ہالیجی شریف
قدیمی تے تحریک آزادی دی مرکزی درگاہ
ہالیجی شریف، اس درگاہ دےبانی تے تحریک آزادی دے اولین مجاہد’’پیر حماداللہ ہالیجوی ‘‘ سن ۔ہالجی شریف ، ضلع سکھر دی تحصیل پنوعاقل وچ واقع اے۔ ضلع سکھر توں 50 کلومیٹر دے فاصلے اُتے پنو عاقل دا شہر واقع اے ،اس توں 10کلومیٹر دے فاصلے اُتے قومی شاہراہ اُتے ہالیجی شریف دا روحانی مرکز واقع اے۔ اک روایت کےمطابق اس علاقے وچ ہالیجی دے ناں توں قدیم دور وچ اک وادی سی جس دے ناں توں ایہ علاقہ موسوم ہواتے اج اس وادی دے ناں اُتے اس قریہ تے بستی دا ناں وی ہا لیجی شریف مشہور ہويا۔ اس دا تلفظ ’’’ہا لے جی ‘‘ اے ۔بہر حال اس دی ناں وجہ کچھ وی ہوئے مگریہ اک گمناں گائاں تے وادی سی جس نوں پہلے نوں ئی وی نئيں جا ندا سی فیر اچا نک دیکھنے وچ آندا اے کہ لوکاں دے قدم اس طرف ودھ رہے نيں اس دی شہرت پھیلدتی گئی۔ایتھے پہلے نوں ئی سڑک نئيں سی مگر ہالیجی شریف دے وجود وچ آنے دے بعد ایتھے پختہ سڑک بن گئی جس پرلوکاں دی آمدورفت شروع ہوئی تے ایتھے وڈی تعداد وچ گاڑیاں چلنے لگاں ۔
ہالیجی شریف وچ تجلیات الٰہی کامرکز اے جتھے اُتے مخلوق پرواناں دی طرح رخ کر تی اے۔ درا صل ایہ ایسی خانقانيں تے صوفیائے کرام ایداں دے وی ہوئے تے نيں جو مرجع خلا ئق ہُندے نيں جنہاں دی وجہ توں اللہ تعالیٰ اپنی مخلوق دے قلوب نوں اپنے ولی دی طرف رو حا نیت دی ترقی دے لئی موڑ دیندا اے ۔نامور ادیب تے پروفیسر سر ور سیف تے نا مور محقق استاد فضل اللہ مہیسر دی را ئے ایہ اے کہ اس وادی تے مقام نوں ایہ وی خصوصیت حا صل اے اس دے بانی تے موجد ’ ’پیر حمادللہ ‘ؒ‘ سن جو وقت دے اک اہل اللہ تے ولی سن انہاں دے رو حا نی سلسلے دی کڑیاں سندھ دی مشہور رو حا نی خانقاہاں توں ملدی نيں جنہاں وچ پیر جو گوٹھ ،بھرچونڈی شریف ، سو ئی شریف تے امروٹ شریف توں شامل نيں۔پیر حماداللہ بن میاں محمود بن حماداللہ دا خا ندان اصلاً راجستھان نال تعلق رکھدا سی۔ اجمیر وچ کدرے بو دو باش سی، سندھ وچ ایہ خاندان ’’ انڈ ھڑ ‘‘ دے ناں توں معروف اے۔ سا تواں صدی وچ میاں مو سیٰ نواب ؒ مشہور سہروردی بزرگ حضرت شیخ بہاالدین زکریا ملتانی دےبھانجے تے خلیفہ سن ايسے وجہ توں اس قوم دا روحانی تعلق ملتان توں اے تے ایہ تعلق ہن وی کِسے نہ کِسے صورت وچ قائم اے