کانی شال

کانی شال اکّ قسم دا کشمیر شال اے جو کشمیر گھاٹی دے کنہاما کھیتر توں پیدا ہندا اے۔ ایہہ کشمیر دے سبھ توں پرانے دستکاری وچوں اکّ اے۔ ایہہ شلپ مغلاں دے ویلے توں ہی گھاٹی دا حصہ رہی اے۔ شال پشمینہ دھاگے توں بنے جاندے ہن۔ جموں-کشمیر دی سرکار نے کنی شال نوں اکّ جغرافیائی اشارہ دتا اے، جس نال کنیہاما کھیتر دے باہر بنے شالاں نوں کانی شالاں وجوں ویچنا غیر قانونی اے۔

اتہاس

کنی بنائی نوں کنہاما دی اکّ کلا منیا جاندا اے اتے ایہہ 3000 ق م وچ لبھیا جاندا اے۔ ایہہ شاندار شال کسے ویلے مغل راجیاں، سکھ مہاراجیاں اتے بریٹیش ر ئیساں ولوں لوچیا گیا سی۔ آئین اکبری وچ درج اے کہ بادشاہ اکبر کانی شالاں دا شوقین سی۔

جدوں کہ 'کانی' نام اس کھیتر توں آیا اے جتھوں ایہہ خاص کاریگر آؤندے ہن، کنہاما، شبد 'کانی' - کشمیری وچ - دا مطلب اکّ چھوٹا لکڑ دا آئتاکار سپول وی اے۔

تیاری

کانی شال اکّ ہینڈلوم 'تے پشمینہ توں بنائی جاندی اے۔ پر مقررہ پشمینہ شالاں وچ ورتی جان والی شٹل دی بجائے، کانی شالاں وچ گنے جاں لکڑ دیاں سوئیاں دی ورتوں کیتی جاندی اے۔ وکھو-وکھرے، مغل پیٹرن، عام طور 'تے پھلاں اتے پتیاں دے، ' تعلیم ' نامک کوڈڈ پیٹرن 'تے بیسڈ، اکّ غلیچے وانگ، دھاگے ولوں دھاگے وچ بنے جاندے ہن۔ تعلیم بنائی نوں اکّ خاص رنگ دے بنے وچ ڈھکن لئی تانے دے دھاگیاں دی گنتی وچ اگوائی کردا اے۔

جہڑے پروار کنی شالاں دی بنائی کردے ہن اوہ عام طور 'تے دھیرج نال کم کردے ہن، دن وچ 5 توں 7 گھنٹے کم کردے ہن، اپنے گھریلو کماں وچ شامل ہون دے وچکار۔ بنے جا رہے ڈزائین دی پیچیدگی اتے گنجھلدارتا 'تے انحصار کردیاں، اکّ کاریگر متعلق دن ودھ توں ودھ کجھ سینٹیمیٹر بن سکدا اے۔ ڈزائین، سائز اتے ویرویاں 'تے انحصار کردیاں، اکّ کانی شال نوں پورا ہون وچ 6 توں 18 مہینیاں دے وچکار کجھ وی لگ سکدا اے۔

صرف سکھئت کاریگر ہی کانی شالاں نوں صحیح طریقے نال بنن لئی کافی جانکار ہن۔ تکنیکاں اتے علم پوروجاں توں اگلیاں پیڑھیاں تک پہنچدا رہا اے۔ اندازہ لگایا گیا اے کہ 10,000 کنی بنکراں وچوں، اج صرف 2,000 بچے ہن۔

ایہہ وی ویکھو

کشمیری دستکاری

حوالے