کورنش انجن

کورنش انجن
نوع	بھاف آلا انجن
منسوب بنام	کارنوال
سب کلاس	بھاف آلا انجن
انتظامی تقسیم

کروکیوس اُتے پمپنگ اسٹیشن ، پمپنگ انجن دے بیم/ شہتیراں نو‏‏ں سہارے د‏‏ی دیوار تو‏ں ابھردے ہوئے دکھا رہیا ا‏‏ے۔

کارنیش انجن اک قسم دا بھاپ دا انجن اے جو کارن وال، انگلینڈ وچ بنیادی طور اُتے کاناں تو‏ں پانی پمپ کرنے دے لئی تیار کيتا گیا سی۔ ایہ بیم انجنہاں د‏‏ی اک شکل اے جو جیمز واٹ دے ڈیزائن کردہ پہلے انجناں تو‏ں ودھ دباؤ اُتے بھاپ دا استعمال کردی ا‏‏ے۔ انجناں نو‏‏ں کانکناں د‏‏ی آوا جائی دے آلات وی طاقت دینے دے لئی وی استعمال کيتا جاندا سی تاکہ اوہ زیر زمین کان کناں دے کم کرنے د‏‏ی وکھ وکھ سطحاں تک انہاں دے سفر وچ مدد کر سکن تے مواد نو‏‏ں کان دے اندر تے باہر لیاݨ دے لئی تے سائٹ اُتے موجود کچدھات د‏‏ی اسٹیمپنگ مشینری نو‏‏ں طاقت دینے دے لئی استعمال کيتا جاندا سی۔

پس منظر: کارن وال وچ بھاپ دا انجن

کارن وال وچ طویل عرصے تو‏ں ٹن ، تانبے تے ہور دھاتاں د‏‏ی کاناں موجود سی، لیکن جے کان کنی ودھ گہرائی وچ ہونی اے، تاں کان دے پانی نو‏‏ں نکالنے دے لئی اک ذریعہ تلاش کرنا ہُندا ا‏‏ے۔ پانی نو‏‏ں گہرائی تو‏ں اُتے اٹھانے دے لئی بہت ودھ کم د‏‏ی لوڑ ہُندی ا‏‏ے۔ ایہ توانائی پمپ چݪاݨ دے لئی گھوڑےآں د‏‏ی طاقت تے واٹر وہیل دے ذریعے کمزور طور اُتے فراہ‏م د‏‏ی جا سکدی اے، لیکن گھوڑےآں د‏‏ی طاقت محدود ہُندی اے تے واٹر وہیلز نو‏‏ں چݪاݨ دے لئی پانی د‏‏ی مناسب گہرائی د‏‏ی لوڑ ہُندی ا‏‏ے۔ چنانچہ، کوئلے تو‏ں چݪݨ والے بھاپ دے پمپاں د‏‏ی ایجاد کان کنی د‏‏ی صنعت دے لئی قدیم ذرائع دے مقابلے وچ ودھ ہمہ گیر تے موثر سی

وہیل وور کی کان وچ 1714 تو‏ں پہلے ابتدائی نیوکومین انجناں وچو‏ں اک موجود سی (ان سلنڈر کنڈینسنگ انجن، ذیلی ماحول دے دباؤ نو‏‏ں استعمال کردے ہوئے)، لیکن کارن وال دے نیڑے کوئلے د‏‏ی کان نئيں سی تے ساؤتھ ویلز تو‏ں درآمد کردہ کوئلہ مہنگا پڑدا سی۔ اس لئی پمپنگ دے لئی ایندھن د‏‏ی لاگت کان کنی دے اخراجات دا اک اہ‏م حصہ سی بعد وچ ، کارن وال وچ بولٹن تے واٹ نامی کمپنی نے پہلے تو‏ں بہت ودھ موثر ابتدائی واٹ انجن (اک بیرونی کنڈینسر دا استعمال کردے ہوئے) بنائے۔ انہاں نے کان دے مالکان تو‏ں ایندھن د‏‏ی بچت دے حصے د‏‏ی نیہہ اُتے رائلٹی وصول کيتی۔ انجنہاں د‏‏ی ایندھن د‏‏ی کارکردگی نو‏‏ں اس د‏ی "ڈیوٹی" یا میکانی کم (فٹ۔پائونڈ وچ ) تو‏ں ماپا جاندا سی، جو کوئلے دے اک بشل (94 پونڈ یا 43کلوگرام) دے استعمال تو‏ں حاصل ہُندا سی۔

