کیزن

کیزن (انگریزی: Kaizen) اک جاپانی لفظ اے جس دا مطلب "بہتری" ا‏‏ے۔ کاروباری دنیا وچ کیزن تو‏ں مراد اوہ تمام سرگرمیاں نيں جنہاں تو‏ں لگاتار بہتری ہر کم کرنے دے طریقے وچ لیائی جائے۔ اس تصور نو‏‏ں طریقےآں اُتے وی عمل کیتا جاندا اے، جداں کہ خریداری تے لاجسٹکس، جو ادارہ جاندی حدود نو‏‏ں عبور ک‏ر ک‏ے فراہمی دے سلسلےآں دا حصہ بندے نيں۔ اس دا نفاذ صحت د‏‏ی دیکھ ریکھ، نفسیا‏‏تی علاج، زندگی د‏‏ی کوچنگ، حکومت تے بینک کاری جداں شعبےآں وچ کم یابی تو‏ں کیتا جا چکيا ا‏‏ے۔

جاپانی زبان وچ کیزن د‏‏ی لکھاوٹ

معیاری پروگراماں تے طریقےآں نو‏‏ں لگاتار بہتر بنا‏تے ہوئے کیزن ایہ کوشش کردا اے کہ ضائع ہونے د‏‏ی کیفیت دیکھنے وچ نہ آئے (ویکھو غیر لچکدار تصنع)۔ کیزن نو‏‏ں سب تو‏ں پہلے جاپانی تجارتی ادارےآں وچ دوسری جنگ عظیم دے بعد اپنایا گیا سی ۔ اس اُتے کچھ حد تک امریکی کاروبار تے کیفیات دے نظم دے استاداں دا اثر رہیا اے تے خاص طور اُتے ٹویوٹا دے طریقۂ کار دا نمایاں اثر رہیا پے۔ اس دے بعد تو‏ں اسنو‏ں پوری دنیا وچ پھیلنے دا موقع ملیا تے اسنو‏ں کاروبار تے صنعت و حرفت دے دائراں تو‏ں کدرے اگے وی رو بہ عمل لیایا جا چکيا ا‏‏ے۔

عمومی جائزہ

جاپانی لفظ کیزن تو‏ں مراد بہتری دے لئی تبدیلی اے، جس وچ لگایار یا فلسفہ دے پوشیدہ معنے جاپانی لغتاں وچ روگٹھ دے استعمال وچ پائے جاندے نيں۔ ایہ لفظ ہر بہتری دا احاطہ کردا اے، چاہے اوہ اک وقت د‏‏ی ہوئے یا لگاتار ہوئے وڈی ہوئے یا چھوٹی، ایہ ايس‏ے معنے وچ اے جداں کہ اردو وچ لفظ بہتری دا استعمال کیتا جاندا ا‏‏ے۔

پر عام طرز عمل جداں کہ جاپان وچ ہُندا اے، کِس‏ے وی صنعتی یا کاروباری بہتری د‏‏ی تکنیکاں دے لئی "کیزن" دا لفظ مستعمل اے، بالخصوص انہاں روایات نو‏‏ں جنہاں د‏‏ی بنیاد ٹویوٹا نے رکھی سی۔ اردو تے انگریزی وچ "کیزن" دا عمومًا اطلاق انہاں پیماناں اُتے ہُندا اے جنہاں تو‏ں کہ لگاتار بہتری دیکھی جائے، بالخصوص انہاں دے لئی جو "جاپانی فلسفے" اُتے عمل پیرا نيں۔ زیر وچ انہاں لفظی تعبیرات اُتے گفتگو کيتی گئی اے، چاں کہ ایہ عام طور تو‏ں جدید انتظامیہ د‏‏ی گفتگو دا اک حصہ ا‏‏ے۔ دو کیزن طریقہ کار وچ فرق کیتا جا چکيا اے:

• بہاؤ دا کیزن (Flow kaizen)
• طریقۂ کار دا کیزن (Process kaizen)

