پہلی انگریزی خانہ جنگی
پہلی انگریزی خانہ جنگی | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|
بسلسلہ Wars of the Three Kingdoms | |||||||
مارسٹن مور 1644 دی جنگ، جیمز بارکر کے ذریعہ | |||||||
| |||||||
محارب | |||||||
Royalists | |||||||
کمانڈر اور رہنما | |||||||
ہلاکتیں اور نقصانات | |||||||
1642–1646 | 1642–1646 |
پہلی انگریزی خانہ جنگی انگلینڈ تے ویلز وچ 1642 توں 1646 تک ہوئی، تے ایہ تن ریاستاں دی 1639 توں 1653 دیاں جنگاں دا حصہ اے۔ انگلینڈ تے ویلز وچ اک اندازے [lower-alpha ۱] مطابق 15% توں 20% بالغ مرداں نے 1639 تے 1653 دے درمیان کسی وقت فوج وچ خدمات انجام دتیاں، جداں کہ کل آبادی دا تقریباً 4% جنگ توں متعلقہ وجوہات دی وجہ توں مر گیا۔ ایہ اعداد و شمار معاشرے اُتے تنازعات دے وسیع اثرات تے اس دے نتیجے وچ پیدا ہوݨ والی تلخی [lower-alpha ۲] واضح کردے نيں۔ [۲]
1603 وچ جیمز VI تے I دے الحاق دے بعد توں پارلیمنٹ دے کردار تے مذہبی عمل اُتے تنازعہ۔ ایہ تناؤ 1629 وچ اس دے بیٹے چارلس اول دی طرف توں ذاتی حکمرانی دے نفاذ اُتے ختم ہويا، جس نے اپریل تے نومبر 1640 وچ پارلیمنٹ نوں واپس بلايا۔ اس نے ایسا کرنے توں فنڈ حاصل کرنے دی امید ظاہر کیتی جس توں اوہ بشپس دیاں جنگاں وچ اسکاٹس کوونینٹرز دے ہتھوں اپنی شکست نوں واپس لے سکے گا، لیکن اس دے بدلے وچ پارلیمنٹ نے حکومت وچ اس توں ودھ حصہ دا مطالبہ کيتا جِنّا اوہ تسلیم کرنے دے لئی تیار سی۔
اس دے ابتدائی مراحل وچ ، دونے اطراف دی اکثریت نے بادشاہت دے ادارے دی حمایت کی، لیکن اس گل اُتے متفق نئيں سن کہ حتمی اختیار کس دے پاس اے۔ رائلسٹاں نے عام طور اُتے ایہ دلیل دتی کہ پارلیمنٹ تے چرچ آف انگلینڈ دونے بادشاہ دے ماتحت نيں، جدوں کہ انہاں دے بوہتے پارلیمانی مخالفین نے دعویٰ کيتا کہ اس دی بالادستی مذہب تک نئيں پھیلی، تے اوہ آئینی بادشاہت دی اک شکل چاہندے سن ۔ جدوں فریقین دے انتخاب دی گل آئی، پر، انفرادی انتخاب مذہبی عقیدے یا ذاتی وفاداری توں بہت ودھ متاثر ہوئے۔ تِیہہ سالہ جنگ توں یورپ اُتے ہوݨ والی تباہی توں گھبرا کر بوہت سارے لوکاں نے غیر جانبدار رہنے دی کوشش کيتی، یا وڈی ہچکچاہٹ دے نال ہتھیار اٹھا لئی۔
جب اگست 1642 وچ لڑائی شروع ہوئی تاں دونے فریقاں دا خیال سی کہ ایہ اک ہی جنگ توں طے ہو جائے گی، لیکن جلد ہی ایہ واضح ہو گیا کہ ایسا نئيں سی۔ 1643 وچ شاہی کامیابیاں دی وجہ توں پارلیمنٹ تے سکاٹس دے درمیان اتحاد ہويا، جنہاں نے 1644 وچ کئی لڑائیاں جیتاں، جنہاں وچ سب توں اہم مارسٹن مور دی لڑائی سی انہاں کامیابیاں توں فائدہ اٹھانے وچ مبینہ ناکامیاں دی وجہ توں فروری 1645 وچ پارلیمنٹ نے نیو ماڈل آرمی قائم کيتی، جو انگلستان وچ پہلی مرکزی مالی اعانت توں چݪݨ والی تے پیشہ ورانہ فوجی قوت سی جس دی جون 1645 وچ نیسبی وچ کامیابی فیصلہ کن ثابت ہوئی۔ جنگ جون 1646 وچ پارلیمانی اتحاد دی فتح تے چارلس دے حراست وچ ہوݨ دے نال ختم ہوئی۔ پر، مراعات اُتے اتفاق کرنے توں اس دا انکار، اس دے مخالفین دے درمیان تقسیم دے نال، 1648 وچ دوسری انگلش خانہ جنگی دا باعث بنا، جس دے بعد جنوری 1649 وچ اسنوں پھانسی دے دتی گئی ۔