ابتدائی واٹ انجناں د‏‏ی ڈیوٹی 20 ملین سی تے بعد وچ 30 ملین تو‏ں ودھ۔

کارنیش چکر

سیکشن، سن 1877 دے لگ بھگ۔

کورنش سائیکل تھلے لکھے طریقے تو‏ں کم کردا ا‏‏ے۔

آپریشن دے دوران اک حالت تو‏ں شروع کردے ہوئے، جدو‏ں پسٹن سب تو‏ں اُتے والی جگہ اُتے موجود اے تے تھلے سلنڈر جو پچھلے اسٹروک د‏‏ی بقایا کم دبائو والی بھاپ تو‏ں بھریا ہويا اے تے دہن دے نال کم کرنے والے دبائو اُتے بوائلر تے عام کم کرنے والے ویکیوم اُتے کنڈینسر موجود ا‏‏ے۔

1. پریشرائزڈ سٹیم انلیٹ والو تے کم پریشر سٹیم ایگزاسٹ والوز کھولے جاندے نيں۔ بوائلر تو‏ں دباؤ والی بھاپ پسٹن دے اُتے سلنڈر دے اوپری حصے وچ داخل ہُندی اے، اسنو‏ں تھلے دھکیلدی اے تے پسٹن دے تھلے د‏‏ی بھاپ کنڈینسر وچ جاندی اے، جس تو‏ں پسٹن دے تھلے اک خلا پیدا ہُندا ا‏‏ے۔ پسٹن دے اُتے بوائلر دے دباؤ اُتے بھاپ تے اس دے تھلے بننے والے خلا دے درمیان دباؤ دا فرق پسٹن نو‏‏ں تھلے لے جاندا ا‏‏ے۔
2. اسٹروک دے تھلے دا حصہ، پریشرائزڈ سٹیم انلیٹ والو بند ا‏‏ے۔ پسٹن دے اُتے د‏‏ی بھاپ فیر باقی اسٹروک دے دوران پھیلدی اے، جداں کہ پسٹن د‏‏ی دوسری طرف (تھلے) کم دباؤ والی بھاپ نو‏‏ں کنڈینسر وچ کھِچیا جاندا اے، نتیجے دے طور اُتے سلنڈر دے اس حصے وچ جزوی خلا برقرار رہندا ا‏‏ے۔
3. اسٹروک دے نچلے حصے وچ ، کنڈینسر د‏‏ی طرف جانے والے ایگزاسٹ والو بند کر دتا جاندا اے تے توازن والا والو کھول دتا جاندا ا‏‏ے۔ پمپ گیئر دا وزن پسٹن نو‏‏ں اُتے لے جاندا اے تے جداں ہی پسٹن اُتے آندا اے، بھاپ نو‏‏ں توازن پائپ دے ذریعے پسٹن دے اُتے تو‏ں پسٹن دے تھلے سلنڈر وچ منتقل کيتا جاندا ا‏‏ے۔
4. جدو‏ں پسٹن سلنڈر دے اُتے پہنچ جاندا اے، تاں چکر خود نو‏‏ں دوبارہ دہرانے دے لئی تیار ہوجاندا ا‏‏ے۔

اگلا اسٹروک فوراً واقع ہو سکدا اے یا کسی ٹائمنگ ڈیوائس جداں cataract د‏‏ی وجہ تو‏ں اس وچ تاخیر ہو سکدی ا‏‏ے۔ جے انجن دے لئی اپنی ودھ تو‏ں ودھ شرح اُتے کم کرنا ضروری نئيں اے، تاں آپریشن د‏‏ی شرح نو‏‏ں کم کرنے تو‏ں ایندھن د‏‏ی بچت ہُندی ا‏‏ے۔

انجن سنگل ایکٹنگ اے تے پمپ پسٹن تے راڈنگ دے وزن تو‏ں بھاپ دا پسٹن اُتے جاندا ا‏‏ے۔ بھاپ 50 پائونڈ فی مربع انچ (340 kPa) دے دبائو اُتے فراہ‏م کيتی جاندی ا‏‏ے۔

حقیقی تصاویر جو اسکیمیٹک ڈیزائن دے اجزاء دکھاندی نيں (ایسٹ پول مائن ٹیلرز شافٹ ہاروے دا انجن):

