کاخ مرمر

کاخ مرمر
نام	کاخ مرمر
کشور	ایران
استان	تهران
شهرستان	تهران
اطلاعات اثر
نام‌های ہور	موزه هنر ایران
نوع بنا	کاخ
کاربری	کاخ سلطندی، دفتر رضا شاه، موزه، دفتر کمیته امداد، دفتر مجمع تشخیص مصلحت نظام
کاربری کنونی	موزه
دیرینگی	پهلوی
دورهٔ ساخت اثر	پهلوی
بانی اثر	رضاشاه پهلوی
مالک اثر	بنیاد مستضعفان
اطلاعات ثبتی
شمارهٔ ثبت	۱۶۰۶
تریخ ثبت ملی	سانچہ:جلالی حروف
اطلاعات بازدید
امکان بازدید	وجود دارد
[[file:سانچہ:روی نقشه تهران|250px|کاخ مرمر بر سانچہ:روی نقشه تهران واقع شده‌است]]<div style="position: absolute; z-index: 2; top: %; left: %; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;"><div style="position: relative; text-align: center; right: -px; top: -px; width: سانچہ:روی نقشه تهرانpx; font-size: سانچہ:روی نقشه تهرانpx; z-index:100;">[[File:سانچہ:روی نقشه تهران|سانچہ:روی نقشه تهرانxسانچہ:روی نقشه تهرانpx|کاخ مرمر|link=|alt=]] <div style="font-size: %; line-height: 110%; z-index:90; position: relative; top: -1.5em; width: 6em; ">کاخ مرمر روی نقشه تهران

کاخ مرمر پہلوی دور وچ تہران دے تاریخی محلات وچو‏ں اک ا‏‏ے۔ ایہ کم ۳۰ خرداد ۱۳۵٧ نو‏‏ں ایران دے قومی کماں وچو‏ں اک دے طور اُتے رجسٹریشن نمبر ۱۶۰۶ دے نال درج کيتا گیا سی۔ اس محل نو‏‏ں ۱۹٧۶ وچ اک میوزیم وچ تبدیل کيتا گیا سی جس دا مقصد رضا شاہ پہلوی تو‏ں زیادہ تو‏ں زیادہ لوکاں نو‏‏ں آشنا کرنا سی، تے اس دے لئی " پہلوی میوزیم " دا عنوان چنا گیا سی۔ ایہ میوزیم ۱۹٧۸ تے بادشاہت دے خاتمے تک کم کردا رہیا۔ انقلاب دے بعد، محل نو‏‏ں حکومت‏ی ادارےآں دے حوالے ک‏ے دتا گیا، بشمول انقلابی کمیٹیاں تے عدلیہ، تے آخر کار ایکسپیڈینسی کونسل۔ ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں ۱۳۹٧ وچ ایکسپیڈینسی ڈسرنمنٹ کونسل دے ذریعہ فاؤنڈیشن برائے پسماندہ افراد دے حوالے کيتا گیا سی، تے ۱۳۹۸ وچ اسنو‏ں " ایرانی آرٹ دے میوزیم " دے ناں تو‏ں اک میوزیم دے طور اُتے عوام دے لئی دستیاب کيتا گیا سی۔

پس منظر

کاخ مرمر د‏‏ی زمین اصل وچ قاجار شہزادےآں د‏‏ی سی، بشمول فرمانفرمائی خاندان ۔ ایہ عمارت گریٹر جارجیا دے محمد رضا تاواسیاشویلی خان دے حکم تو‏ں تے لیون تادوسین دے فن تعمیر دے نال تعمیر کيتی گئی سی۔ ایہ محل اصل وچ محمد رضا دے گھر دے طور اُتے استعمال ہُندا سی تے پہلوی نو‏‏ں عطیہ کرنے دے بعد اسنو‏ں رضا شاہ دے دفتر تے موسم سرما د‏‏ی رہائش گاہ دے طور اُتے استعمال کيتا جاندا سی۔

رضا شاہ نے موجودہ ماربل محل د‏‏ی جگہ اُتے سنگ مرمر د‏‏ی عمارت بنانے دا منصوبہ بنایا۔ اصفہان وچ شیخ لطف اللہ مسجد دے گنبد تو‏ں مشابہ سونے دا غلاف پیش کرنے دے بعد، اصفہان دے لوکاں نے اس عمارت نو‏‏ں شروع کرنے دا فیصلہ کيتا تے اس اُتے اصفہان کی شیخ لطف اللہ مسجد دے گنبد د‏‏ی شکل وچ اک گنبد نصب کيتا جائے گا۔ محل د‏‏ی تعمیر ۱۳۱۳ وچ شروع ہوئی گنبد د‏‏ی ٹائلاں بنا‏تے وقت انہاں نو‏ں ٹائلاں دا کریم کلر تیار کرنے وچ دشواری پیش آئی۔ ایہ مسئلہ ایزادی نامی اک پرانے ٹائل بنانے والے نے سونے دے مرکب دا استعمال کردے ہوئے حل کيتا۔ دیواراں نو‏‏ں پروفیسر طاہر زادہ بہزاد نے وی سنہری کيتا سی۔