جائزہ
سودھو1642 توں 1646 دی پہلی انگریزی خانہ جنگی 1639 تے 1653 دے درمیان انگلینڈ تے ویلز وچ اسکاٹ لینڈ تے آئرلینڈ دی وکھ وکھ مملکتاں دے نال لڑی جانے والی خانہ جنگیاں وچوں اک اے۔ [lower-alpha ۳] اجتماعی طور اُتے تن ریاستاں دیاں جنگاں دے ناں توں جانیا جاندا اے، ہور وچ 1639 تے 1640 بشپس دیاں جنگاں ، 1641 توں 1653 آئرش کنفیڈریٹ جنگاں ، 1648 دی دوسری انگلش خانہ جنگی ، 1649 توں 1653 تک دیاں جنگاں شامل نيں۔ 1652 اینگلو سکاٹش جنگ ، جسنوں پہلے تیسری انگلش خانہ جنگی دے ناں توں جانیا جاندا سی۔ [۳] پہلی تے دوسری انگریزی خانہ جنگیاں نوں بعض اوقات 1642 توں 1648 انگریزی خانہ جنگی دے طور اُتے اک نال گروپ کيتا جاندا اے۔ [۴]
انگلستان وچ جنگ دی بنیادی وجہ بادشاہت تے پارلیمنٹ دے درمیان سیاسی تے مذہبی کنٹرول دے لئی طویل عرصے توں جاری جدوجہد سی جو اودوں شروع ہوئی جدوں جیمز ششم تے وچ 1603 وچ بادشاہ بنے سن ۔ 1660 دے اسٹیورٹ بحالی دے بعد پیدا ہوݨ والے مسائل دوبارہ سامنے آئے، تے صرف 1688 دے شاندار انقلاب دے ذریعے ہی حل ہو گئے۔ امریکی مورخین جداں کیون فلپس نے 1642 وچ داؤ اُتے لگے اصولاں تے 1776 وچ امریکی انقلاب دا باعث بننے والے اصولاں دے درمیان بہت ساریاں مماثلتاں دی نشاندہی دی اے [۵]
شاہی یا پارلیمنٹیرین
سودھومخالف جماعتاں دی رائلسٹ کیولیئرز تے پارلیمنٹیرین راؤنڈ ہیڈز وچ اک سادہ تقسیم اک ایسا تناظر اے جسنوں ہن فرسودہ دے طور اُتے قبول کيتا جاندا اے، لیکن جو ہن وی جدید تصورات توں آگاہ کردا اے۔ [۶] ایہ اولیور کروم ویل دی پیچیدہ تاریخی ساکھ توں وی متاثر نيں، خاص طور اُتے آئرلینڈ وچ ۔ پارلیمنٹ دے ایواناں دے باہر انہاں دے مجسمے دی تنصیب دی منظوری 1856 وچ دتی گئی سی لیکن 1895 تک اس اُتے عمل نئيں کيتا گیا سی، بوہتے فنڈز وزیر اعظم لارڈ روزبیری نے فراہم کيتے سن ۔ 2004 وچ ، ممبران پارلیمنٹ دے اک گروپ نے ناکامی توں اسنوں پگھلانے دے لئی اک تحریک پیش کيتی، تے اس اُتے بحث جاری اے۔ [۷]
پر، فریق نوں منتخب کرنے دے انفرادی مقاصد پیچیدہ سن، تے شاہی تے پارلیمنٹیرینز دے درمیان صف بندی دے وسیع شعبے سن ۔ بوہت سارے لوکاں نے غیر جانبدار رہنے دی کوشش کيتی، یا انتہائی ہچکچاہٹ دے نال حصہ لیا، جدوں کہ دوسرےآں نے وکھ وکھ تھانواں اُتے دونے طرف توں لڑائی کيتی۔ مؤرخ ٹم ہیرس دا خیال اے کہ 1640 تک، چارلس دی جانب توں پارلیمنٹ دے بغیر حکومت کرنے دی سب توں ودھ متفقہ کوششاں بہت اگے نکل چکی سی۔ 1641 دے اواخر وچ گرینڈ ریمونسٹرنس جمع کروانے دے بعد، ایڈورڈ ہائیڈ جداں اعتدال پسنداں نے اک شاہی سیاسی دھڑا تشکیل دتا، ایہ بحث کردے ہوئے کہ پارلیمنٹ دوسرے طریقے توں توازن نوں بہت ودھ تبدیل کرنے دی کوشش کر رہی سی [۸]
دونے فریقاں نے دعویٰ کيتا کہ اوہ "قدیم آئین" نوں بحال کرنا چاہندے نيں۔ پارلیمنٹ دے بوہت سارے حامیاں دے لئی، بادشاہاں دے الہی حق تے مطلق العنانیت دے سٹورٹ تصورات جو جیمز VI تے I نے 1603 وچ لیائے سن اوہ "بدعتاں" سی جنہاں نے "روايتی" انگریزی آزادیاں تے حقوق نوں مجروح کيتا سی۔ پر انہاں ’’حقوق‘‘ دی نوعیت دے بارے وچ وکھ وکھ آراء سی۔ ایہ جنگ دے اگے ودھنے دے نال ہی پارلیمنٹ دے اندر تقسیم دا باعث بنی، کیونجے ہر کوئی اس گل اُتے متفق نئيں سی کہ اوہ کیہ بحال کرنا چاہندے نيں، یا چاہے ایہ مطلوب ہوئے۔ [۹]