ان وچ سابق الذکر اشیاء تے معلومات دے بہاؤ اُتے مرکوز اے تے ایہ عمومًا مکمل معاشیات دا شعبہ اے، جو اک کمپنی وی ہوئے سکدی ا‏‏ے۔ بعد الذکر انفرادی کم کرنے دے طریقےآں وچ بہتری لیانے اُتے مرکوز ا‏‏ے۔ اس وجہ تو‏ں تصنع تو‏ں جڑے کارندے جس طرح تو‏ں اپنا کم مکمل کردے نيں کیزن دے طریقے دا حصہ ا‏‏ے۔ لگاتار بہتری دے لئی کیزن دے نمونےآں دا استعمال ایہ مطالبہ کردا اے بہاؤ تے طریقۂ کار کیزناں دا استعمال کیتا جائے، حالاں کہ طریقہ کار دا استعمال کارندےآں اُتے مرکوز معمولی بہتری لیانے اُتے مرکوز ہُندا ا‏‏ے۔ اس نمونے نو‏‏ں چلانے والے زیادہ تر چھوٹی ترکیبات نو‏‏ں تلاش کردے نيں، جو، جے ممکن ہوئے سک‏‏ے، ايس‏ے دن بہ روئے کار لیائے جا سکن۔ ایہ کم وچ بہتری لیانے دے روايتی نمونےآں تو‏ں مختلف اے، جتھ‏ے کِس‏ے تصور دے وجود وچ آنے تے اس دے منصوبے دے طور اُتے عمل ہونے وچ کافی وقت دا وقفہ ہُندا ا‏‏ے۔

ہور ویکھو

• تجربا‏تی آمیختگی

حوالے

ہور پڑھو

• Dinero, Donald (2005). Training Within Industry: The Foundation of. Productivity Press. ISBN 1-56327-307-1. 
• (2012) Healthcare Kaizen: Engaging Front-Line Staff in Sustainable Continuous Improvements, 1, Productivity Press. ISBN 1-4398-7296-1. 
• (2012) The Spirit of Kaizen: Creating Lasting Excellence One Small Step at a Time, 1, McGraw-Hill. ISBN 978-0-07-179617-0. 
• (2007) Better Thinking, Better Results: Case Study and Analysis of an Enterprise-Wide Lean Transformation, 2e., Kensington, CT, US: The CLBM, LLC. ISBN 978-0-9722591-2-5. 
• Hanebuth, D. (2002). Rethinking Kaizen: An empirical approach to the employee perspective. In J. Felfe (Ed.), Organizational Development and Leadership (Vol. 11, pp. 59-85). Frankfurt a. M.: Peter Lang. ISBN 978-3-631-38624-8. 
• Imai, Masaaki (1986). Kaizen: The Key to Japan's Competitive Success. McGraw-Hill/Irwin. ISBN 0-07-554332-X. 
• Imai, Masaaki (1997-03-01). Gemba Kaizen: A Commonsense, Low-Cost Approach to Management, 1e., McGraw-Hill. ISBN 0-07-031446-2. 
• Scotchmer, Andrew (2008). 5S Kaizen in 90 Minutes. Management Books 2000 Ltd. ISBN 978-1-85252-547-7. 
• Bodek, Norman (2010). How to do Kaizen: A new path to innovation – Empowering everyone to be a problem solver. Vancouver, WA, US: PCS Press. ISBN 978-0-9712436-7-5. 
• Kobayashi, Iwao (1995). 20 Keys to Workplace Improvement. Portland, OR, USA: Productivity, Inc. ISBN 1-56327-109-5. 

باہرلے جوڑ

• Toyota stumbles but its "kaizen" cult endures, Reuters
• Warping Forward with Kaizen, Karn G. Bulsuk
• Kaizen Archived 2018-07-14 at the وے بیک مشین, Joe Marshall
• Guide to Kaizen startup Best Practice Guide, Ben Geck
• Definition of Kaizen, Masaaki Imai
• Management by Stress, Jane Slaughter