آریئن ہجرت تھیوری
آریئن ہجرت نظریہ' ( انگریزی– Indo – Aryan Migration Theory ) مکھت: برٹش - جرمن اتہاسکاراں دی مانتا سی کہ بھارتی آریا لوکاں دا یورپی آریا نسل نال تعلق اے ۔ بھارت وچ آریاوں دی یورپی دیساں جاں وچکار - ایشیا ولوں آمد ہوئی اتے بھارت وچ وی اپنی رہتل قائم کیتی ۔ ایہہ اوہناں دے ولوں کیتے گئے جانچ ولوں قائم کیتا گیا ۔
اپروکت اصول دا پرتیپادن 19ویں صدی دے انت وچ تدّ کیتا گیا جدوں یورپی بولی - پروار دے اصول دا قیام ہوئیا ۔ جسدے مطابق ، بھارتی بولیاں وچ یوروپی بولیاں ولوں کئی شبدی یکسانیت دکھیاں ۔ جویں گھوڑے نوں یونانی وچ اکوس eqqus ، فارسی وچ اسپ اتے سنسکرت وچ گھوڑا کہندے ہن ۔ اس طرحاں ، بھرا نوں لاطینی- یونانی وچ فریٹر ( اس ولوں انگریزی وچ فریٹرنٹی ، Fraternity ) ، فارسی وچ بردر اتے سنسکرت وچ بھراتر کہندے ہن ۔ اس اصول دی تنقید - سویکاریاتا دونھوں ہوئی - اس ویلے یعنی 1870 دے ویلے وی ۔ نال ہی استوں بھارتی - سیاست وچ بولی دے بنیاد اتے بھید آنا شروع ہو گیا - جو پہلاں بھارتی اتہاس وچ نہیں ویکھیا گیا سی ۔
مکھ نظریہ
سودھوغیرملکی ودواناں دے مطابق آریئن 1800 ولوں 1500 ق م وچکار ایشیا ولوں بھارتی بھوکھنڈ وچ وارد ہوئے ۔ [ 1 ] انگریزی دور وچ انگریز اتہاسکاراں نے بھارتی سنسکرت وغیرہ بولیاں اتے ویداں دی پڑھائی کیتی ۔ جسدے نال اوہناں نوں لگا کہ بھارت دے مول نواسی کالے رنگ دے لوک سن ۔ اسی دور وچ ویدک آریا بھارت آ گئے اتے اپنی رہتل دا پرسار شروع کیتا ۔ اوہ رگوید نامی گرنتھ وی بھارت لیائے جو اوہناں دا سبھتوں پرانا گرنتھ سی ۔ [ 2 ] انگریزی ودوان ولئم جونس دے مطابق سنسکرت ، یونانی، لاطینی، فارسی ، جرمن وغیرہ بولیاں دا مول اک ہی اے ، حالانکہ سنسکرت اوہناں توں کتے ترقی یافتہ اے ۔ [ 3 ]