1642 وچ بوہتے پارلیمنٹیرین نے بادشاہ نوں معزول کرنے دے لئی نئيں بلکہ اس دے اختیارات نوں منظم کرنے دے لئی جنگ کی، جداں کہ صرف اک چھوٹی سی اقلیت نے بادشاہت نوں مکمل طور اُتے ختم کرنے دی کوشش کيتی۔ کامنز وچ پارلیمنٹیرین لیڈر جان پِم انہاں چند لوکاں وچوں اک سن جنہاں دا خیال سی کہ چارلس نوں استعفیٰ دینے اُتے مجبور کرنا ہی واحد آپشن ہو سکدا اے، کیونجے ماضی دے تجربے توں ظاہر ہُندا اے کہ اوہ انہاں وعدےآں اُتے عمل نئيں کرن گے جنہاں نوں اوہ اپنے اُتے زبردستی سمجھدے سن ۔ مثالاں وچ اس دی 1628 دی پٹیشن آف رائٹ دی منسوخی، تے حالیہ بشپس وارز شامل نيں، جدوں اس نے 1639 وچ اسکاٹس دے نال امن دیاں شرطاں صرف 1640 وچ اک ہور فوجی مہم دی منصوبہ بندی دے لئی وقت فراہم کرنے اُتے اتفاق کيتا۔ انہاں شکوک و شبہات دی تصدیق اودوں ہوئی جدوں اس نے تے انہاں دی اہلیہ ہنریٹا ماریا نے غیر ملکی سفیراں نوں بار بار کہیا کہ پارلیمنٹ نوں دتی جانے والی کوئی وی رعایت عارضی اے، تے انہاں نوں طاقت دے ذریعے واپس لیا جائے گا۔ [۱۰]
چارلس دی ساکھ اہمیت رکھدی سی کیونجے مذہب یا سیاسی عقیدے توں قطع نظر، تِناں ریاستاں وچ اکثریت دا خیال سی کہ اک 'منظم' بادشاہت نوں خدائی حکم دتا گیا اے۔ اس دے مخالفین نے استدلال کيتا کہ جے چارلس اپنے قوانین دی پابندی نئيں کرے گا یا اپنے وعدےآں نوں پورا نئيں کرے گا، تاں اس توں ریاست دے لئی اک خطرہ پیش آیا جس دے لئی اسنوں یا تاں اسنوں ایسا کرنے اُتے مجبور کرنا، یا اسنوں اپنے وڈے بیٹے دے حق وچ معزول کرنا پيا۔ جتھے انہاں نے اختلاف کیہ اوہ ایہ سی کہ 'اچھی ترتیب' دا کیہ مطلب اے، خاص طور اُتے پارلیمنٹ دے کردار تے چرچ دے کنٹرول دے لحاظ تاں۔ دونے مسائل آپس وچ جڑے ہوئے سن، کیونجے 17ويں صدی وچ 'سچا مذہب' تے 'اچھی حکومت' نوں اک دوسرے اُتے منحصر سمجھیا جاندا سی۔ عام طور پر، رائلسٹاں نے چرچ آف انگلینڈ دی حمایت دی جو بشپ دے زیر انتظام اے، بادشاہ دے ذریعے مقرر کيتا جاندا اے، تے اس دے لئی جوابدہ ہُندا اے، جداں کہ بوہتے پارلیمنٹیرین دا خیال سی کہ اوہ چرچ دے رہنماواں دے لئی جوابدہ اے، جنہاں نوں انہاں دی جماعتاں مقرر کردیاں نيں۔ [۱۱]
اک ہور عام غلط فہمی ایہ اے کہ "راؤنڈ ہیڈ" نوں " پیوریٹن " دے نال تبدیل کيتا جاسکدا سی۔ درحقیقت، ایہ اصطلاح ہر اس شخص اُتے لاگو ہُندی اے جو چرچ آف انگلینڈ نوں "پاپسٹ" طریقےآں توں "پاک" کرنا چاہندا سی، تے اس نے وسیع نظریات دا احاطہ کيتا۔ [۱۲] بھانويں اکثریت نے پارلیمنٹ دی حمایت کی، لیکن سر ولیم سیوائل جداں کچھ ممتاز پیوریٹن نے ذاتی وفاداری توں چارلس دی حمایت کيتی۔ [۱۳] اس دے برعکس، بوہت سارے رائلسٹاں نے لاؤڈینزم اُتے اعتراض کیتا، تے کیتھولکاں نوں اعلیٰ عہدےآں اُتے تعینات کرنے دی مخالفت کيتی، جدوں کہ 1643 وچ آئرش کیتھولک فوجیاں نوں ضم کرنے دی کوششاں نے کچھ رجمنٹاں نوں بغاوت دا باعث بنیا۔ [۱۴] ارکان پارلیمنٹ پریسبیٹیرینز جداں پِم دے درمیان تقسیم سن جو چرچ آف انگلینڈ وچ اصلاح کرنا چاہندے سن، تے مذہبی آزاد جو کسی وی طرح دے قائم شدہ چرچ نوں مسترد کردے سن تے چاہندے سن کہ اسنوں ختم کيتا جائے۔ انہاں وچ کروم ویل تے بپٹسٹ جداں جماعت پرست شامل سن، جنہاں دی خاص طور اُتے نیو ماڈل آرمی وچ اچھی نمائندگی سی [۱۵]
