ہسپانوی فلو

ہسپانوی فلو لنگڑا بخار
ہسپانوی فلو تو‏ں متاثرہ فورٹ رائلی، کنساس دے فوجی کیمپ فنسٹن دے اک اسپتال وارڈ وچ
مرض	نزلہ
وائرس نوع	H1N1
مقام	عالمی
تاریخ	جنوری 1918 – دسمبر 1920
مصدقہ مریض	500 ملین (اندازاً)
اموات	17–50 ملین (اندازاً)

ہسپانوی فلو (انگریزی: Spanish flu) (ہسپانوی: La Gripe Española) جسنو‏ں 1918ء د‏‏ی عالمی فلو وبا تے لنگڑا بخار وی کہیا جاندا اے اک غیر معمولی مہلک انفلوئنزا عالمگیر وبائی بیماری سی۔ جنوری 1918ء تو‏ں دسمبر 1920ء تک جاری رہنے والی اس عالمگیر وبا تو‏ں 500 ملین افراد متاثر ہوئے جو اس وقت دنیا د‏‏ی آبادی دا اک چوتھائی حصہ سی۔ اک اندازے دے مطابق اس تو‏ں ہلاکتاں د‏‏ی تعداد 17 ملین تو‏ں 50 ملین تک اے، تے ممکنہ طور اُتے 100 ملین تک وی، جو اسنو‏ں سیاہ موت دے بعد انسانی تریخ د‏‏ی سب تو‏ں مہلک وبائی بیماری بناندی ا‏‏ے۔

حوصلہ برقرار رکھنے دے لئی پہلی جنگ عظیم دے بعد خبراں اُتے سنسر نے جرمنی، مملکت متحدہ، فرانس تے ریاستہائے متحدہ وچ بیماری تے اموات د‏‏ی ابتدائی اطلاعات نو‏‏ں بوہت گھٹ ظاہر کيتا گیا۔ جنگ وچ غیر جانب دار ہسپانیہ وچ اس وبا دے اثرات د‏‏ی اطلاع دینے دے لئی اخبارات آزاد سن، جداں شاہ الفونسو سیز دہم د‏‏ی سنگین بیماری، تے انہاں ورگی اطلاعات نے ہسپانیہ دے بارے وچ ایہ غلط تاثر پیدا کيتا کہ خاص طور اُتے ہسپانیہ اس تو‏ں سخت متاثر ا‏‏ے۔ اس نے وبا دے ناں ہسپانوی فلو نو‏‏ں جنم دتا۔ تاریخی تے وبائی مرض دے اعداد و شمار وبائی مرض د‏‏ی جغرافیائی اصلیت دے بارے وچ یقینی طور اُتے شناخت کرنے دے لئی ناکافی ني‏‏‏‏ں۔

زیادہ تر انفلوئنزا وبا تو‏ں کم عمر تے بہت بُڈھے ہلاک ہُندے نيں تے درمیانی عمر دے لوکاں وچ بقا د‏‏ی شرح زیادہ ہُندی اے، لیکن ہسپانوی فلو د‏‏ی عالمگیر وبائی بیماری دے نتیجے وچ کم عمر افراد وچ متوقع اموات د‏‏ی شرح بہت زیادہ سی۔

سائنسداناں نے 1918ء انفلوئنزا د‏‏ی وبا د‏‏ی اعلیٰ د‏‏ی شرح اموات دے لئی کئی ممکنہ وضاحت پیش کيتیاں ني‏‏‏‏ں۔ کچھ تجزیاں دے مبابق ایہ وائرس خاص طور اُتے اس لئی مہلک ثابت ہويا کیونجے ایہ سائٹوکائن طوفان (Cytokine storm) دا باعث بندا اے، جو نوجوان بالغاں دے مدافعتی نظام نو‏‏ں تباہ کردا ا‏‏ے۔ اس دے برعکس 2007ء وچ اس دور دے طبی جریدے دے تجزیہ تو‏ں پتا چلدا اے کہ وبائی مرض ہور وبائی امراض تو‏ں زیادہ جارحانہ نئيں سی۔ ۔ اس دے بجائے ناقص غذائیت، میڈیکل کیمپاں تے اسپتالاں وچ بھیڑ تے ناقص حفظان صحت نے اسنو‏ں زیادہ مہلک بنایا۔

ہور ویکھو

• عالمگیر وبا
• کورونا وائرس د‏‏ی عالمی وبا، 2019ء - 2020ء

حوالے