کوبان دریا
دریائے کوبان | |
---|---|
Country | روس |
طبعی خصوصیات | |
بنیادی ماخذ | روس ۳٬۴۰۰ میٹر (۱۱٬۲۰۰ فٹ) units? |
دریا دا دھانہ | بحیرہ ازوف ۰ میٹر (۰ فٹ) units? 45°20′N 37°24′E / 45.333°N 37.400°Eمتناسقات: 45°20′N 37°24′E / 45.333°N 37.400°E |
لمبائی | ۸۷۰ کلومیٹر (۵۴۰ میل) units? |
نکاس |
|
طاس خصوصیات | |
طاس سائز | ۵۷٬۹۰۰ کلومیٹر2 (۲۲٬۴۰۰ مربع میل) units? |
معاون | |
سرکاری ناں: Kuban Delta: Group of limans between Kuban & Protoka Rivers | |
نامزد: | 13 September 1994 |
رقم حوالہ: | 674[۱] |
Official name: Kuban Delta: Akhtaro-Grivenskaya group of limans | |
نامزد: | 13 September 1994 |
رقم حوالہ: | 675[۲] |
کوبان ( روسی: Куба́нь ؛ چیرکِسے : Псыжъ، Psyẑ یا жьыжь ، Psyź سانچہ:IPA-xx ؛ سانچہ:Lang-abq ، Qvvina سانچہ:IPA-xx ؛ کوچ – بلکار: Къобан، قوبان ؛ Nogai : Кобан، Qoban) یورپی روس دے شمال مغربی قفقاز دے علاقے وچ اک دریا اے ایہ زیادہ تر ۶۶۰ کلومیٹر (۴۱۰ میل) کراسونودار کرائی وچ وگدا اے لیکن کاراچائے – چیرکسیا ریپبلک ، اسٹاروپول کرائی تے جمہوریہ ادیگیا وچ کچھ حصہ وگدا اے۔
کوبن ۸۷۰ کلومیٹر (۵۴۰ میل) کاکیشس پہاڑاں وچ ماؤنٹ ایلبرس دے نیڑے اس دے ماخذ توں شمال تے مغرب ، بالآخر بحیرہ آزوف وچ ٹیمریوک خلیج تک پہنچ گیا۔ ایہ کراسنودار تک کشتی رانی دے قابل اے۔
کوبان دے نال نال وڈے شہراں وچ قراچایوسک ، چیرکیسک ، نیونومومیسک ، ارماویر، است لیبینسک ، کرسنوڈار تے ٹیمریوک نيں۔ اس دے ناں دے باوجود ، سلاویانسک نا کوبانی دریائے کوبان اُتے نئيں ، بلکہ اس دے معاون دریا پروتوکا اُتے اے۔
جغرافیہ تے ہائیڈرولوجی
سودھویہ دریا ماؤنٹ ایلبرس دی ڈھلوان توں نکلدا اے تے اس دے دو معاون دریاؤں، الوکم تے اچکلام دے انضمام توں بندا اے۔ الوکم دے ماخذ توں لے کے ڈیلٹا تک ، اس دی لمبائی ۹۰۶ کلومیٹر (۵۶۳ میل) ۔ ماخذ تے نیونوموماسک دے درمیان دریا زیادہ تر گہری تے تنگ گھاٹی وچ وگدا اے ، اس دی بہت ساریاں دہلیز اے تے تیزی توں اس دی بلندی نوں بدلدی اے۔ نیونوموماسک دے نیڑے اک ڈیم نیونوموماسک چینل نوں پانی فراہم کردا اے۔ اس دے مرکزی حصے وچ ، جدوں تک بولشاہ لبا دے نال سنگم نئيں ہُندا اے ، دریائے کوبان اک وسیع چپٹی وادی وچ بہا ہويا ڈھلواناں دے نال وگدا اے۔ اس دے بعد ایہ مغرب دی طرف موڑدا اے تے کبھے کنارے دے اک سیلاب والا طیارہ تیار کردا اے ، جو ۴ کلومیٹر (۲٫۵ میل) ایم ائی است لیبینسک دے نیڑے چوڑا اے۔ اوتھے ایہ سمیٹ رہی اے تے اس وچ بہت ساریاں گولیاں تے ریپڈز نيں۔ لبا دے منہ دے تھلے دریا ۲۰ کلومیٹر (۱۲ میل) تک چوڑا ہُندا اے ۔ ندیاں دے منہ دے درمیان لبا تے افپس ادھیگ دلدل تقریبا ۳۰۰ کلومربع میٹر (۱۲۰ مربع میل) علاقے نوں محیط نيں ، تے دریائے افپس دے تھلے ، تقریبا ۸۰۰ کلومربع میٹر (۳۱۰ مربع میل) زکوبینسکی دلدل دا قبضہ اے۔ ۱۱۶ کلومیٹر (۷۲ میل) منہ توں ، کوبن اک اہم نیلی ، پروٹوکا ، دے نال بدل جاندا اے جو ۱۳۰ کلومیٹر (۸۱ میل) لمبا۔ اس دے منہ دے نیڑے کیوبن ۳ تا ۴ کلومیٹر (۱٫۹ تا ۲٫۵ میل) تے فیر اک ڈیلٹا تشکیل دیندا اے جس دا احاطہ ۴٬۳۰۰ کلومربع میٹر (۱٬۷۰۰ مربع میل) ۔ ڈیلٹا وچ متعدد لیمان نيں ، جنہاں وچوں کچھ بتدریج دریا توں وکھ ہوگئے نيں۔ 19 واں صدی تک دریائے کوبان سیاہ تے ازوف سمندراں وچ خارج ہويا۔ اُتے بعد وچ ، ابھردے ہوئے میداناں نے دریا نوں مکمل طور اُتے بحیرہ ازوف دی طرف منتقل کردتا۔ [۳][۴]
اوپری حصے وچ دریا زیادہ تر گلیشیئراں تے اُچے پہاڑاں دی برف (49٪) دے ذریعہ وگدا اے۔ کرسنوڈار دے نیڑے ، اس شراکت وچ 32 فیصد کمی واقع ہُندی اے۔ دراں اثنا ، زیرزمین پانی توں پانی دی فراہمی 21٪ توں 32 ٪ ، تے بارش دے پانی دی مقدار 27 ٪ توں 32 ٪ تک ودھ جاندی اے۔ نسبتا گرم آب و ہوا تے بالائی حصے وچ تیز بہاؤ دی وجہ توں ایہ ندی نئيں جمتی اے۔ موسم سرما تے موسم گرما وچ ، بارش تے ندیاں دے باعث دریائے کبان متعدد (6–7 سال دے دوران) سیلاب دی خصوصیات اے۔ پانی دی سطح وچ ۵ میٹر (۱۶ فٹ) تک اتار چڑھاؤ آندا سی ، جولائی وچ زیادہ توں زیادہ تے کم توں کم فروری وچ ۔ انہاں اتار چڑھاؤ دے طول و عرض نوں نیونومومسک چینل تے سچیکسکو ، کرسنوڈار تے شاپسگ آبی ذخائر دی تعمیر توں کم کيتا گیا۔ انہاں اقدامات توں ماہی پروری تے چاول دے کھیتاں نوں وی پانی مہیا ہويا۔ [۳][۴]
کراسنودر دے نیڑے دریائے کوبان دا اوسط اخراج زیادہ توں زیادہ ۴۲۵ مکعب میٹر فی سیکنڈ (۱۵٬۰۰۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) ایہ پہلے ۳۰ مکعب میٹر فی سیکنڈ (۱٬۱۰۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) لیکن اسنوں آبی ذخائر دی تعمیر نے کم کردتا۔ ارمویر دے نیڑے اوسط خارج ہونے والا مادہ ۱۶۳ مکعب میٹر فی سیکنڈ (۵٬۸۰۰ فٹ مکعب/سیکنڈ) ، تے اس وچ پہلے ۰٫۹۵ و ۱٬۱۶۰ مکعب میٹر فی سیکنڈ (۳۴ و ۴۰٬۹۶۵ فٹ مکعب/سیکنڈ) درمیان مختلف ۰٫۹۵ و ۱٬۱۶۰ مکعب میٹر فی سیکنڈ (۳۴ و ۴۰٬۹۶۵ فٹ مکعب/سیکنڈ) 1980 دی دہائی وچ کرسنوڈار ذخائر نوں بھرنے توں پہلے۔ بحیرہ آذوف وچ سالانہ اخراج تقریبا ۱۲ تا ۱۳ کلومکعب میٹر (۲٫۹ تا ۳٫۱ cu mi) پانی ، 8 ملین ٹن تلچھٹ تے 4 ملین ٹن تحلیل نمکیات۔ [۴]
اوسط ٹربائٹی 682 g / m 3 اے ۔ ڈیلٹا دی طرف پانی دی نمکین ودھدی اے۔ ایہ عام طور اُتے 50 تے 400 دے درمیان مختلف ہُندا اے مگرا / ایل تے 1000 تک پہنچ سکدا اے کچھ علاقےآں وچ مگرا / ایل۔ تمام وڈی ڈیلیاں نوں کبھے طرف توں کوبن وچ داخل ہُندا اے تے کاکیشس پہاڑاں وچ شروع ہُندا اے۔ انہاں معاونین وچ بولشوئے زیلینچوک ، مالے زیلینچوک ، اروپ ، لبا ، بلیا تے پشش شامل نيں۔ [۳][۴]
کوبان دریا دے معاون دریا آغاز توں ڈیلٹا تک نيں:- تبردا (کبھے)
- مالے زیلینچوک (کبھے)
- بولشوئے زیلینچوک (کبھے)
- اروپ (کبھے)
- لابا (کبھے)
- بیلیا (کبھے)
- Pshish (کبھے)
- آپچا (کبھے)
- پسیکوپس (کبھے)
- افیس (کبھے)
فلورا
سودھویہ دریا تن طرح دے منظرنامے توں گذردا اے: جنوب وچ قفقاز دے مخلوط جنگلات ، وسطی حصے وچ کریمین سب میڈیٹیرین جنگلات ، تے شمال وچ سٹیپے ۔ قفقاز دے مخلوط جنگلات درختاں دی پرجاتیاں توں مالا مال نيں۔ وسط عروج اُتے ، انہاں اُتے جارجیائی بلوط ( کریکوس آئبریکا ) ، ہارنبیئم ( کارپینس کاکاسیکا ) ، میٹھی شاہبلوت ( کاسٹینیا سایوٹا ) تے اورینٹل بیچ ( فگس اورینٹالیس ) دا غلبہ اے۔ اعلیٰ جنگلات مخروطی ہُندے نيں تے اس وچ ایف آئی آر ( Abies nordmanniana ) تے سپروس ( Picea orientalis ) ہُندے نيں۔ کریمین سب میڈیٹیرین جنگلات وی مخدوش نيں ، جس دا غلبہ ایف آئی آر تے اسپرس نے حاصل کيتا اے۔
ڈیلٹا دی نباتات زیادہ تر سرکنڈاں دی جھاڑیاں اُتے مشتمل ہُندا grassweed ، sedges ، بر-ئھ تے cattail . ٹیپ گھاہ ، گھاہ دا رش ، تیر دا نشان تے پانی توں بھوکے دوسرے پودےآں دی کثرت کم ہُندی اے۔ رستےآں وچ طغیانیاں ، طالاباں ، سینگاں دی بندرگاہاں ، للیاں تے ہور پرجاتیاں دی شکل وچ پانی دے اندر زیر تر پودےآں دی کثرت ہُندی اے۔ اس طرح دے پودےآں دا کل رقبہ ۴۰٬۰۰۰ تا ۵۰٬۰۰۰ ہیکٹر (۱۵۰ تا ۱۹۰ مربع میل) ۔ کچھ رستےآں وچ کمل دی جھاڑیاں اُتے مشتمل اے جو افریقہ توں اس علاقے وچ لیایا گیا سی۔ [۴][۵]