بعد وچ جنگ وچ ، متضاد مذہبی تے سیاسی مقاصد دے نتیجے وچ پارلیمنٹ دے اندر "آزاد راجاؤں" دی اک درمیانی جماعت دا ظہور ہويا۔ ایہ عام طور اُتے مذہبی نیہہ پرست سن لیکن سماجی قدامت پسند سن، جنہاں دی قیادت ولیم فینیس، 1st Viscount Saye تے Sele ، انہاں دے بیٹے Nathaniel Fiennes ، تے Nathaniel Rich نے کيتی۔ اوہ رائلسٹاں توں ممتاز سن کہ ایہ مندے سن کہ چارلس نوں فوجی طور اُتے شکست دتی جانی سی تے اعتدال پسند پریسبیٹیرینز توں ریاست دے لازمی مذہب دی شدید مخالفت کيتی وجہ تاں۔ 1646 وچ پارلیمنٹ دی فتح دے بعد، اس گروپ نے نیوپورٹ دے معاہدے ، تے اک "متوازن" سیاسی حل دی حمایت دی جو چارلس نوں تخت اُتے چھڈ دے گی۔ اس دے ارکان نے اس دے مقدمے تے پھانسی وچ حصہ لینے توں گریز کیتا، حالانکہ انہاں نے اس دے خلاف کوئی گل نئيں کيتی۔ [۱۶]
جداں کہ پیوریٹن لاؤڈین اصلاحات دی مخالفت کرنے تے چرچ آف انگلینڈ توں بشپس نوں ہٹانے دا مطالبہ کرنے وچ سب توں ودھ نظر آندے سن، انہاں دے اعتراضات بوہت سارے رائلسٹ، جداں جارج مورلی تے سر ایڈمنڈ ورنی نے شیئر کيتے سن ۔ [lower-alpha ۴] [۱۷] اک وجہ ایہ سی کہ بشپ وکھ وکھ قسم دے غیر مذہبی کردار ادا کردے سن جس نے معاشرے دے تمام سطحاں نوں متاثر کيتا۔ انہاں نے ریاستی سنسر دے طور اُتے کم کیتا، جو خطبات تے تحریراں اُتے پابندی لگانے دے قابل سن، جداں کہ چرچ دی عدالتاں دے ذریعے عام لوکاں اُتے توہین مذہب ، بدعت ، زنا تے ہور 'جسمانی گناہاں' دے نال نال ازدواجی یا وراثت دے تنازعات دے لئی مقدمہ چلایا جا سکدا اے۔ [۱۸] ہاؤس آف لارڈز دے اراکین دے طور پر، بشپ اکثر ولی عہد دی مخالفت وچ قانون سازی نوں رکدے نيں۔ کلرجی ایکٹ 1640 دے ذریعے انہاں دا پارلیمنٹ توں بے دخل کرنا جنگ دی راہ اُتے اک وڈا قدم سی، کیونجے اس دا مطلب ایہ سی کہ چارلس ہور اس قانون سازی نوں نئيں روک سکدے جس دی اس نے مخالفت کيتی سی [۱۹]
ان دے ہٹانے توں عارضی طور اُتے سنسرشپ ختم ہو گئی، تے خاص طور اُتے لندن وچ پمفلٹ، کتاباں تے خطبات دی چھپائی وچ اک دھماکے دا باعث بنی، بوہت سارے نیہہ پرست مذہبی تے سیاسی نظریات دی وکالت کردے سن ۔ [۲۰] ایتھے تک کہ 1642 توں پہلے، اس طرح دی نیہہ پرستی دا تعلق قدامت پسند پارلیمنٹیرین جداں ڈینزیل ہولز توں سی۔ جداں جداں جنگ اگے بڑھی، اوہ تے انہاں دے سکاٹش کوونینٹر اتحادیاں نے آزاد تے نويں ماڈل آرمی نوں رائلسٹاں توں ودھ خطرناک دیکھیا تے "پیس پارٹی" تشکیل دی، جو لڑائی دا مذاکراتی خاتمہ چاہندے سن ۔ رائلسٹ تے انہاں دو گروہاں دے درمیان اتحاد 1648 وچ دوسری انگریزی خانہ جنگی دا باعث بنا [۲۱]
