چندریان 3
چندریان-3 | |||||
طرز مشن |
| ||||
---|---|---|---|---|---|
آپریٹر | اسرو | ||||
ویب سائٹ | www | ||||
مشن دورانیہ |
| ||||
Spacecraft properties | |||||
Bus | چندریان | ||||
صانع | اسرو | ||||
Launch mass | 3900 کلو[۱] | ||||
Payload mass | پروپلشن موڈیول: 2148 کلو وکرم : 1752 کلو سمیت پرگیان 26 کل کل: 3900 کلو | ||||
طاقت | پروپلشن موڈیول: 758 W لینڈر موڈیول: 738W, WS with Bias Rover: 50W | ||||
آغازِ مہم | |||||
Launch date | ۱۴ July ۲۰۲۳ءآئیئیسٹی، (9:05:17 یوٹیسی)[۲] | 14:35:17||||
راکٹ | ایلویئیمّ 3 ایمّ4 | ||||
Launch site | ستیش دھون خلاء مرکز | ||||
Contractor | اسرو | ||||
چاند orbiter | |||||
Orbital insertion | 5 اگست 2023 | ||||
Orbit parameters | |||||
Pericynthion | ۱۵۳ کلومیٹر (۵۰۲٬۰۰۰ فٹ) | ||||
Apocynthion | ۱۶۳ کلومیٹر (۵۳۵٬۰۰۰ فٹ) | ||||
Moon lander | |||||
Spacecraft component | وکرم لینڈر | ||||
Landing date | ۲۳ August ۲۰۲۳ءآئیئیسٹی، (12:32 یوٹیسی)[۳] | 18:02||||
Landing site | سانچہ:Coords[۴]
(مینزینس سی اتے سمپیلیئس عین کریٹرس دے وچکار)[۵] | ||||
Invalid value for parameter "type" | |||||
Invalid parameter | 23 اگست 2023 | ||||
|
چندریان-3 (سنسکرت: चन्द्रयान, Candrayāna, ترجمہ Moon-craft, pronunciation (help·info))[۶] بھارتی خلاء کھوج تنظیم (اسرو) دے چندریان پروگرام تحت ایہہ تیجا بھارتی چندرما کھوج مشن اے۔[۶] اس وچ وکرم نام دا اکّ لینڈر اتے پرگیان نام دا اکّ روور اپستھت اے، جو چندریان-2 مشن دے سمان اے۔ پروپلشن موڈیؤل لینڈر ولوں سنچالت اترن دی تیاری وچ لینڈر اتے روور سنرچنا نوں چندرما دے پندھ وچ لے گیا۔[۷][۸]
چندریان-3 انڈین اسپیس ریسرچ آرگنائیزیشن (ISRO) کے چندریان پروگرام کے تحت تیسرا بھارتی چاند کی تلاش کا مشن ہے۔ یہ وکرم نامی لینڈر اور پرگیان نامی روور پر مشتمل ہے، جو چندریان-2 مشن کی طرح ہے۔ پروپلشن ماڈیول نے لینڈر اور روور کنفیگریشن کو چاند کے مدار تک پہنچایا تاکہ لینڈر کے ذریعے طاقتور نزول کی تیاری کی جا سکے۔[۷][۸]
چندریان-3 نوں 14 جولائی 2023ء نوں لانچ کيتا گیا سی۔ لینڈر تے روور 23 اگست 2023ء نوں 18:02 IST اُتے قمری جنوبی قطب دے علاقے اُتے اترے، جس توں بھارت قمری جنوبی قطب دے نیڑے خلائی جہاز نوں کامیابی دے نال چاند اُتے لینڈ کرنے والا پہلا ملک [۹] تے نرم زمین اُتے چوتھا ملک بنیا۔[۱۰][۱۱][۱۲][۱۳]
مقاصد
سودھوچندریان-3 منصوبے دے لئی اسرو دے مشن دے مقاصد ایہ سن :
- چاند دی سطح اُتے محفوظ طریقے توں تے نرمی توں لینڈ کرنے دے لئی لینڈر حاصل کرنا۔
- چاند اُتے روور دی ڈرائیونگ دی صلاحیتاں دا مشاہدہ تے مظاہرہ۔
- چاند دی ساخت نوں بہتر طور اُتے سمجھݨ دے لئی چاند دی سطح اُتے دستیاب مواد اُتے تجربات کرنا تے انہاں دا مشاہدہ کرنا۔[۱۴]
خلائی جہاز
سودھونمونہ
سودھوچندریان 3 تن اہم اجزاء اُتے مشتمل اے:
- پروپلشن ماڈیول
- پروپلشن ماڈیول لینڈر تے روور دی ترتیب نوں 100 کلومیٹر (330,000 فٹ) تک لے جاندا اے۔ قمری مدار ایہ اک باکس نما ڈھانچہ اے جس دے اک طرف اک وڈا سولر پینل لگیا ہويا اے تے اُتے لینڈر (انٹر موڈیولر اڈاپٹر کون) دے لئی اک بیلناکار ڈھانچہ نصب اے
- لینڈر