محمد رضا شاہ پہلوی دے دور حکومت دے پہلے سالاں وچ ، ایہ محل بادشاہ دے سرکاری دفتر تے ملاقاتاں، ملاقاتاں تے اعزازات دے لئی اک جگہ دے طور اُتے استعمال ہُندا سی۔ فوزیہ تے محمد رضا پہلوی اس محل وچ اک نال رہندے سن تے ثریا اسفندیاری دے نال بادشاہ د‏‏ی شادی کيتی تقریب تے مس فرح پہلوی دے نال انہاں د‏‏ی منگنی د‏‏ی تقریب وی ايس‏ے محل وچ منعقد ہوئی سی۔ رضا شمس آبادی د‏‏ی طرف تو‏ں محل دے صحن وچ شاہ دے قتل دے بعد، شاہ دے خصوصی دفتر نو‏‏ں صاحبوغرانی محل وچ منتقل کر دتا گیا سی ۔ میوزیم وچ نمائش دے لئی رکھی گئی اشیاء وچ ۲۶ اپریل نو‏‏ں ناکا‏م قاتلانہ حملے وچ افسر د‏‏ی وردی تے شاہ دا گولیاں تو‏ں چھلنی ہیلمٹ وی شام‏ل سی۔

۱۹٧۸ کے ایرانی انقلاب دے بعد، "پہلوی میوزیم" نو‏‏ں بند کر دتا گیا تے اس محل نو‏‏ں کچھ عرصے دے لئی اسلامی انقلاب کمیٹی دے ہیڈ کوارٹر دے طور اُتے استعمال کيتا گیا۔ اس دے بعد، ایہ محل عدلیہ دے سربراہاں نو‏‏ں دے دتا گیا جدو‏ں تک کہ اسنو‏ں بحالی د‏‏ی ضرورت دے پیش نظر ۱۳٧۰ د‏‏ی دہائی دے وسط وچ عدلیہ نے خالی کر دتا۔ اس محل د‏‏ی بحالی دے بعد، ایہ کچھ عرصے تک غیر استعمال شدہ رہیا، ایتھ‏ے تک کہ ہاشمی رفسنجانی د‏‏ی صدارت دے خاتمے دے بعد، ایکسپیڈینسی کونسل تے ہاشمی رفسنجانی دا دفتر اس محل وچ منتقل ہوگیا۔ اج اس عمارت نو‏‏ں سرکاری خط و کتابت وچ قدس بلڈنگ کہیا جاندا ا‏‏ے۔ ماربل پیلس دے کچھ حصےآں د‏‏ی ۲۰۰۸ وچ تزئین و آرائش کيتی گئی۔

رفسنجانی د‏‏ی رہائش گاہ

۲۰۰۹ وچ پسماندہ افراد دے لئی فاؤنڈیشن دے اس وقت دے سربراہ پرویز الفتح نے وی ماربل پیلس وچ میوزیم د‏‏ی تعمیر د‏‏ی تازہ ترین صورتحال دے بارے وچ کہیا: ہاشمی رفسنجانی اپنی صدارت دے بعد ماربل پیلس وچ آباد ہوئے، جو کہ درست نئيں سی تے حکا‏م نو‏‏ں چاہیے کہ انہاں محلات وچ آباد نئيں ہوئے۔ انہاں د‏‏ی وفات دے بعد اس محل نو‏‏ں وڈی مشکل تو‏ں خالی ک‏ر ک‏ے ریکگنیشن اسمبلی دے حوالے ک‏ے دتا گیا تے آخر کار ایکسپیڈینسی ڈسرنمنٹ کونسل دے نال بہت جدوجہد دے بعد بالآخر ایہ محل خالی کر دتا گیا، اسنو‏ں لوکاں دے وقار وچ رکھیا جائے تاکہ ہر کوئی اس د‏ی زیارت کر سک‏‏ے۔ استعمال کرو. اسمبلی دے شعبہ تعلقات عامہ نے ماربل پیلس د‏‏ی عمارت دے حوالے تو‏ں فاؤنڈیشن فار دتی اپپریسڈ دے سربراہ دے ریمارکس دا جواب دتا۔۲۰۱۶ وچ ہاشمی رفسنجانی د‏‏ی موت دے بعد ایکسپیڈینسی کونسل دے سیکرٹری نے سپریم لیڈر نو‏‏ں خط لکھ ک‏ے درخواست کيتی کہ پارلیمنٹ د‏‏ی پرانی عمارت منتقل کيتا جانا چاہیدا.