آخر کار، 1642 وچ انگلینڈ تے ویلز اک انتہائی منظم، سماجی طور اُتے قدامت پسند تے پرامن معاشرے دا حصہ سن، جدوں کہ یورپ وچ تِیہہ سالہ جنگ دی وجہ توں ہوݨ والی تباہی دا مطلب ایہ سی کہ بوہت سارے لوک کسی وی قیمت اُتے تنازعات توں بچنا چاہندے سن ۔ فریقین دا انتخاب اکثر ذاتی تعلقات یا وفاداریاں توں ہُندا سی، تے ابتدائی مراحل وچ مسلح غیر جانبداری، یا مقامی جنگ بندی دی متعدد مثالاں موجود سی، جو دونے فریقاں نوں مذاکرات اُتے مجبور کرنے دے لئی تیار کيتیاں گئیاں۔ [۲۲]
1642
سودھو1641 توں 1642 دے سیاݪ وچ ، بوہت سارے قصبےآں نے اپنے دفاع نوں مضبوط کیتا، تے ہتھیار خریدے، حالانکہ ایہ ضروری نئيں کہ خانہ جنگی دے بھَو دی وجہ تاں۔ 1641 دی آئرش بغاوت دی لرزہ خیز تفصیلات دا مطلب ایہ سی کہ بوہت سارے لوک منصوبہ بند کیتھولک حملے دی اطلاعات توں ودھ فکر مند سن ۔ [۲۳] دونے فریقاں نے بڑھدے ہوئے لوکاں نوں دبانے دے لئی فوجاں ودھانے دی حمایت کی، لیکن انہاں نوں پارلیمنٹ دے خلاف استعمال کرنے دی مبینہ شاہی سازشاں دا مطلب ایہ سی کہ دونے وچوں اک دوسرے اُتے اپنے کنٹرول دے نال بھروسہ نئيں کرنا چاہیے۔ جدوں چارلس جنوری 1642 وچ پنج ارکان نوں گرفتار کرنے وچ ناکام ہوݨ دے بعد لندن توں چلا گیا، تاں اس نے پارلیمنٹ نوں انگلینڈ دے سب توں وڈے شہر، بندرگاہ تے تجارتی مرکز، ٹاور آف لندن وچ اس دا سب توں وڈا ہتھیاراں دا ذخیرہ، تے بہترین لیس مقامی ملیشیا، یا تربیت یافتہ بینڈ دا کنٹرول سونپ دتا۔ . [۲۴]
1572 وچ قائم کيتا گیا، ایہ کاؤنٹی دے ذریعے منظم کيتے گئے، بادشاہ دے مقرر کردہ لارڈ لیفٹیننٹ دے زیر کنٹرول، تے ملک وچ واحد مستقل فوجی قوت تشکیل دتی گئی۔ فروری 1638 دا مسٹر رول سائز، آلات تے تربیت وچ وسیع تغیرات نوں ظاہر کردا اے۔ یارکشائر وچ 12,000 مرداں دے نال سب توں ودھ سی، اس دے بعد 8,000 دے نال لندن سی، جو بعد وچ ودھ کے 20,000 ہو گیا۔ شاپ شائر یا گلیمورگن ورگی 'رائلسٹ' کاؤنٹیز وچ 500 توں کم مرد سن ۔ [۲۵]
مارچ 1642 وچ ، پارلیمنٹ نے ملیشیا آرڈیننس دی منظوری دی، جس وچ تربیت یافتہ بینڈ دے کنٹرول دا دعویٰ کيتا گیا سی۔ چارلس نے اپنے کمیشن آف ارے دے نال جواب دتا۔ مرداں توں ودھ اہم مقامی اسلحہ خانے سن، جنہاں وچ پارلیمنٹ لندن وچ دو سب توں وڈے تے ہل دے پاس سی انہاں دا تعلق مقامی کمیونٹی توں سی، جنہاں نے اکثر دونے طرف توں انہاں نوں ہٹانے دی کوششاں دی مزاحمت کيتی۔ رائلسٹ چیشائر وچ ، نینٹ وچ ، نٹسفورڈ تے چیسٹر دے قصبےآں نے مسلح غیر جانبداری دی ریاست دا اعلان کیتا، تے دونے فریقاں نوں خارج کر دتا۔ [۲۶]
اندرونی تے بیرونی آبی گزرگاہاں تک رسائی دے لئی بندرگاہاں بہت اہم سی، جو کہ 19ويں صدی وچ ریلوے دی آمد تک بلک سپلائی دی درآمد تے آوا جائی دا بنیادی طریقہ سی۔ بوہتے رائل نیوی نے پارلیمنٹ دے لئی اعلان کیتا، جس توں اوہ لندن دی تاجر برادری دے لئی ضروری تجارتی رستےآں دی راکھی کر سکن، شاہی درآمدات نوں روکاں تے وکھ تھلگ پارلیمنٹیرین گیریژن نوں دوبارہ فراہم کرن۔ اس نے دوسرے ملکاں نوں اپنے مخالفین نوں مدد فراہم کرکے یورپ دی مضبوط ترین بحری افواج وچوں اک دی مخالفت کرنے توں وی خبردار کيتا۔ [۲۷] ستمبر تک، پارلیمنٹ دی وفادار افواج نے نیو کیسل دے علاوہ انگلینڈ دی ہر وڈی بندرگاہ اُتے قبضہ کر ليا، جس نے ویلز تے جنوب مغربی تے شمال مشرقی انگلینڈ دے شاہی علاقےآں نوں اک دوسرے دا نال دینے توں روک دتا۔ فروری 1642 وچ ، چارلس نے اپنی بیوی، ہینریٹا ماریا نوں ہیگ بھیجیا تاکہ پیسے اکٹھے کر کے ہتھیار خرید سکن۔ محفوظ بندرگاہ نہ ہوݨ دی وجہ توں فروری 1643 تک اس دی واپسی وچ تاخیر ہوئی، تے اس دے باوجود اوہ گرفتاری توں بال بال بچ گئی۔ [۲۸]
