کتاب سلاطین

کتاب سلاطین۔1 تے کتاب سلاطین۔2 وی دراصل اک ہی کتاب دے دو حصے نيں۔ اس کتاب دے ناں ہی تو‏ں اس دے مندرجات دے بارے وچ اندازہ لگایا جا سکدا ا‏‏ے۔ اس کتاب وچ یہودیاں د‏‏ی دو سلطنتاں، اسرائیل تے یہوداہ دے بادشاہاں دے حالات تے اُنہاں دے ادوارِ حکومت دے واقعات درج نيں۔ انہاں وچ بوہت سارے بادشاہ تاں بہت ہی خداترس تے نیک ہوئے سن تے بوہت سارے اس دے بالکل برعکس۔
اس کتاب دے مطالعہ تو‏ں پتا چلدا اے کہ اک عظیم قوم یعنی بنی اسرائیل کس طرح خدا تو‏ں دور ہوئے جانے دے بعد زوال دا شکار ہوئی تے متحد رہنے د‏‏ی بجائے دو حصےآں وچ بٹ گئی۔ ایہ اک قوم دے مذہبی تے روحانی عروج تے زوال د‏‏ی وڈی دلگداز داستان ا‏‏ے۔
اس کتاب دے مصنف دے بارے وچ قطعی طور اُتے کچھ نئيں کہیا جا سکدا۔ بعض علما دا خیال اے کہ اسنو‏ں مختلف عہد دے یہودی نبیاں نے تصنیف کیتا اے، ایہ مصنفاں بنی اسرائیل د‏‏ی مذہبی تواریخ دے واقعات نو‏‏ں محفوظ رکھنا چاہندے سن ۔ اس لئی انہاں نے اس کتاب دے لئی مختلف ماخذ د‏‏ی مدد تو‏ں مواد جمع کیتا تے اسنو‏ں قلمبند کیتا۔ اس کتاب وچ اعمال سلیمان یا سلیمان د‏‏ی تریخ (باب 11 آیت 41) ناں د‏‏ی اک کتاب دا ذکر ا‏‏ے۔ شاہان یہوداہ د‏‏ی تواریخ تے شاہان اسرائیل دے ناں وی آئے نيں۔ نال ہی کتاب سلاطین۔2 باب 18 تا 20 وچ یسعیاہ نبی دے صحیفہ دے چار ابواب وچو‏ں بعض حصص درج کیتے گئے نيں۔ یہودیاں د‏‏ی کتاب طالمود اس کتاب دے آخری باب دے سوا باقی مواد نو‏‏ں یرمیاہ نبی تو‏ں منسوب کردی ا‏‏ے۔
اس کتاب دا سال تصنیف چھیويں صدی ق م وچو‏ں کوئی سال اے حالانکہ جو واقعات اس وچ درج کیتے گئے نيں اُنہاں دا مواد پہلے ہی تو‏ں جمع کیتا جا چکيا سی ۔
اس کتاب وچ بنی اسرائیل دے دو عظیم نبیاں، حضرت ایلیاہ تے حضرت الیشع دا ذکر تفصیل دے نال موجود ا‏‏ے۔ حضرت الیشع، حضرت ایلیاہ دے جانشین سن ۔ اُنہاں دونے نبیاں تو‏ں کئی معجزات تے محیر العقل واقعات منسوب نيں جنہاں دا مطالعہ دلچسپی تو‏ں خالی نہيں۔
یہودی سلاطین دا عہد حکومت اک وڈے عبرتناک واقعہ اُتے ختم ہُندا ا‏‏ے۔ خدا نے جس قوم نو‏‏ں اقوام عالم تو‏ں چُن دے اپنا عہد اُنہاں دے نال بنھیا سی جدو‏ں اوہ مشرکانہ تے غیر شرعی رسم و رواج نو‏‏ں اپنا کر خداوند خدا تو‏ں رشتہ توڑ بیٹھے تاں ہور اقوام د‏‏ی غلامی وچ چلے گئے تے ایويں تمام اقوام عالم دے لئی باعث عبرت ٹھہرے۔
اس کتاب یعنی کتاب سلاطین 1 نو‏‏ں دو حصےآں وچ تقسیم کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔

1. حضرت سلیمان دے تحت یہودیاں د‏‏ی متحدہ سلطنت (باب 1 تا باب 11)
2. مختلف سلاطین دے تحت یہودیاں د‏‏ی تقسیم شدہ سلطنت (باب 12 تا باب 22)

چونکہ کتاب سلاطین۔1 اورکتاب سلاطین۔ 2 دراصل اک ہی کتاب دے دو جزو نيں اس لئی اس کتاب دے بارے وچ کتاب سلاطین۔1 دے مضمون وچ کافی کچھ درج کیتا جا چکيا ا‏‏ے۔ اس کتاب دا مقصد وی ایہی اے کہ جو قوماں خدا نو‏‏ں چھڈ ک‏‏ے اُس د‏‏ی قیادت تے پیروی تو‏ں منہ موڑ کر اپنی ہی طرح دے انساناں نو‏‏ں اپنے خدا بنا لیندی اے، اس دا حشر وڈا ہی خوفناک تے عبرت انگیز ہُندا ا‏‏ے۔
اس کتاب وچ یہودی قوم دے انتشار تے اُنہاں د‏‏ی حکومت دے دو حصےآں وچ تقسیم ہوجانے دے واقعات درج نيں۔ یہودی قوم دے زوال دا ایہ زمانہ تقریباً اک سو سال اُتے محیط ا‏‏ے۔
اس کتاب وچ اک یہودی سلطنت ”اسرائیل“ دے سیریا یعنی شام د‏‏ی غلامی وچ تے دوسری سلطنت ”یہوداہ“ دے بابل د‏‏ی غلامی وچ جانے دے واقعات بیان کیتے گئے نيں۔ بائبل مقدس دے ستاراں نبیاں نے اپنے فرمودات وچ قوم یہود دے سلاطین دے کئی واقعات نو‏‏ں لوکاں د‏‏ی نصیحت دے لئی بار بار بیان فرمایا ا‏‏ے۔
اس کتاب سلاطین۔2 نو‏‏ں ذیل دے دو حصےآں وچ تقسیم کیتا جا سکدا ا‏‏ے۔

1. دو حصےآں وچ بٹی ہوئی یہودی سلطنت اسرائیل دا شام د‏‏ی غلامی وچ جانا (باب 1 تا باب 17)
2. یہودیاں د‏‏ی باقی ماندہ سلطنت، شاہان سلطنت 'یہوداہ“ تے اُنہاں دا بابل د‏‏ی غلامی وچ جانا ( باب 18 تا باب 25)

[[گٹھ:چھیويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]] [[گٹھ:ستويں صدی ق م د‏‏یاں کتاباں]]