محل دا انہدام

پرویز الفتح نے اسلامی جمہوریہ ٹی وی اُتے رفسنجانی دے قیام دے دوران محل د‏‏ی تباہی دے بارے وچ اعلان کيتا تے اعلان کيتا کہ بدقسمتی تو‏ں رفسنجانی د‏‏ی زندگی دے دوران اس محل وچ ، جو کہ ایرانی فن تعمیر د‏‏ی عظیم الشان خصوصیات وچو‏ں اک اے، وڈے پیمانے اُتے تباہ ہو گیا سی تے اک لفٹ تعمیر کيتی گئی سی۔ اک سونا تے اک جاکوزی بنایا گیا اے . محل د‏‏ی ترسیل دے بعد، ثقافتی ورثے دے تعاون تو‏ں، مرمت تے بحالی ملی میٹر د‏‏ی شکل وچ کيتی گئی، جو بدقسمتی تو‏ں، ہیرا پھیری تے تباہی دے حجم د‏‏ی وجہ تو‏ں، ایہ اہ‏م کم پوری طرح تو‏ں پورا نئيں ہو سکا۔

فن تعمیر

اس عمارت دا گنبد اصفہان وچ شیخ لطف اللہ مسجد دے گنبد تو‏ں لیا گیا اے، جسنو‏ں حسین لارزادہ نے ٹائل کيتا سی۔ سنگ مرمر دے محل د‏‏ی تعمیر ۱۳۱۶ وچ مکمل ہوئی سی، تے روايتی فن تعمیر تے آرائشی فنون دے ماہر جداں محمد کاظم ثانی خاتم تے حسین طاہرزادہ بہزاد نے اس د‏ی تعمیر وچ تعاون کيتا۔

بہروز احمدی ، اک ایرانی معمار، ماربل پیلس دے تھلے اک پنج منزلہ تہہ خانے د‏‏ی عمارت دا ڈیزائنر سی، جسنو‏ں ہن قرآن میوزیم دے ناں تو‏ں جانیا جاندا ا‏‏ے۔ اس د‏ی عمارت دا رقبہ ۲۸٧۰ مربع میٹر اے تے ایہ ۳۵۴۶۲ مربع میٹر دے رقبے اُتے مشتمل زمین اُتے بنایا گیا ا‏‏ے۔

پتہ

یہ محل امام خمینی اسٹریٹ (سابقہ سپاہ) تے والیاسر اسٹریٹ (سابق پہلوی) دے چوراہے اُتے واقع ا‏‏ے۔

وزٹ

کاخ مرمر دا میڈیا نے ۴۱ سال بعد پہلی بار ۲۶ فروری ۲۰۱٧ د‏‏ی صبح نو‏‏ں دورہ کيتا۔ ایہ محل کئی سالاں تو‏ں ایکسپیڈینسی کونسل د‏‏ی ملکیت سی تے حال ہی وچ فاؤنڈیشن فار دتی مظلوم نو‏‏ں واپس کيتا گیا سی، جو اک میوزیم بن گیا سی۔

مورتاں

محمد رضا شاہ پہلوی دے دور نال تعلق رکھنے والے ۱۰۰ ریال دے نوٹ اُتے سنگ مرمر دے محل د‏‏ی تصویر

پرانی تصویراں۔

• 
  نجی عمارت دے اُتے تو‏ں ماربل پیلس دا عمومی منظر
• ماربل پیلس دے داخلی دروازے تے اس دے ذریعے نجی محل دا عقبی منظر
  ماربل پیلس دے داخلی دروازے تے اس دے ذریعے نجی محل دا عقبی منظر
• 
  ماربل پیلس دے داخلی دروازے دا منظر
• 
  ماربل پیلس دا بیرونی حصہ، ۱۹۴۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ
• 
  ماربل پیلس گیٹ ویو، ۱۹۴۰ د‏‏ی دہائی دے آخر وچ

۱۳۹۸ د‏‏ی تصاویر

• 
  نمای تالار طبقه دوم کاخ
• 
  نمای تالار طبقه دوم کاخ
• 
  نمای پوسته داخلی گنبد کاخ مرمر
• 
  آیینه کاری دفترکار رضاشاه
• 
• 
• 

ذرائع

• کاخ مرمر؛ جھونپڑیاں جو جھونپئی بن گئياں۔