کتاب عزرا
اس کتاب نوں علما نے حضرت عزرا دی تالیف کہیا اے لیکن اس دے آخری اجزاء غالباً حضرت نحمیاہ دی تالیف نيں۔ گمان غالب اے کہ آپ نے 538 توں 457 ق م دے دوران تالیف فرمایا سی ۔
اسلامی تعلیمات وچ عزرا نوں عزیر دے ناں توں یاد کیتا جاندا اے۔ عزرا ہارون دے خاندان نال تعلق رکھدے سن ۔ آپ نہ صرف کاہن ہی سن بلکہ شریعت موسوی دے عالم وی سن تے اک ماہر کاتب ہونے دی وجہ توں لوکاں وچ وڈی قدرومنزلت دی نظر توں دیکھے جاندے سن ۔ آپ وڈے نیک تے خدا پرست آدمی سن ۔
آپ 458 – 457 ق م وچ ارتخششتا اول، شاہ ایران ( 465 تا 424 ق م) دے عہد حکومت وچ یہودی قیدیاں دی رہائی اُتے اُنہاں دے سربراہ دی حیثیت توں یروشلیم آئے۔ ایہ رہائی پانے والے یہودیاں دا دوسرا گروہ سی جو تقریبا 5000 افراد اُتے مشتمل سی ۔ آپ ايسے گروہ دی قیادت اُتے مامور کیتے گئے سن ۔ آپ دے یروشلیم پہنچنے اُتے ہیکل دی تعمیر دا کم باقاعدہ انجام پا چکيا سی لیکن حالے تک اُسنوں مختلف مذہبی رسومات دی ادائیگی دے لئی پوری طرح استعمال نئيں کیتا جاندا سی ۔ آپ نے ہیکل وچ نہ صرف باقاعدہ عبادت دی ترویج دی بلکہ ہور مذہبی رسوم نوں وی فیر توں نافذ کرنے دی طرف توجہ فرمائی، مثلاً عید فسح تے عید فطیر وڈے جوش و خروش توں منائی جانے لگاں۔ آپ نوں اپنی قوم دی بعض مشرکانہ حرکات اُتے سخت ملال ہويا لیکن آپ نے وڈی ہمت تے بردباری توں کم لے کے انہاں نوں شریعت خداوندی دی پوری طرح پیروی دی ترغیب دلائی۔ آپ نے یروشلیم شہر وچ بوہت سارے تعمیری کم کروائے لیکن جس عظیم کارنامے دے باعث آپ تریخ یہود وچ اج تک یاد کیتے جاندے نيں اوہ یروشلیم دی فصیلاں دی مرمت تے اُنئيں فیر توں تعمیر کروانے دا کم سی ۔ اس کم وچ دارا شہنشاہ ایران نے آپ دی بہت مدد کيتی لیکن آپ یروشلیم دی تعمیر نو دے کم نوں خداوند خدا دی طرف توں تفویض دی ہوئی ذمہ داری سمجھ کر انجام دیندے رہے۔
اس کتاب عزرا نوں تن حصےآں وچ تقسیم کیتا جا سکدا اے۔
- یہودیاں دا حضرت زربابل دی قیادت وچ یروشلیم واپس آنا ( باب 1 تا باب 2)
- شہر یروشلیم تے ہیکل دی تعمیر (باب 3 تا باب 6)
- حضرت عزرا دی قیادت وچ یہودیاں دا یروشلیم واپس آنا تے آپ دی اصلاحات دا آغاز (باب 7 تا باب 10)
[[گٹھ:چوتھی صدی ق م دیاں کتاباں]]