حیوانات
سودھوکوبان دا وسیع ڈیلٹا ، جس دی وسعت دے نال ، اس وچ پلاکن تے بینٹھوس خاص طور اُتے مالدار اے۔ ایتھے زوپلانکٹن دی 400 قسماں نيں ، جنہاں وچ روٹیفرز ، کوپپڈس ، کلاڈوسیرینس ، مولکس ، کیڑے وغیرہ شامل نيں ، جو مچھلی نوں پرچر کھانا مہیا کردے نيں۔ کیوبن دی مچھلی دے جانور نزدیکی ڈان تے وولگیا ندیاں توں مختلف نيں تے 16 خانداناں وچ 65 توں زیادہ پرجاتیاں اُتے مشتمل اے۔ اوہ نسل دا غلبہ رہے نيں Gobio ، Romanogobio ، Squalius تے Chondrostoma تے اس طرح دے طور کارپ، ذات تے نسل اُتے مشتمل پرشین کارپ ، اک قسم دی مچھلی ، بریم، چاندی بریم ، پائیک، پرچ، ruffe ، Chalcalburnus ، Sprattus ، Mugil تے ہور. پچھلی دہائی وچ چاندی دی کارپ تے گھاہ کارپ ورگی کچھ پرجاتیاں نوں خوش آمدید کہیا گیا سی۔ [۳][۴]
ستانکماری سپیشیز وچ کووبن باربل (باربس کوبانیکس) ، گوبیو کوبانیکس ، لٹل کوبن گڈجن (رومانگووبیو پارواس) ، کیوبا لمبے باربلے گڈجن (آر. پینٹاٹریچس) ، کوبن ناک (چونڈروسٹوما کوبینکیکم) ، سبانجیوبیوبیا مربیا شامل نيں۔
کیبان بیسن تے کیوبن نسی انہاں دی نسل دی واحد نسل اے۔ اوہ پہاڑی ندیاں نوں تیز تر بہاؤ تے ریتلا یا پتھریلی نچلے حصے نوں ترجیح دیندے نيں جس اُتے اوہ اگل جاندے نيں۔ سن 1980 دی دہائی وچ کرسنوڈار ڈیم دی تعمیر دے بعد ، کوبن باربل نچلے کوبن وچ نایاب ہوئے گیا سی۔ اس دے برعکس ، کوبان ناک سردیاں وچ نچلے حصےآں یا وڈی ڈیلیاں وچ منتقل ہُندی اے۔ ایہ پانی دے معیار ، خاص طور اُتے گندگی دے بجائے حساس اے۔ کرسنوڈار ڈیم دی تعمیر دے بعد وی اس دی آبادی وچ کمی واقع ہوئی اے ، لیکن ایہ ہن وی کیوبن تے اس دے معاون علاقےآں دے وسط تے بالائی حصےآں وچ بہت وڈی اے۔
کوبان گجگون تے لٹل کوبان گڈجنہاں نوں معمولی تیز بہاؤ تے بجری یا سینڈی بوتلاں والے حصےآں تک ہی محدود اے۔ اوہ دریا دے وسط حصے وچ وافر نيں۔ پنج گدا شاخاں والی کرناں توں کوبن گڈجن غیر معمولی اے ۔ ایپپس چو ( اسکالیئس اپیپسی ) کووبن کی جنوبی نیلیاں وچ واقع ہُندا اے تے موسم گرما وچ چھوٹے تالاباں وچ چھپا رہندا اے۔ ایہ ۱۰ تا ۲۰ سینٹیمیٹر (۴ تا ۸ انچ) تیز دھاراں وچ پھیلی اے اک کنکر یا پتھریلی گہری دے نال گہری۔ ایہ زیادہ نقل مکانی نئيں کردا اے ، لیکن ایہ گہری تالاب تلاش کرنے دے لئی سردیاں وچ بہاو نوں منتقل کردا اے تے موسم گرما وچ اُتے دی طرف پرت آندا اے۔ ایہ پرجاندی پورے دریا وچ وافر اے۔