- وکرم لینڈر چاند اُتے نرم لینڈنگ دا ذمہ دار اے۔ ایہ باکس دی شکل دا وی اے، جس وچ چار لینڈنگ لتاں تے چار لینڈنگ تھروسٹر ہر اک 800 نیوٹن تھرسٹ پیدا کرنے دی صلاحیت رکھدے نيں۔ ایہ سائٹ اُتے تجزیہ کرنے دے لئی روور تے وکھ وکھ سائنسی آلات لے کے جاندا اے۔
- چندریان-3 دے لینڈر وچ چار متغیر تھرسٹ انجن نيں جنہاں وچ کئی شرح بدلنے دی صلاحیتاں نيں، چندریان-2 دے لینڈر دے برعکس، جس وچ پنج سن، پنجواں مرکزی طور اُتے نصب اے تے صرف فکسڈ تھرسٹ دے قابل اے۔ چندریان-2 دی لینڈنگ دی ناکامی دی اک اہم وجہ، کیمرا کوسٹنگ مرحلے دے دوران رویہ وچ وادھا، لینڈر نوں نزول دے تمام مراحل دے دوران رویہ تے زور نوں کنٹرول کرنے دی اجازت دے کے ہٹا دتا گیا۔ رویہ درست کرنے دی شرح چندریان-2 دے 10°/s توں چندریان-3 دے نال 25°/s تک ودھ گئی اے۔ ہور برآں، چندریان 3 لینڈر لیزر ڈوپلر ویلوسیمیٹر (LDV) توں لیس ہوئے گا تاکہ رویہ نوں 3 سمتاں وچ ماپنے دی اجازت دتی جاسکے۔ اثر ٹانگاں نوں چندریان -2 دے مقابلے وچ مضبوط بنایا گیا اے تے آلات دی فالتو پن نوں بہتر بنایا گیا اے۔ ایہ ودھ درست 4 کلومیٹر (13,000 فٹ) نوں نشانہ بنائے گا۔ بذریعہ 4 کلومیٹر (13,000 فٹ) چندریان-2 دے مدار وچ آربیٹر ہائی ریزولوشن کیمرا (OHRC) دے ذریعہ پہلے فراہم کردہ تصاویر اُتے مبنی لینڈنگ ریجن۔ ISRO نے ساختی سختی نوں بہتر بنایا، آلات وچ پولنگ وچ وادھا کیتا، ڈیٹا فریکوئنسی تے ٹرانسمیشن وچ وادھا کيتا تے نزول تے لینڈنگ دے دوران ناکامی دی صورت وچ لینڈر دی بقا نوں بہتر بنانے دے لئی اضافی متعدد ہنگامی نظام شامل کيتے گئے۔[۱۵][۱۶]
- روور
- پرگیان روور چھ پہیاں والی گڈی اے جس دا وزن 26 کلوگرام (57 پونڈ) ۔ ایہ 917 ملیمیٹر (3.009 فٹ) x 750 ملیمیٹر (2.46 فٹ) x 397 ملیمیٹر (1.302 فٹ) سائز وچ ۔[۱۷]
- توقع اے کہ روور توں چاند دی سطح دی ساخت، چاند دی مٹی وچ پانی دی برف دی موجودگی، چاند دے اثرات دی تریخ تے چاند دے ماحول دے ارتقا دی تحقیق وچ مدد دے لئی متعدد پیمائشاں دی جاواں گی۔[۱۸][۱۹]
-
انٹیگریٹڈ ماڈیول
-
پروپلشن ماڈیول
-
لینڈر
-
پرگیان روور
ٹیم
سودھو- اسرو دے چیئرپرسن: ایس سومانتھ
- مشن ڈائریکٹر: ایس موہان کمار [۲۰]
- ایسوسی ایٹ مشن ڈائریکٹر: جی نارائنن [۲۱]
- پروجیکٹ ڈائریکٹر: پی ویرامتھویل [۲۲]
- ڈپٹی پروجیکٹ ڈائریکٹر: کلپنا۔ دے [۲۳]
- وہیکل ڈائریکٹر: بیجو سی تھامس[۲۴]
فنڈنگ
سودھودسمبر 2019ء وچ ، اسرو نے منصوبے دی ابتدائی فنڈنگ دی درخواست کيتی، جس دی رقم ₹75 کروڑ (امریکی $11 ملین) سی جس وچوں ₹60 کروڑ (امریکی $8.4 ملین) مشینری، آلات تے ہور سرمائے دے اخراجات نوں پورا کرنے دے لئی ہوݨ گے، جدوں کہ باقی ₹15 کروڑ (امریکی $2.1 ملین) آپریٹنگ اخراجات دے لئی منگے گئے سن ۔[۲۵]
منصوبے دے وجود دی تصدیق کردے ہوئے، اسرو دے سابق چیئرمین دے سیون نے کہیا کہ اس دی تخمینہ لاگت تقریباً ₹615 کروڑ (امریکی $86 ملین) ہوئے گی۔[۲۶][۲۷][۲۸]
حوالے
سودھو- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۶.۰ ۶.۱ "Chandrayaan-3 just 1k-km from lunar surface". The Times of India. 11 August 2023. ISSN 0971-8257. https://timesofindia.indiatimes.com/city/bengaluru/chandrayaan-3-just-1k-km-from-lunar-surface/articleshow/102590128.cms?from=mdr.
