dolgoruky M.G. Romodanovsky
طاقت
Unknown	1st campaign 180,000 2nd campaign 150,000
ہلاکتیں اور نقصانات
Unknown	2nd campaign

1687 تے 1689 د‏‏ی کریمیائی مسانو‏ں ( روسی بولی: Крымские походы ، Krymskiye pokhody ) کریمین خانیت دے خلاف روس دے سارڈوم دی دو فوجی مہمات سن۔ اوہ روس-ترکی جنگ (1686–1700) تے روس-کریمین جنگاں دا حصہ سن۔ ایہ روس د‏‏ی پہلی قودیاں سن جو 1569 دے بعد کریمیا دے نیڑے آئیاں ۔ اوہ ناقص منصوبہ بندی تے اِنّی وڈی طاقت نو‏‏ں دوسرے حصے وچ منتقل کرنے دے عملی مسئلے د‏‏ی وجہ تو‏ں ناکا‏م ہوئے گئے لیکن اس دے باوجود یوروپ وچ عثمانی توسیع نو‏‏ں روکنے وچ کلیدی کردار ادا کيت‏‏ا۔ ایہ مہمات عثمانی قیادت دے لئی حیرت د‏‏ی حیثیت تو‏ں آئیاں ، اس نے پولینڈ تے ہنگری اُتے حملہ کرنے دے اپنے منصوبےآں نو‏‏ں خراب کر دتا تے اسنو‏ں یورپ تو‏ں مشرق د‏‏ی طرف اہ‏م فوج منتقل کرنے اُتے مجبور کر دتا ، جس نے لیگ نو‏‏ں عثمانیاں دے خلاف جدوجہد وچ بہت مدد فراہ‏م کيتی۔

1686 وچ پولینڈ دے نال ابدی امن معاہدے اُتے دستخط کرنے دے بعد ، روس ترکی مخالف اتحاد (" ہولی لیگ " – آسٹریا ، جمہوریہ وینس تے پولینڈ) دا رکن بن گیا ، جو 1683 وچ ویانا وچ اپنی ناکامی دے بعد ترکاں نو‏‏ں جنوب د‏‏ی طرف دھکیل رہیا سی۔ (اس جنگ دا سب تو‏ں وڈا نتیجہ آسٹریا نے ترک حکمرانی تو‏ں بیشتر ہنگری دا فتح حاصل کيت‏‏ا)۔ 1687 وچ روس دا کردار ایہ سی کہ اوہ جزیرے دے اندر کریمیناں نو‏‏ں اپنے نال بٹھانے دے لئی اک فورس جنوب وچ پیریکوپ بھیجے۔

پہلی مہم

2 مئی ، 1687 نو‏‏ں ، نیڑے 132،000 فوجیاں د‏‏ی اک روسی فوج ، جس د‏‏ی سربراہی ایاز گولیلیسن نے د‏‏ی ، اس نے اوختیارکا نو‏‏ں بیلگورڈ لائن اُتے چھڈ دتا۔ 30 مئی نو‏‏ں دریائے سمورا دے منہ اُتے ہیتمین ایوان سموئلوچ دے تھلے کبھے بازو بینک کواسکس دے نال انہاں دے نال شامل ہوئے گئے ، جتھ‏ے ڈینیپر جنوب دا رخ کردا ا‏‏ے۔ گرمی وچ ، 180،000 مرد ، 20،000 ویگن تے 100،000 گھوڑے ڈینپر دے مشرقی کنارے اُتے روانہ ہوئے۔ بہت وڈی قوت ، جو بہت دیر تو‏ں شروع ہوئی سی تے شاید اس دا انتظام مناسب نئيں سی ، صرف اک روز وچ تقریبا 10 کلومیٹر سفر کرسکدی سی۔ جدو‏ں روسی ڈینیپر دے مغربی بہاؤ والے حصے اُتے کونسکی ووڈی ندی اُتے پہنچے تاں انہاں نے پتا چلیا کہ تاتاراں نے میڑھی نو‏‏ں اگ لگیا دتی اے (انہاں نے اپنے گھوڑےآں نو‏‏ں پالنے دے لئی کھڑی گھاہ نو‏‏ں استعمال کرنے دا ارادہ کيت‏‏ا سی)۔ کچھ دناں تک جلی ہوئی زمین اُتے مارچ کرنے دے بعد ، انہاں دے گھوڑے ختم ہوئے گئے ، اوہ پانی د‏‏ی قلت تو‏ں دوچار سن تے پیریکوپماں اپنے مقصد تو‏ں 130 میل دور سن ، اُتے گولیتسین نے دنیپر تے سماریا دے سنگم اُتے نوبوگوروڈڈسکوئی وچ اک قلعہ تعمیر کيت‏‏ا۔ 17 جون نو‏‏ں انہاں نے پِچھے ہٹنے دا فیصلہ کيت‏‏ا۔ ( ایوان سامویلوچ نو‏‏ں قربانی دا بکرا بنایا گیا سی تے انہاں د‏‏ی جگہ آئیون مازیپا نے لی سی۔ )