1 جون 1642 نوں، پارلیمنٹ نے انہاں تجاویز دی اک لسٹ دی منظوری دتی جسنوں انیس تجاویز دے ناں توں جانیا جاندا اے، جو انہاں نوں وزارتی تقرریاں، فوج تے شاہی خاندان دے انتظام، بشمول اس دے بچےآں دی تعلیم تے شادی اُتے کنٹرول دے گی۔ ایہ نیو مارکیٹ وچ چارلس نوں پیش کيتے گئے، جنہاں نے ہور بحث کيتے بغیر غصے توں مسترد کر دتا۔ [۲۹] بعد وچ اسنوں ہور مفاہمت آمیز جواب جاری کرنے اُتے آمادہ کيتا گیا، جس دا مقصد بنیادی طور اُتے اعتدال پسنداں توں اپیل کرنا سی جس دے لئی ہن Pym تے اس دے پیروکاراں اُتے اک ناگزیر فوجی تنازعہ نظر آندا اے۔ [۳۰] ہائڈ دے ذریعہ تیار کردہ، اس ردعمل نوں "مخلوط" یا آئینی بادشاہت دی اصل دے طور اُتے دیکھیا گیا اے، حالانکہ چارلس خود اس اُتے حقیقی طور اُتے یقین رکھدے سن یا نئيں، ایہ قابل بحث اے۔ [۳۱]
دونے فریقاں نوں اک ہی جنگ تے فوری فتح دی توقع سی رائلسٹاں دے لئی، اس دا مطلب لندن اُتے قبضہ کرنا، پارلیمنٹ دے لئی، بادشاہ نوں اس دے 'برے مشیراں' توں 'چھڑانا' سی۔ جولائی وچ ہݪ اُتے قبضہ کرنے وچ ناکامی دے بعد، چارلس نے یارک نوں ناٹنگھم دے لئی چھڈ دتا، جسنوں مڈلینڈز تے ناردرن ویلز دے شاہی علاقےآں توں قربت دے لئی منتخب کيتا گیا۔ خاص طور اُتے تنازعہ دے ابتدائی مراحل وچ ، مقامی طور اُتے اٹھائے گئے فوجی اپنی ہی کاؤنٹی توں باہر خدمات انجام دینے توں گریزاں سن، تے یارکشائر وچ بھرتی ہوݨ والےآں وچوں اکثر نے اس دے نال جانے توں انکار کر دتا۔ [۳۲] 22 اگست نوں، چارلس نے پارلیمانی 'باغیاں' دے خلاف باضابطہ طور اُتے جنگ دا اعلان کیتا، لیکن ستمبر دے اوائل تک اس دی فوج دی تعداد ہن وی 2500 توں کم سی بوہتے انگلستان دے غیر جانبدار رہنے دی امید سی [۳۳]
اس دے برعکس، لندن دی تجارتی برادری دی مالی اعانت تے ٹاور توں مݪݨ والے ہتھیاراں نے پارلیمنٹ نوں 20,000 دی فوج بھرتی تے لیس کرنے دے قابل بنایا، جس دی کمانڈ پریسبیٹیرین ارل آف ایسیکس نے کی، جو 3 ستمبر نوں لندن توں نارتھمپٹن دے لئی روانہ ہوئے۔ [۳۴] چارلس لندن توں ہور دور شریوزبری وچ منتقل ہو گیا لیکن جنگ دے دوران شاہی بھرتی دا اک اہم مرکز سی۔ جدوں ایسیکس نوں اس گل دا علم ہويا، تاں اس نے ورسیسٹر دی طرف مارچ کیتا، جتھے 23 ستمبر نوں پاوک برج اُتے جنگ دا پہلا وڈا مقابلہ ہويا۔ اک نسبتاً معمولی شاہی فتح، اس نے پرنس روپرٹ دی ساکھ قائم کيتی، جنہاں دے گھڑ سواراں نے اپنے پارلیمانی مخالفین اُتے نفسیاتی برتری حاصل کيتی۔ [۳۵]