ڈیماں دی تعمیر توں پہلے ، دریا دے پاس اسٹرجن (آسیپنسر گیلڈین اسٹڈیٹی ، اے اسٹیلیٹس ، ہوسو ہوسو) تے سائپرنیڈس (البرنس مینٹو ، ومبا ویمبا) دے نقل مکانی دا ذخیرہ سی۔ اج کل انہاں پرجاتیاں دی موجودگی کم اے۔
دریائے کوبان تے اس دے رستےآں دا ڈیلٹا مختلف ہجرت کرنے والے پرندےآں دے لئی اک خاص آرام دہ گراؤ اے ، خاص طور اُتے واٹر فال جداں جنگلی پنیر ، بتھ ، مرغوب ، پیلیکن ، ہنس تے سرمئی بگلا۔ شکار دے پرندے وی بہت زیادہ نيں ، جداں فالکن ، ايسے طرح لومڑی تے جنگلی بلیاں دی بھی۔ تجارتی کھل دی تیاری دے لئی 20 واں صدی وچ مسکرات نوں واٹرشیڈ وچ لیایا گیا سی۔ [۴]
ارضیاتی تریخ
سودھوہزاراں سال پہلے ، بحر ازوف اس توں کدرے زیادہ وڈا سی تے اس نے دریائے کوبان دے ڈیلٹا نوں احاطہ کيتا سی۔ کیوبن دے ذریعہ مٹی دے ذخیرے نے آہستہ آہستہ سمندر نوں باہر کڈیا تے متعدد لیماناں تے اتلی رستےآں توں ڈیلٹا دی شکل دی۔ مٹی دے آتش فشاں دے بار بار پھوٹ پڑنے توں اس جمع ہونے دے عمل وچ معاون ثابت ہويا۔ اس علاقے وچ مٹی دے نیڑے 25 آتش فشاں نيں تے کچھ ہن وی سرگرم نيں۔ [۴][۵]
انسانی سرگرمیاں
سودھودریائے کوبان نے اپنا ناں کوبان کاکساں نوں دتا جو 18 واں 19 واں صدی وچ اس دے بیسن وچ آباد سن ۔ روسی قفقاز دی فتح دے دوران ایہ شمالی قفقاز لائن دا حصہ سی۔
کوبان دا ڈیلٹا روس دا اک اہم چاول اگانے والا خطہ اے۔ ایتھے تیار کردہ وڈی تجارتی پرجاتیاں دے نال ماہی گیری اے جو پرچ ، روچ تے چالکل برنس سمیت اے۔ ندی کراسنوڈار تک چلی گئی اے جتھے اوہ کرسنوڈار تھرمل پتے پلانٹ نوں کھلاندا اے۔ دریا دے وڈے شہر قراچایوسک ، چیرکیسک ، نیونوموماسک ، ارماویر ، نووکوبینسک ، کرپوٹکن ، اوس لیبینسک ، کراسنوڈار (کراسنودر کرائی دا انتظامی مرکز) تے تیمریوک نيں۔.[۳]
حوالے
سودھو- ↑ «Kuban Delta: Group of limans between Kuban & Protoka Rivers». Ramsar Sites Information Service. دریافتشده در ۲۵ اپریل ۲۰۱۸.
- ↑ «Kuban Delta: Akhtaro-Grivenskaya group of limans». Ramsar Sites Information Service. دریافتشده در ۲۵ اپریل ۲۰۱۸.
- ↑ ۳.۰ ۳.۱ ۳.۲ ۳.۳ ۳.۴ Kuban River, عظیم سوویت انسائیکلوپیڈیا (in Russian)
- ↑ ۴.۰ ۴.۱ ۴.۲ ۴.۳ ۴.۴ ۴.۵ ۴.۶ ۴.۷ Kuban – the major river of the region (in Russian)
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.