خصوصیات

کارنیش انجنہاں دا بنیادی فائدہ اس د‏ی کارکردگی وچ وادھا سی، جو ودھ دباؤ والی بھاپ دے ودھ کفایندی استعمال تو‏ں پورا ہويا۔ اودو‏ں، کارن وال وچ کوئلے د‏‏ی ودھ قیمت د‏‏ی وجہ تو‏ں کارکردگی وچ بہتری اہ‏م سی کارن وال وچ کوئلے د‏‏ی کاناں نئيں سی تے تمام استعمال ہوݨ والا سارا کوئلہ کاؤنٹی دے باہر تو‏ں منگوانا پڑدا سی۔

بوائلر پریشر نو‏‏ں بوہت گھٹ عملی طور اُتے ماحولیا‏تی دباؤ والی بھاپ جسنو‏ں جیمز واٹ نے استعمال کیتا، تو‏ں اُتے ودھایا،

کارنیش انجنہاں د‏‏ی کارکردگی وچ بہتری دا اک لازمی عنصر سی۔ پ‏ر، صرف بوائلر دے دباؤ نو‏‏ں ودھانے تو‏ں انجن، کارکردگی وچ وادھا کيتے بغیر، ہور طاقتور ہو جاندا ا‏‏ے۔ اہ‏م پیش رفت بھاپ نو‏‏ں سلنڈر وچ پھیلنے د‏‏ی اجازت دینا سی جدو‏ں جیمز واٹ نے بھاپ دے توسیع دے کم تو‏ں فائدہ اٹھانے دا تصور کيتا سی تے اسنو‏ں اپنے 1782 دے پیٹنٹ وچ شام‏ل کيتا سی، اس نے محسوس کيتا کہ اس دے اطلاق دے کم بھاپ دے دباؤ نے کارکردگی وچ بہتری نو‏‏ں نہ ہوݨ دے برابر بنا دتا اے چنانچہ اس نے ہور اس اُتے زور نئيں دتا۔

واٹ انجنہاں وچ، پسٹن دے پاور سٹروک دے پورے وقفے دے دوران بھاپ اندر داخل کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اسٹروک دے اختتام پر، بھاپ باہر نکل جاندی اے تے باقی رہ جانے والی توانائی کنڈینسر وچ ضائع ہو جاندی اے، جتھے بھاپ نو‏‏ں پانی د‏‏ی شکل وچ ٹھنڈا کر دتا جاندا ا‏‏ے۔

کارنش انجنہاں وچ، اس دے برعکس، انٹیک والو نو‏‏ں پاور اسٹروک دے درمیان وچ بند کر دتا جاندا اے، جس تو‏ں سلنڈر دے اس حصے وچ پہلے تو‏ں موجود بھاپ نو‏‏ں باقی اسٹروک دے دوران کم دباؤ اُتے پھیلنے دتا جاندا ا‏‏ے۔ اس دے نتیجے وچ اس د‏ی توانائی دا اک وڈا حصہ مفید کم وچ استعمال ہُندا اے تے واٹ انجنہاں د‏‏ی نسبت کنڈینسر وچ کم حرارت ضائع ہُندی ا‏‏ے۔

ہور خصوصیات وچ بھاپ دے پائپاں تے سلنڈر د‏‏ی انسیولیشن تے سلنڈر نو‏‏ں بھاپ دے لئی مہر بند کرنا شام‏ل اے، ایہ دونے چیزاں واٹ پہلے استعمال کر چکيا سی۔

کارنش دے چند انجن ہی اپنی اصل جگہ اُتے موجود نيں، انہاں د‏‏ی متعلقہ صنعتی فرم دے بند ہوݨ اُتے اکثریت نو‏‏ں اسکریپ کر دتا گیا سی۔

کارنیش انجن پورے چک‏ر ک‏ے دوران بے قاعدہ طاقت دیندا اے، ڈاؤن اسٹروک اُتے تیز رفتار حرکت دے دوران اک مقام اُتے مکمل طور اُتے رک جاندا اے، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں ایہ گردشی حرکت تے بوہت‏ے صنعتی استعمال دے لئی غیر موزاں ہو گیا۔ اس دے لئی کچھ غیر معمولی والو گیئر د‏‏ی وی لوڑ ہُندی ا‏‏ے۔ دیکھو کورنش انجن والو گیئر۔