شاہی فوج دی تعداد ہن 15,000 دے لگ بھگ اے، حالانکہ پیادہ فوج دا بوہتے حصہ کلباں یا کٹھاں توں لیس سی۔ جداں کہ بہتر لیس سی، پارلیمنٹ دی افواج نصف تربیت یافتہ، کمزور نظم و ضبط، تے انہاں دی رسد ناکافی سی جدوں چارلس لندن دی طرف روانہ ہوئے، ایسیکس نے اس دا راستہ روکنے دی کوشش کيتی، تے 23 اکتوبر نوں، دونے فوجاں نے ایج ہݪ وچ اک خونریز، افراتفری تے غیر فیصلہ کن جنگ لڑی۔ [۳۶] ایسیکس نے لندن دی طرف پِچھے ہٹنا جاری رکھا۔ 16 نومبر نوں ٹرنہم گرین ، لندن دے مغرب وچ اک غیر نتیجہ خیز مقابلے دے بعد، آپریشن سیاݪ دے لئی ختم ہو گئے۔ رائلسٹ آکسفورڈ واپس چلے گئے، جو باقی جنگ دے لئی انہاں دا راجگڑھ بن گیا۔ دوسری جگہاں پر، سر ولیم والر نے پارلیمنٹ دے لئی جنوب مشرق نوں محفوظ کيتا۔ دسمبر وچ ، لارڈ ولموٹ نے مارلبورو اُتے قبضہ کر ليا، آکسفورڈ تے کارن وال وچ لانسسٹن وچ مقیم شاہی افواج دے درمیان مواصلات دا آغاز کيتا۔ [۳۷]
1643
سودھو1642 دے واقعات نے اک طویل تنازعہ دے لئی منصوبہ بندی کرنے دی لوڑ نوں ظاہر کيتا۔ رائلسٹاں دے لئی، اس دا مطلب سی آکسفورڈ وچ اپنے نويں راجگڑھ نوں مضبوط کرنا، تے انگلینڈ تے ویلز وچ حمایت دے علاقےآں نوں جوڑنا۔ پارلیمنٹ نے انہاں علاقےآں دے کنٹرول نوں مستحکم کرنے اُتے توجہ مرکوز دی جنہاں اُتے اوہ پہلے توں موجود سن ۔ بھانويں امن مذاکرات ہوئے، دونے فریقاں نے سکاٹش تے آئرش حمایت دے لئی گل گل جاری رکھی۔ چارلس نے آئرلینڈ وچ جنگ نوں ختم کرنے دی کوشش کيتی، جس توں اوہ رائل آئرش آرمی توں انگلستان وچ دستےآں نوں منتقل کر سکے گا۔ [۳۸]
یارکشائر وچ سیاݪ دے دوران لڑائی جاری رہی، جتھے نیو کیسل دے شاہی ڈیوک نے جمہوریہ ڈچ توں ہتھیاراں دی کھیپ دے لئی لینڈنگ دی جگہ محفوظ کرنے دی کوشش کيتی۔ پورے علاقے اُتے قبضہ کرنے دے لئی ناکافی فوجیاں دی وجہ توں، لارڈ فیئر فیکس تے اس دے بیٹے تھامس دے ماتحت پارلیمانی قوتاں نے اس دا کم ہور پیچیدہ بنا دتا، جس نے ہل تے لیڈز جداں اہم شہراں نوں اپنے پاس رکھا۔ ہنریٹا ماریا دے نال، ہتھیاراں دا قافلہ آخر کار فروری دے آخر وچ بریڈنگٹن وچ اترنے وچ کامیاب ہو گیا۔ 4 جون نوں اوہ 5,000 گھڑ سواراں دے نال یارک توں روانہ ہوئی، جولائی دے وسط وچ آکسفورڈ پہنچی۔ [۳۹]
جنوب مغرب وچ ، شاہی کمانڈر سر رالف ہوپٹن نے جنوری وچ بریڈاک ڈاؤن وچ فتح دے نال کارن وال نوں حاصل کيتا۔ جون وچ ، اس نے ولٹ شائر وچ پیش قدمی کی، جس نے 13 جولائی نوں راؤنڈ وے ڈاؤن وچ والر دی 'آرمی آف دی سدرن ایسوسی ایشن' نوں شدید شکست دتی۔ جنگ دی سب توں جامع شاہی فتح، اس نے مغرب وچ پارلیمنٹ دے گیریژن نوں وکھ تھلگ کر دتا تے پرنس روپرٹ نے 26 جولائی نوں برسٹل اُتے دھاوا بول دتا۔ اس نے رائلسٹاں نوں برطانیہ دے دوسرے وڈے شہر دا کنٹرول تے آئرلینڈ توں کمک دے لئی لینڈنگ پوائنٹ فراہم کیہ۔ [۴۰]
اگست دے اواخر تک، پارلیمنٹیرین کاز ختم ہوݨ دے نیڑے سی لیکن Pym دی قیادت تے عزم دے ذریعے اسنوں بچا لیا گیا، جس دے نتیجے وچ اہم اصلاحات ہوئیاں۔ دونے فریقاں نے اپنے آبائی علاقےآں توں باہر لڑنے والے فوجیاں نوں مناسب طریقے توں سپلائی کرنے دے لئی جدوجہد دی تے پارلیمنٹ نے اس مسئلے نوں کم کرنے دے لئی اقدامات اُتے اتفاق کيتا۔ [۴۱] پارلیمانی اعتدال پسنداں نوں مذاکراتی امن اُتے مجبور کرنے دا موقع دیکھدے ہوئے، ستمبر وچ رائلسٹاں نے تن حصےآں اُتے مشتمل اک نويں حملے اُتے اتفاق کيتا۔ [۴۲] گلوسٹر لینے دے بعد، پرنس روپرٹ لندن دی طرف پیش قدمی کرے گا، جداں کہ نیو کیسل مشرقی انجلیا تے لنکن شائر وچ پیش قدمی کرکے ایسٹرن ایسوسی ایشن دی فوج نوں جوڑ دے گا۔ آخر کار، ہاپٹن ہیمپشائر تے سسیکس وچ مارچ کرے گا، جنوب توں لندن نوں دھمکی دے گا، تے لوہے دی فاؤنڈریاں نوں بند کر دے گا جو پارلیمنٹ دے ہتھیاراں دا بنیادی ذریعہ سی۔ [۴۳]
