کالی ناتھ رائے

کالی ناتھ رائے
جم	سنہ 1878   جیسور
تاریخ وفات	9 دسمبر 1945 (66–67 سال)
عملی زندگی
مادر علمی	اسکاٹش چرچ کالج
پیشہ	لکھاری

کالی ناتھ رائے (1878 – 9 دسمبر 1945) اک بنگالی قوم پرست صحافی اتے اخبار دِی ٹربیون دے مکھ اڈیٹر سن۔ اوہناں دے بیٹے سمریدر ناتھ رائے اک ریاضی دان اتے انکڑا سائنسدان سن۔

مڈھلا جیون

رائے دا جم 1878 وچ برطانوی ہند وچ یاسور وچ ہویا ۔ کولکاتہ وچ سکوٹش چرچ کالج وچ ایف۔اے دا مطالعہ کردے ہوئے اوہ بریٹیش مخالف تحریک دے وچ شامل ہو گئے اتے کالج چھڈّ دتا۔ اسنے سریندرناتھ بینرجی ولوں سمپادت بنگالی میگزین دے نائب ایڈیٹر دے روپ وچ کم کرنا شروع کیتا۔

پیشہ

1911 وچ رائے اڈیٹر دے روپ وچ 'دِی پنجابی' رسالے وچ شامل ہو گئے اتے اس توں بعد لاہور توں شائع ٹربیون رسالے دے مکھ اڈیٹر بنے۔ اسنے اپنے کالم وچ بریٹیش پولیس اتے مارشل لاء دیاں زیادتیاں دی نندا کیتی اتے نال ہی پریس دی آزادی لئی ترک دتے۔ سرکار نے اس اتے بغاوت لکھتاں دی اشاعت دے الزام لائے۔ رائے اپنے نڈر اتے بہادری بھریاں لکھتاں لئی مشہور سن اتے کالی بابو وجوں جانے جاندے سن۔ مہاتما گاندھی نے 1932 وچ رائے دیاں سیاسی لکھتاں دی تعریف کیتی سی ۔ اپریل 1919 وچ جلھیانوالا باغ قتل عام وچ برطانیہ ہتھوں بھارتیاں دے قتل عام دے دوران، دِ ٹربیون نے 6 اپریل 1919 نوں "جامعہ مسجد وچ دعا" ناں دی اک رپورٹ شائع کیتی سی۔کالی ناتھ رائے نوں ‘دِ ٹربیون’ اخبار وچ 6، 9 اتے 10 اپریل، 1919 دیاں لکھتاں کارن ہند دنڈاولی دفعہ 124-اے ماتحت بغاوت بھڑکاؤن دا دوشی منیا گیا اتے اس الزام وچ اس نوں دو سال دی قید بامشقت، اک ہزار روپئے جرمانہ جاں جرمانہ نہ بھرے جان دی صورتَ وچ چھ مہینے دی ہور قید بامشقت دی سزا سنائی گئی۔ قید دی سزا بھگتن لئی کالی ناتھ رائے نوں سینٹرل جیل، لاہور وچ بھیجیا گیا۔ جیل وچ اوہناں نوں پہلاں غذا متعلق مسئلہ آئی کیونکہ اتھے روٹی دتی جاندی سی جس نوں کھان دا اوہ عادی نہیں سی، دوجا اس نوں روزانہ 12 سیر کنک پیہن لئی دتی جاندی سی۔ فلسروپ کجھ دناں پچھوں اوہ بیمار ہو گیا اتے جیل اہلکاراں نوں اس نوں ہسپتال وچ بھرتی کرواؤنا پیا۔ کئی اخباراں نے لیکھ لکھ کے کالی ناتھ رائے دی وگڑدی صحت ول سرکار دا دھیان دوایا تاں پنجاب سرکار نے سپرڈینٹ مرکزی جیل، لاہور نوں ہدایت کیتی کہ کالی ناتھ رائے پاسوں مشقت لیندیاں اس دے رتبے نوں دھیان گوچرے رکھیا جاوے۔ فلسروپ ہسپتال توں واپسی مگروں اس نوں گھٹ مشقت والا کم مطلب جلداں بنھن دا کم دتا گیا۔ کھانے وچ سدھار نہ ہون کارن اس نوں بیماری کارن اک وار پھر 19 جون توں تن دن لئی جیل دے ہسپتال وچ رہنا پیا تاں پھر کدھرے جیل اہلکاراں نے اس نوں کھان لئی چول دینے شروع کیتے۔ لاہور وکھے بنگالی وکیل سدھیر مکھوپباب نے عدالت وچ اپیل کیتی اتے بچاء دی کاروائی کیتی اتے لوکاں نے اس کیس نوں چلاؤن لئی دھن اکٹھا کیتا۔ رابندرناتھ ٹیگور نے وی اوہناں دی رہائی لئی نجی طور اُتے کوشش کیتی۔

جون وچ کالی ناتھ رائے نے اک اپیل گورنر جنرل اگے پیش کیتی جو ہندوستان سرکار نے ملزم نال نرمی ورتن دا سجھاء دندیاں ٹپنی ہتّ پنجاب سرکار نوں بھیجی۔ پنجاب سرکار نے سجھاء دتا کہ اک تاں قید بامشقت نوں سادھارن قید وچ نہ بدلیا جاوے اتے دوجا قید دا سماں جو وی ہووے اوہ گرفتاری دے دن توں نہیں، کمیشن ولوں فیصلہ سنائے جان دے دن توں گنیا جاوے۔ گورنر جنرل نے ایہہ سجھاء پروان کردیاں کالی ناتھ رائے دی قید دی سزا دو سال توں گھٹا کے تن مہینے بامشقت کر دتی۔ اک ہزار جرمانہ بھرن دی سزا قایم رہی۔ ہندوستان سرکار دے پتر نمبر: 1370 متی 1 جولائی راہیں ایہہ اطلاع پنجاب سرکار نوں بھیجی گئی۔ اک ہزار روپئے جرمانے وجوں بھرن پچھوں کالی ناتھ رائے نے سزا خلاف پروی کونسل کول اپیل کیتی، پر اس بارے پروی کونسل ولوں کوئی فیصلہ کرن توں پہلاں ہی اس دی تن مہینے دی سزا پوری ہو گئی۔ فلسروپ اس نوں رہاء کر دتا گیا اتے اس نے مڑ ‘دِ ٹربیون’ وچ اپنی ذمہ واری سنبھال لئی۔

موت

لاہور دی گمبھیر سردی وچ رائے دی صحت تیزی نال وگڑی۔ اوہ 1 دسمبر 1945 نوں لاہور چھڈّ گئے۔ اس سفر دوران ٹھنڈھ دی جکڑ وچ آ جان کارن 9 دسمبر 1945 نوں کولکاتہ وچ اس دی موت ہو گئی۔

حوالے