کریتیواس اوجھا
مہاکوی کریتیواس اوجھا ( بنگالی : াস া) یا 'کریتیواس اوجھا' (1381–1461) قرون وسطی دا اک بہت مقبول ، بنگالی شاعرتھا اس نے والمیک رامائن دا بنگالی بولی پہلا ترجمہ کيتا ۔ اس دا ایہ ترجمہ مستقل ترجمہ نئيں اے۔ اس نے اپنے تخیل تے شاعرانہ طاقت دے ذریعے کرداراں تے واقعات نوں مختلف شکلاں وچ پیش کيتا اے۔ انہاں دی شاعری وچ کرداراں دے اندر کچھ تے نرمی وی ظاہر کیتی گئی اے۔ ہمدردی دا وی گہرا احساس اے۔ والمیکی دا رام کشتریہ ہیرو اے۔ اوہ لوک جو بہادری ، بہادری تے طاقت وچ منفرد نيں ، لیکن کرتیوس صرف رام دے کسمومکمل بت نوں ہی دیکھ پائے نيں۔ اس دے رام دا جسم ، نوانی جنیا ، بہت نرم اے تے اوہ پھُل دھنو ہتھ وچ لے کے جنگل وچ جاندا اے۔ لیکن جتھے تک والمیکی رامائن دے اعلیٰ نظریات دا تعلق اے ، کرتیوس نے انہاں سب نوں اپنی تشکیل وچ برقرار رکھیا اے۔ پتیبھکتی ، سالمیت ، ترسیل ، پرجوورجن ، پتیورتیہ وغیرہ دے تمام نظریات نوں کامیابی دے نال پیش کيتا گیا اے۔
کدرے شاعر نے بنگال دی رسم و رواج دی پالیسی وچ کدرے رغبت تے کدرے رسم و رواج تے سوانیاں دی شکل وچ اس وچ نويں داستاناں دے کے اس ریاست نوں اپنے ریاست دے باشندےآں دا مقصد بنایا اے۔ انہاں نے اپنی ساخت وچ والمیکی رامائن دے باطنی فلسفیانہ حصےآں ، افکار تے بیانات دے تجزیاتی حصےآں نوں جگہ نئيں دتی اے۔ ایہ ترکیب ، اپنی ترکیب تے شاعرانہ خصوصیات دے نال ، بنگال دی بے جان ہوچکی اے۔
کرتیواس دی رامائن بنگال وچ بہت مشہور اے۔ امیر تے غریب وچ اس دا احترام تے تشہیر کيتی جاندی اے۔ لوک اسنوں انتہائی محبت تے عقیدت دے نال تلاوت کردے نيں۔ اکثر اسنوں گانا پڑھ کر سناتے نيں۔
تعارف سودھو
اک طویل عرصے توں کرتیواس دے بارے وچ زیادہ معلومات نئيں سن۔ رامائن دے آغاز وچ یا ہر کانڈ دے اختتام اُتے ، اک یا دو لائناں مل گئياں ، جنہاں توں معلوم ہويا کہ رامائن دے مصنف دا ناں کرتیوس اے تے اوہ اک حیرت انگیز شاعر اے۔ پورناں نوں سن کر ، اس نے اپنے فخر توں گانے تیار کیتے۔ 20 واں صدی دے کچھ اسکالر ، جنہاں وچ ناگیندر ناتھ واسو تے ندیش چندر سین ممتاز نيں ، نے اک ہتھ توں لکھی ہوئی کتاب دیکھی جس دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ کرتیوس دی سوانح عمری اے۔ ایہ کتاب دنیش چندر سین نے اپنے مقالے 'بنگبھاشا تے ساہتیہ' دے دوسرے ایڈیشن وچ 1901 ء وچ شائع کيتی سی۔ اس دے بعد نلنکنت بھٹاسالی نوں اک ہتھ توں لکھی گئی کتاب وی ملی۔ انہاں کتاباں دے مطابق ، کرتیوس پھولیا دا رہائشی سی۔ ییوانا اپدراو دے دور وچ انہاں دے آباؤ اجداد اپنی جگہ چھڈ چکے سن ۔ اس دے دادا دا ناں مراری اوجھا سی ، والد دا ناں وانمالی سی تے والدہ دا ناں مانکی سی۔ کرتیوس دے پنج بھائی سن ۔ وہ ورندربومی وچ تعلیم حاصل کرنے دے لئی دریا دے پدما دے اس پار گیا سی۔ اوہ اپنے استاد اچاریہ چودامانی دے بہت ہی پیارے شاگرد سن ۔ اپنی تعلیم مکمل کرنے دے بعد اوہ گاڈشور دے دربار وچ گیا۔ ایہ کون سا گوداپاپتی سی ، اس دا ذکر نئيں کيتا گیا اے۔ کچھ اسکالر اسنوں ہندو سلطان بادشاہ گنیش (کانس) تے کچھ طاہر پور دا بادشاہ کنسانارایانا سمجھدے نيں۔ دوسرے لوک تیسرے بادشاہ ، ڈنوجومردانا دا ناں وی لیندے نيں۔ عوامی عقیدے دے مطابق ، کرتیوس نے پنج آیات گوڈشور نوں بھیجے۔ شاہ اٹیوا انھاں پڑھ کر خوش ہوئے تے فورا. ہی انھاں اپنے سامنے بلايا۔ اوہ اوتھے گیا تے کچھ تے آیات تلاوت کیتیاں۔ بادشاہ نے انہاں نوں وڈی مہمان نوازی دے نال قبول کيتا تے انہاں توں بولی وچ رامائن لکھنے دی درخواست کيتی۔
کرتیواس دی صحیح تریخ پیدائش اس سوانح حیات توں وی نئيں معلوم اے۔ یوگیشچندر رائے 1433 ، دنیش چندر 1385 تے 1400 عیسوی دے درمیان تے سکومار سین اس دی پیدائش نوں 15 ويں صدی دے دوسرے نصف حصے وچ مندے نيں۔
حوالے سودھو
ہور ویکھو سودھو
- کرتیواس دی رامائن
- کاشیرم داس جنہاں نے مہابھارت دا سنسکرت توں بنگالی وچ ترجمہ کيتا سی۔