چٹی بیئیں

ایہہ قدرتی ندی نوانشہر دی نیایں توں شروع ہندی ہے اتے لگبھگ 179 کلومیٹر ول کھاندی ہوئی ایہہ ستلج وچ اس دے بیاس دریا نال سنگم توں کجھ اپر جا پیندی ہے ۔ شروع وچ لگبھگ 25 کلومیٹر وچ اس دے کناریاں 'تے بنھ لگے ہوئے ہن ۔ کجھ چوء جہڑے ہشیارپور ضلعے دیاں نیویاں شوالک پہاڑیاں 'چوں نکلدے ہن، اس وچ سجے پاسے آ پیندے ہن ۔ ایہناں چوآں وچوں پرمکھ ہن، رجنیدیوی چوء، سیلا چوء، مہلانوالی چوء، کینالائیزڈ گروپ دا نسرالا چوء اتے تاراگڑھ چوء جہڑے اپروں ریت لیا کے کھلار دندے ہن ۔ برساتاں دی رتّ وچ بییں وچ 40،000 توں 45،000 کیوسک پانی ہندا ہے ۔ کئی سینکڑے سال پہلاں ایہہ جالندھر دے قلعے محلے دے کولوں لنگھدی سی اتے ہن اس دا وہاؤ پورب ولّ کھسک گیا ہے اتے ایہہ چہیڑو پاس دلی-امرتسر ریلوے لائن اتے جی. ٹی. روڈ نوں کراس کردی ہے ۔ کجھ دہاکے پہلاں اس وچ ہڑ دا پانی اتے پھر آلے-دوآلے دی زمین 'چوں رسّ کے آیا ہویا صاف-ستھرا پانی وگدا سی جو نہاؤن اتے پین یوگ سی پر ہن اس وچ نوانشہر، پھگواڑا اتے جالندھر شہراں دا گندگی بھریا پانی پا دتا گیا ہے ۔ اس وچ ہی نوانشہر، پھگواڑا دیاں ملاں دا گندہ پانی، سیلا خورد دی مل اتے چہیڑو پاس اک فیکٹری دا پانی وی پیندا ہے ۔ اس سارے کجھ نال بییں دا پانی اتیئنت گندی بدبو ماردا ہے، جس نے آلے-دوآلے دے واتاورن نوں بہت دوشت کر دتا ہے ۔ بییں دے نال پیندے پنڈاں دا دھرتی دے تھلے والا پانی وی دوشت ہویا ہے، جس نال کجھ لوکاں نوں کینسر دی بیماری وی ہوئی ہے ۔

چہیڑو توں تھلے ایہہ بییں جالندھر-نکودر-موگار سڑک اتے نکودر-لوہیاں روڈ نوں کراس کردی ہے، جتھے وڈے پکے پل بنے ہوئے ہن ۔ نکودر-فروزپور ریلوے لائن توں تھلے پنڈ نوانپنڈ کھاجیوال توں لے کے دریا ستلج اتے بیاس دے سنگم تکّ اس دے دوواں پاسیاں 'تے محکمہ جل نکاس ولوں بنھ لگائے ہوئے ہن تاں کہ آس-پاس دا کھیتر ہڑ دے پانی توں سرکھات ہو سکے ۔ نکودر دے پاس اس دے کنارے مغل راج ویلے پنڈ دکھنی پاس اک سراں بنائی گئی سی، جو ہن وی موجود ہے اتے ویکھن یوگ ہے ۔