یاقوتی گاں
 | |
| حالت | خطرے وچّ |
|---|---|
| ہور ناں | یاقوت کیٹل، چڑھدے سائیبیریائی کیٹل |
| دیس | روس |
| ونڈ | ساخا لوکراج(یاکوتیا) |
| ورتوں | تن مقصد گوشت/ دودھ/ (بھار چکنا); ٹھنڈ سہارن دی بوہتی قابلیت |
| گُݨ | |
| بھار | نر: 500–600 کلوگرام |
| مادہ: 350–400 کلوگرام | |
| اچائی | نر: 115–127 سیٹیمیٹر |
| مادہ: 110–112 سیٹیمیٹر | |
| کوٹ | کالا، لال، دھبے؛ بہتے جانوراں دے چٹیاں لکیراں ہندیاں ہن۔ |
| سینگ | سنناں والا؛ مختلف شکلاں تے طرفاں |
| نوٹ | |
| Protected by the world’s first conservation law for a domestic breed | |
| Cattle Bos primigenius | |
یاقوتی گاں (یاقوتی کیٹل وی لکھیا جاندا ہے؛ ساخا بولی: Саха ынаҕа, ساخااناگا) اک پالتو جانور ہے جسنوں کہ روس دے خودمختار لوکراج یاکوتیا(ساخا وچّ پالیا جاندا ہے۔ ایہہ گاواں ودھیرے ٹھنڈ اسانی نال سہار لیندیاں ہن۔
ویروا
سودھویاقوتی گاں دی اچائی 110 تے 112 سینٹیمیٹر ہندی ہے۔ ایہناں دا بھار 350 توں 400 کلوگرام تکّ ہندا ہے۔ یاقوتی جھوٹے دی اچائی 115 توں 127 سینٹیمیٹر ہندی ہے تے ایہناں دا بھار 500 توں 600 کلوگرام تکّ ہندا ہے۔ ایہناں دیاں لتاں چھوٹیاں پر مضبوط ہندیاں ہن اتے ایہناں دی چھاتی ڈونگھی پر تنگ ہندی ہے۔ اسدے گلے ہیٹھاں ولّ لمکدا ماس پوری طرحاں وکست ہے۔ ایہناں دا رنگ وکھ-وکھ ہندا ہے۔ کسے دا کالا، کسے دا لال جاں پھر کسے دا دھبھیاں والا۔
ایہناں دا وڈا ڈھڈّ تے لما پاچن راہ ایہناں نوں گھاہ-پھوس تے پٹھے کھا کے پچاؤن وچّ کافی مدد کردا ہے۔ ایہہ کیٹلاں ودھیرے ٹھنڈے موسم نوں آسانی نال سہن کر لیندے ہن۔ اسدی اک مثال 2011 دی ہے جسدے آخری مہینیاں وچّ یاقوتی کیٹلاں دا اک جھنڈ ٹائگا جنگل وچّ برفواری وچّ پھس گیا اتے اس جھنڈ نے تنّ مہینے تکّ اس حالات دا ساہمنا کیتا جدکہ ادوں درجہ حرارت وی -40℃ 'تے پہنچ گیا سی۔
ورتوں
سودھویاقوتی کیٹلاں نوں تنّ کماں لئی ورتیا جاندا ہے۔ اک تاں اس کولوں دودھ حاصل کیتا جاندا ہے، دوجا گوشت اتے تیجا اسنوں بھارواہک پسوں وجوں ورتیا جاندا ہے۔
اس توں سالانہ 1000 کلوگرام دی ایوریج نال دودھ حاھل کیتا جاندا ہے۔ یاقوتی گاواں دا دودھ کافی چنگا ہندا ہے۔ ایہناں دے دودھ وچّ ایوریج 5.03% چربی تے ایوریج 4.69% پروٹین ہندے ہن۔
اجوکی حالت
سودھوموجودہ سمیں تقریباً 1200 یاقوتی کیٹلاں ہن اے ایہہ سبھ روس دے ساخا لوکراج (یاقوتیا) وچّ ہن۔ ایہناں دی پرجنن کرن والی گنتی وچّ 525 گاواں تے 28 جھوٹے ہن جدکہ باقی ڈیئری والیاں گاواں ہی ہن۔ اسدے سٹے وجوں غذا اتے کھیتی باڑی ادارہ نے یاقوتی کیٹلاں نوں خطرے والیاں پرجاتیاں دی کیٹیگری وچّ رکھیا ہے۔
باہری کڑیاں
سودھو- جوہا کانتانین (2009): ″Article of the month – The Yakutian cattle: A cow of the permafrost.″ Archived 2020-03-10 at the وے بیک مشین GlobalDiv Newsletter, 30 December 2009, issue no. 12, pp. 3–6. Retrieved 30 June 2013.
- L.K. Ernst, N.G. Dmitriev (1989): ″Yakut (Yakutskii skot).″ In: N.G. Dmitriev, L.K. Ernst (eds.) (1989): Animal genetic resources of the USSR. FAO Animal Production and Health Paper 65. FAO Corporate Document Repository, Agriculture and Consumer Protection Department, Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO). Pp. 92–93. ISBN 92-5-102582-7. Pdf-version Archived 2009-11-13 at Archive-It.
- Food and Agriculture Organization of the United Nations / Domestic Animal Diversity Information System: ″Yakutskii Skot/Russian Federation.″ Retrieved 30 June 2013.
- Sakha Information Technology Center (SITC) : "The Aboriginal Yakut Cattle." Archived 2011-01-01 at the وے بیک مشین W/out date. Retrieved 30 June 2013.
- Anu Osva: Yakutian cattle art project – In Siberian villages, photos. Retrieved 30 June 2013.