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ ۸.۰ ۸.۱ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
- ↑ Sanjay Kumar (23 اگست 2023)۔ "India makes history by landing spacecraft near Moon's south pole"۔ Science.org۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 24 اگست 2023
- ↑ "Chandrayaan-3 launch on 14 جولائی, lunar landing on 23 or 24 اگست" (in en-IN). The Hindu. 6 جولائی 2023. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/sci-tech/chandrayaan-3-launch-scheduled-for-july-14-at-235-pm/article67049236.ece.
- ↑ "India lands spacecraft near south pole of moon in historic first" (in en-IN). The Guardian. https://amp.theguardian.com/science/2023/aug/23/india-chandrayaan-3-moon-landing-mission.
- ↑ "What foreign media said on Chandrayaan-3's historic lunar feat"۔ India Today (بزبان انگریزی)۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ "चंद्रयान-3: भारत ने रचा इतिहास, चंद्रमा के दक्षिणी ध्रुव पर की सफल लैंडिंग"۔ Post Inshort (بزبان ہندی)۔ 23 اگست 2023۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ "Chandrayaan-3 Details"۔ Indian Space Research Organisation۔ 23 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 24 اگست 2023
- ↑ Shaurya Sharma (21 اکتوبر 2022)۔ "Chandrayaan-3 To Be More Robust, Have Contingency Systems Onboard, Says ISRO Chief"۔ News18 (بزبان انگریزی)۔ 22 اکتوبر 2022 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 اکتوبر 2022
- ↑ سائیٹ غلطی: نا منیا جان والا
<ref>
ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتے:2
لئی۔ - ↑ "NASA – NSSDCA – Spacecraft – Details"۔ nssdc.gsfc.nasa.gov۔ 8 جون 2022 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ Livemint (16 اگست 2023)۔ "Chandrayaan-3 highlights: Lander Vikram will be 30 km away from Moon today"۔ mint (بزبان انگریزی)۔ 19 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ Sharmila Kuthunur (23 اگست 2023)۔ "India on the moon! Chandrayaan-3 becomes 1st probe to land near lunar south pole"۔ Space.com (بزبان انگریزی)۔ 23 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ "With Chandrayaan-3 set to land today, meet key scientists behind ISRO moon mission"۔ The Indian Express (بزبان انگریزی)۔ 23 اگست 2023۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ Nirvaan (4 اگست 2023)۔ "Chandrayaan 3 Price, Budget, Cost, (Orbiter, Lander, and Rover)"۔ PM Sarkari Yojana Hindi (بزبان انگریزی)۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ "Chandrayaan-3 | Not just sons of Tamil Nadu but State's soil itself contributed to Moon mission" (in en-IN). The Hindu. 2023-08-23. ISSN 0971-751X. https://www.thehindu.com/sci-tech/science/chandrayaan-3-landing-not-just-sons-of-tamil-nadu-but-states-soil-itself-contributed-to-moon-mission/article67225959.ece.
- ↑ E. T. Online | (23 اگست 2023)۔ "Most memorable moment for team Chandrayaan-3: Kalpana K, Deputy Project Director, Moon Mission"۔ The Economic Times (بزبان انگریزی)۔ 24 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 23 اگست 2023
- ↑ "Chandrayaan 3 Launch Live: India's Chandrayaan-3 moon mission lifts off from Sriharikota"۔ The Times of India (بزبان انگریزی)۔ 14 جولائی 2023۔ 17 جولائی 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 14 جولائی 2023
- ↑ Kumar, Chethan (8 دسمبر 2019). "ISRO seeks 75 crore more from Centre for Chandrayaan-3". The Times of India. https://timesofindia.indiatimes.com/india/isro-seeks-75-crore-more-from-centre-for-chandrayaan-3/articleshow/72421303.cms.
- ↑ "Chandrayaan-3 to cost Rs 615 crore, launch could stretch to 2021"۔ The Times of India۔ 2 جنوری 2020۔ 30 دسمبر 2020 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 3 جنوری 2020
- ↑ "How much did India's Chandrayaan-3 lunar mission cost?"۔ CNBC۔ 15 جولائی 2023۔ 17 جولائی 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 15 جولائی 2023
- ↑ Mike Wall (18 اگست 2023)۔ "India's Chandrayaan-3 snaps close-up photos of moon ahead of landing try (video)"۔ Space.com (بزبان انگریزی)۔ 23 اگست 2023 میں اصل سے آرکائیو شدہ۔ اخذ شدہ بتاریخ 22 اگست 2023