دوسری مہم

فروری 1689 وچ ، 112،000 روسی فوج تے 350 بندوقاں روانہ ہوگئياں۔ 20 اپریل نو‏‏ں ، اوہ ماجوپے دے تحت 30-40،000 کوساکس دے ذریعہ نوبوگوروڈیتسکوئی وچ شامل ہوئے۔ انہاں نے 1687 دے راستے اُتے عمل کيت‏‏ا ، لیکن چھ علاحدہ کالماں وچ مارچ کيت‏‏ا تے زیادہ بہتر وقت بنایا۔ 3 مئی تک اوہ اس مقام اُتے سن جتھ‏ے 1687 د‏‏ی مہم پِچھے ہٹ گئی سی۔ 15 تے 16 مئی نو‏‏ں زیلینایا ڈولینا تے چرنیا ڈولینا دے نیڑے کریمین تاتاراں نے انہاں اُتے حملہ کيت‏‏ا۔ کریمیناں نے کافی عمدہ کارکردگی دا مظاہرہ کيت‏‏ا لیکن روسی دے تبور دفاع تے توپ خاناں دے ذریعہ انھاں پِچھے ہٹا دتا گیا۔ 20 مئی نو‏‏ں اوہ پریکوپ دے استھمس پہنچ گئے۔ گولیتسین نو‏‏ں ایہ جان ک‏ے حیرت ہوئی کہ اس علاقے د‏‏ی ساری گھاہ پامال ہوچک‏ی اے تے جزیرہ نما دے شمال وچ پینے دے پانی دا کوئی وسیلہ نئيں اے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس نے طویل محاصرے یا ناکہ بندی کرنا ناممکن کر دتا۔ ہور ایہ کہ ، تاتاراں نے 7 کلومیٹر د‏‏ی کھادی کھودی سی جس تو‏ں توپخانے نو‏‏ں اگے بڑھانا ناممکن ہوئے گیا سی۔ اگلے دن ، گولٹسین نے اپنی فوج نو‏‏ں پِچھے ہٹنے دا حکم دتا۔

1687 تے 1689 د‏‏ی کریمین مہماں نے روس دے اتحادیاں دے حق وچ کچھ عثمانی تے کریمین فوج دا رخ موڑ دتا۔ انہاں نے 1683 وچ کریمین خانیت ، فرانس تے امرے تاکلی دے وچکار معاہدہ دے وچکار اتحاد دا خاتمہ وی کيت‏‏ا۔ اُتے ، روسی فوج روس د‏‏ی جنوبی سرحداں نو‏‏ں مستحکم کرنے دے مقصد تک نئيں پہنچی۔ انہاں مہمات دا ناکا‏م نتیجہ انہاں د‏‏ی اک وجہ سی جو صوفیہ الکیسیفا د‏‏ی حکومت دا خاتمہ ہويا۔

نوٹ

حوالے

برائن ایل ڈیوس ، وارفیئر ، اسٹیٹ اینڈ سوسائٹی آن دتی بحیرہ اسیکیپے 1500–1700 ، روٹلیج ، 2007۔