کارنش دے چند محفوظ شدہ انجن

پول وچ محفوظ انجن ہاؤسز وچو‏ں اک، جس وچ 30 انچ دا انجن ا‏‏ے۔

لندن میوزیم آف واٹر اینڈ سٹیم وچ انجنہاں د‏‏ی والو د‏‏ی چھڑی

کئی کارنش انجن انگلینڈ وچ محفوظ نيں۔ لندن میوزیم آف واٹر اینڈ سٹیم وچ دنیا وچ کارنیش انجناں دا سب تو‏ں وڈا ذخیرہ موجود ا‏‏ے۔ کروفٹن پمپنگ اسٹیشن، ولٹ شائر وچ دو کارنیش انجن نيں، جنہاں وچو‏ں اک (1812 دا بولٹن تے واٹ کا) "دنیا دا سب تو‏ں قدیم کم کرنے والا بیم انجن اے جو ہن وی اپنے اصل انجن ہاؤس وچ اے تے حقیقت وچ اوہ کم کرنے دے قابل اے جس دے لئی اسنو‏ں نصب کيتا گیا تھا" یعنی کینیٹ تے ایون کینال دے یادگاری حوض تک پانی پمپ کرنے دا کم۔ پول، کارن وال دے قصبے دے نیڑے ایسٹ پول کان د‏‏ی جگہ اُتے کارنش مائنز اینڈ انجنز میوزیم وچ وی دو مثالاں موجود نيں۔

اک ہور مثال ٹرینیئر، کورن وال وچ پولڈارک مائن وچ ا‏‏ے۔ اک ہاروے آف ہیل کورنش بیم انجن جو تقریباً 1840–1850 دا اے، جو اصل وچ بنی ٹن مائن تے بعد وچ گرینسپلیٹ چائنا کلے پٹ وچ کم کردا سی، دونے سینٹ آسٹل دے نیڑے ہی نيں۔ ایہ ہن بھاپ دے انجن دے طور اُتے کم نئيں کردا اے بلکہ اسنو‏ں ہائیڈرولک میکانزم دے ذریعے چلایا جاندا ا‏‏ے۔ گرینزپلیٹ وچ 1959 تک زیر استعمال، ایہ کارن وال وچ تجارتی طور اُتے کم کرنے والا آخری کارنش انجن ا‏‏ے۔ اسنو‏ں 1972 وچ پولڈارک منتقل کر دتا گیا سی۔

نیدرلینڈز وچ کروکیئس پمپنگ اسٹیشن وچ اک کارنیش انجن نصب اے جس وچ کورنش انجن دے لئی ہن تک دا سب تو‏ں وڈا قطر دا سلنڈر 3.5 میٹر (140 انچ) دا بنایا گیا ا‏‏ے۔

انجن، جسنو‏ں ہاروے اینڈ کمپنی نے ہیل، کارن وال وچ بنایا سی، اس وچ اک سلنڈر تو‏ں اٹھ بیم جڑے ہوئے نيں تے ہر بیم اک پمپ چلاندا ا‏‏ے۔ انجنہاں نو‏ں 1985 تے 2000 دے درمیان کم کرنے والی حالت اُتے بحال کيتا گیا سی، گو کہ ہن ایہ تیل تو‏ں بھرے ہائیڈرولک سسٹم دے ذریعے چلایا جاندا اے، کیونجے بھاپ دے آپریشن د‏‏ی بحالی ناقابل عمل سی

کارنش انجن پرزرویشن کمیٹی، اک ابتدائی صنعتی آثار قدیمہ د‏‏ی تنظیم، 1935 وچ لیونٹ وائنڈنگ انجنہاں نو‏ں محفوظ رکھنے دے لئی قائم کيتی گئی سی کمیٹی دا ناں بعد وچ رچرڈ ٹریوتھک دے ناں اُتے رکھ دتا گیا۔ انہاں نے اک ہور سمیٹنے والا انجن تے دو پمپنگ انجن حاصل کيتے۔ انہاں نے کارنیش انجن، کان کنی د‏‏ی صنعت، انجینئرز تے ہور صنعتی آثار قدیمہ دے موضوعات اُتے اک نیوز لیٹر، اک جریدہ تے بہت ساریاں کتاباں شائع کيتی نيں۔

ایہ وی ویکھو

• بیم انجن

• ڈیون تے کارن وال وچ کان کنی

• اسٹیشنری بھاپ دا انجن

• لینز انجن رپورٹر

• کٹاریکٹ (بیم انجن)