گنگوتری

گنگوتری گنگا دریا دے شروع ہون دا تھاں ہے۔ گنگاجی دا مندر، سمندر پدھر توں 3042 میٹر دی اچائی اتے وافع ہے۔ گنگا دے سجے ولّ دا پرویش اتیئنت آکرشک اتے منوہر ہے۔ ایہہ تھاں اترکاشی توں 100 کلومیٹر دی دوری اتے واقع ہے۔ گنگا مائی دے مندر دی اساری گورکھا کمانڈر امر سنگھ تھاپا نے 18 ویں صدی دے شروعات وچّ کیتی سی موجودہ مندر دی مڑاساری جے پور دے راجگھرانے ولوں کیتی گئی سی۔ ہر سال مئی توں اکتوبر دے مہینیاں دے وچّ پتت پاونی گنگا مائی دے درشن کرن لئی لکھاں شردھالو تیرتھیاتری اتھے آؤندے ہن۔ یمنوتری دی ہی طرحاں گنگوتری دا پتت پاون مندر وی اکشی ترتیا دے پاون پرو اتے کھلدا ہے اتے دیوالی دے دن مندر دے کپاٹ بند ہندے ہن۔

پرانا حوالہ

مکھ لیکھ لئی ویکھو: گنگوتری دا متھہاسک حوالہ

پراچین کتھاواں دے مطابق رام چندر دے آباؤ اجداد رگھکل دے چکرورتی راجا بھگیرتھ نے اتھے اک پوتر شلاکھنڈ اتے بیٹھکے بھگوان شنکر دی پرچنڈ تپسیا کیتی سی۔ اس پوتر شلاکھنڈ دے نزدیک ہی 18 وی صدی وچّ اس مندر دا نرمان کیتا گیا۔ اجیہی مانتا ہے کہ دیوی گنگا نے اس ستھان اتے دھرتی دا چھوہ کیتا۔ اجیہی وی مانتا ہے کہ پانڈواں نے وی مہابھارت دی لڑائی وچّ مارے گئے اپنے پرجناں دی آتمک شانتی دے نمت اس ستھان اتے آکے اک مہان دیوَ یگّ دا انشٹھان کیتا سی۔ ایہہ پوتر اتے اتکرشٹھ مندر سفید گرینائیٹ دے چمکدار 20 فٹ اچے پتھراں نال نرمت ہے۔ درشک مندر دی شاندار ہونا اتے شچتا ویکھ کے سموہت ہوئے بناں نہیں رہندے۔ شولنگ دے روپ وچّ اک نیسرگک چٹان گنگا ندی وچّ جلمگن ہے۔ ایہہ درش بہت زیادہ منوہر اتے آکرشک ہے۔ اسنوں دیکھن نال دیوی شکتی دی پرتکھ انوبھوَ ہندا ہے۔ پراچین آکھانا دے انوسار، بھگوان شو اس ستھان اتے اپنی جٹاں نوں پھیلا کر بیٹھ گئے اتے اوہناں نے گنگا ماتا نوں اپنیاں گھنگھرالیاں جٹاں وچّ لپیٹ دتا۔ شیتکال دے شروع وچّ جدوں گنگا دا پدھر کافی زیادہ ہیٹھاں چلا جاندا ہے تدّ اس موقعے اتے ہی اکت پوتر شولنگ دے درشن ہندے ہن۔

اتہاس

گنگوتری شہر ہولی - ہولی اس مندر دے ارد - گرد وکست ہویا جسدا اتہاس 700 سال پرانا ہے، اس دے پہلاں وی انجانے کئی صدیاں توں ایہہ مندر ہندواں لئی آتمک پریرنا دا شروت رہا ہے۔ حالانکہ پرانے کال وچّ چاردھاماں دی تیرتھیاترا پیدل ہویا کردی سی اتے اوہناں دناں اس دی چڑائی درگم سی اس لئی سال 1980 دے دشک وچّ گنگوتری دی سڑک بنی اتے ادوں توں اس شہر دا وکاس درت رفتار نال ہویا۔ گنگوتری شہر اتے مندر دا اتہاس انکھڑویں طور تے جڑیا ہے۔ پراچین کال وچّ اتھے مندر نہیں سی۔ گنگا شلا دے نزدیک اک رنگ منچ سی جتھے یاترا موسم دے تنّ - چار مہینیاں لئی دیوی -دیوتیاں دیاں مورتیاں رکھیاں جاندیاں سی۔ ایہناں مورتیاں نوں پنڈاں دے وکھ وکھ مندراں جویں شیام پریاگ، گنگا پریاگ، دھرالی اتے مکھبا آدی پنڈاں توں لیایا جاندا سی جہناں نوں یاترا موسم دے بعد پھر اوہناں پنڈاں وچّ بھیج دتا جاندا سی۔ گڑوال دے گرکھا سیناپتی امر سنگھ تھاپیا نے 18ویاں صدی وچّ گنگوتری مندر دا اساری اس جگہ کیتا جتھے راجا بھاگیرتھ نے تپ کیتا سی۔ مندر وچّ پربندھ لئی سیناپتی تھاپیا نے مکھبا گنگوتری پنڈاں ولوں پنڈیاں نوں وی نیوکت کیتا۔ اس دے پہلاں ٹکنور دے راجپوت ہی گنگوتری دے پجاری سن۔ منیا جاندا ہے کہ جے پور دے راجے مادھو سنگھ دوسرا نے 20ویاں صدی وچّ مندر دی مرمت کروائی۔ ای . ٹی . ایٹکنس نے دتی ہمالئن گجیٹئر (وولیوم III بھاگ I, سال 1882) وچّ لکھیا ہے کہ انگریزاں دے ٹکنور شاسنکال وچّ گنگوتری پربندھکی اکائی پٹی اتے پرگنے دا اک بھاگ سی۔ اوہ اسی مندر دے ڈھانچے دا ورنن کردا ہے جو اج ہے۔ ایٹکنس اگے دسدے ہے کہ مندر پرویش دے اندر کارجکاری باہمن (پجاری) لئی اک چھوٹا گھر سی اتے باہر تیرتھیاتریاں لئی لکڑی دا چھاندار ڈھانچہ سی۔

مقامی لوک

مکھ لیکھ لئی ویکھو: گنگوتری دی رہتل

• ویش - شنگار - اپریل توں جولائی تکّ ہلکے اونی بستر اتے ستمبر توں نومبر تکّ بھاری اونی بستر
• تیرتھ - یاترا دا سماں - اپریل توں نومبر تکّ
• بولی- ہندی، انگریزی اتے گڑھوالی۔
• گھر - گنگوتری اتے یاترا رستہ وچّ کل پرمکھ ستھاناں اتے جیئیمویئین پاندھی آرام گھر، نجی آرام گھر اتے دھرمشالاواں