کالی کھانسی

کچھی کھانسی، جس نوں پرٹوسس جاں 100 دناں دی کھانسی وی کیہا جاندا اے، چھوت ولوں پھیلن والی بیکٹیریئل بیماری اے۔- شروعات وچ اس دے لچھن اکثر عامَ زکام ورگے ہندے ہن جس وچ نکّ وگنا، بخار، ہلکی کھانسی ہندی اے۔ اس توں بعد کئی ہفتے کھنگھ دے گمبھیر دورے پیندے ہن۔ کھنگھ دے دورے توں بعد جدوں انسان ساہ لیندا اے تاں اچی "ہوپ" دی آواز آ سکدی اے۔--- name=":0" /> کھنگھ سو دن جاں دس ہفتیاں توں زیادہ رہِ سکدی اے۔- اک انسان نوں انی سخت کھانسی آ سکدی اے کہ الٹی، پسلیاں ٹٹنا جاں انسان اس کوشش نال بہت تھکّ جاندا اے۔ اک سال توں گھٹ عمر دے بچیاں نوں کھانسی بہت گھٹ جاں ہندی ہی نہیں اتے اسدی بجائے کجھ معیاد لئی وچ اوہ ساہ نہیں لیندے۔--- name=":0" /> لاگ لگن اتے لچھنا دی شروعات وچکار سماں عامَ کرکے 7 توں 10 دن ہندا اے۔- جنہاں ویکتیاں دا ٹیکاکرن ہویا ہندا اے بیماری اوہناں وچ وی ہو سکدی اے پر لچھن بہت گھٹ ہندے ہن۔--- name=":0" />

پرٹوسس بورڈیٹیلا پرٹوسس ناں والے بیکٹیریا کارن ہندی اے۔ ایہہ ہوا ولوں پھیلن والی بیماری اے جو اسانی نال سنکرمت انسان دے کھنگھن اتے چھکن نال پھیلدی اے۔-- لچھناں دی شروعات توں تقریباً تن ہفتیاں کھانسی دے دورے تک دوجیاں نوں بیماری پھیلا سکدے ہن۔ جہناں دا روگانوناشک (اینٹیبائیوٹک) نال علاج ہندا اے، اوہ پنج دن توں بعد دوجیاں نوں سنکرمت نہیں کر سکدے۔- نکّ اتے گلے دے پچھوں نمونہ لے کے بیماری دا پتہ لگایا جاندا اے۔ اس منونے دی جانچ کلچر جاں پالیمریج چین پرتیکریا ولوں کیتا جاں سکدی اے۔-

اسدی روکتھام مکھ طور تے پرٹوسس ٹیکا دے ٹیکاکرن نال ہندی اے۔-</ref> شروعاتی ٹیکاکرن چھ اتے اٹھ ہفتیاں دی عمر دے وچکار کیتا جاندا اے، جس وچ چار خوراکاں جیون دے پہلے دو سالاں وچ دتیاں جاندیاں ہن۔- سماں لنگھن توں بعد ایہہ ٹیکا گھٹ اثردار ہندا جاندا اے تے اکثر بچیا اتے بالغاں لئی وادھو خوراکاں دی سفارش کیتی جاندا اے۔--->"Pertussis vaccines: WHO position paper". Weekly Epidemiological Record 85 (40): 385–400. Oct 1, 2010.  ^{اینٹیبائیوٹک اوہناں لوکاں وچ بیماری نوں روکن لئی ورتے جا سکدے ہن جو بیماری دا ساہمنا کر راے ہن جاں گمبھیر بیماری دے خطرے تے ہن۔- اوہناں روگیاں وچ ایٹیبائیوٹکس فائدہ مند ہندے ہن، جنہاں نوں بیماری دے شروعاتی لچھناں دے 3 ہفتیاں اندر دینا شروع کر دتا جاوے؛ پر زیادہتر لوکاں وچ گھٹ اثر ہندا اے۔ اک سال توں گھٹ عمر دے بچیاں اتے حاملہ عورتاں وچ شروعاتی لچھناں دے تن ہفتیاں وچ اسدے لین دی صلاحَ دتی جاندی اےI ورتے جان والے اینٹیبائیوٹک وچ ارتھرومائیسن، اجتھرومائیسن جاں ٹرائیمیتھوپرم/سلپھامیئیکجول شامل ہن۔--- name=":3" /> کھنگھ لئی دوائی دے اثر دے ثبوت گھٹ ہن۔-- اک توں گھٹ عمر دے بہت سارے بچیاں نوں ہسپتال وچ داخل کرن دی لوڑ ہندی اے۔--- name=":0" />}

ایہہ اندازا لگایا گیا اے کہ پوری دنیا وچ پرٹوسس 16 ملیان لوکاں نوں ہر سال متاثر کردی اے۔--- name=":5" /> زیادہتر کیس وکاسشیل دیساں وچ ساہمنے آؤندے ہن اتے ہر عمر دے لوک متاثر ہو سکدے ہن۔--- name=":4" /> 2013 وچ سٹے وجوں 61,000 موتاں ہوئیاں، جو 1990 وچ ہوئیاں 1,38,000 موتاں توں گھٹ ہن۔- اک سال توں گھٹ عمر دے متاثر بچیاں وچوں لگبھگ 2% دی موت ہندی اے۔--- name=":1" /> بیماری دے پھیلن بارے سبھ توں پہلاں 16ویں صدی وچ دسیا گیا سی۔ بیماری پھیلاؤن والے بیکٹیریا دی کھوج 1906 وچ ہوئی۔ 1940 دے دہاکے وچ ٹیکا مہیا ہو گیا سی۔--- name=":2" />