پر، ایسیکس نے پرنس روپرٹ نوں گلوسٹر توں پِچھے ہٹنے اُتے مجبور کیتا، فیر 20 ستمبر نوں نیوبری وچ لندن وچ اپنی پیش قدمی چیک کيتی۔ [۴۴] بھانويں ہاپٹن ونچسٹر پہنچ گیا، والر نے اسنوں ہور ترقی کرنے توں روک دتا۔ اکتوبر وچ ، نیو کیسل نے ہݪ دا دوسرا محاصرہ ترک کر دتا، جدوں کہ ونسبی وچ فتح نے مشرقی انگلینڈ نوں پارلیمنٹ دے لئی محفوظ کر ليا۔ شاہی ناکامی نے مستقبل نیڑے وچ جنگ دے خاتمے دے کسی وی موقع نوں ختم کر دتا، جس توں دونے فریقاں نے اتحادیاں دی تلاش نوں تیز کر دتا۔ [۴۵]
ستمبر وچ ، مارکویس آف اورمنڈ ، آئرلینڈ دے رائلسٹ لارڈ لیفٹیننٹ نے کیتھولک کنفیڈریشن دے نال جنگ بندی اُتے اتفاق کيتا۔ "تقسیم" دا مطلب سی کہ انگلستان وچ فوج بھیجی جا سکدی سی لیکن اس دے لئی چارلس نوں بوہت سارے آئرش پروٹسٹنٹاں دی حمایت دی قیمت چکانی پئی، خاص طور اُتے منسٹر وچ ۔ ايسے وقت، "انٹرم سکیم" دی تفصیلات سامنے آئیاں، جو چارلس دے لئی جنوبی اسکاٹ لینڈ اُتے دوبارہ قبضہ کرنے دے لئی 20,000 آئرش فوجیاں نوں استعمال کرنے دا مبینہ منصوبہ اے۔ بھانويں انتہائی ناقابل عمل اے، کوونینٹر حکومت نے ہن رائلسٹ دے نال گل گل ختم کردتی۔ [۴۶] اس دے فوراً بعد، انہاں نے پارلیمنٹ دے نال سولمن لیگ تے عہد نامے اُتے دستخط کيتے، جس نے سبسڈی دے بدلے سکاٹش فوجی مدد فراہم کيتی۔ پارلیمنٹ نے ویسٹ منسٹر اسمبلی بنانے اُتے وی اتفاق کیتا، جس دا مقصد انگلینڈ تے سکاٹ لینڈ دے لئی اک واحد پریسبیٹیرین چرچ قائم کرنا سی۔ اس دے نتیجے وچ انہاں پارلیمنٹیرینز دے نال اختلافات پیدا ہوگئے جنہاں نے انگلینڈ دے وکھ چرچ نوں ترجیح دتی، نال ہی مذہبی آزاد جو کسی وی ریاستی مذہب دی مخالفت کردے سن ۔ [۴۷]
1644
سودھوسولمن لیگ نے تِناں جنگی علاقےآں، انگلینڈ، سکاٹ لینڈ تے آئرلینڈ وچ حکمت عملی نوں مربوط کرنے دے لئی دونے ریاستاں دی اک کمیٹی بݨائی، حالانکہ دسمبر 1643 وچ پِم دی موت نے پارلیمنٹ نوں انہاں دے اہم ترین رہنما توں محروم کر دتا۔ لیون دے تحت اسکاٹس نوں نیو کیسل لینے دا حکم دتا گیا سی، لندن دے لئی کوئلے دی سپلائی نوں محفوظ بنایا گیا سی، تے شاہی جنگی سامان دے لئی اہم درآمدی مقام نوں بند کيتا گیا سی۔ اس نے فروری دے شروع وچ قصبے دا محاصرہ کيتا ، لیکن اس نے بوہت گھٹ پیش رفت کی، جس دا مشاہدہ ارل آف نیو کیسل نے ڈرہم وچ اپنے اڈے توں کيتا۔ [۴۸]
29 مارچ نوں والر نے چیریٹن وچ ہاپٹن نوں شکست دے کے جنوبی انگلینڈ وچ جارحیت دا خاتمہ کیتا، فیر آکسفورڈ نوں دھمکی دینے دے لئی ایسیکس وچ شمولیت اختیار کيتی۔ دو ہفتے بعد، مانچسٹر دے ارل نے سیلبی وچ اک شاہی فوج نوں شکست دتی، نیو کیسل نوں ڈرہم تے گیریژن یارک چھڈݨ اُتے مجبور کيتا۔ شہر دا محاصرہ اسکاٹس، سر تھامس فیئر فیکس تے مانچسٹر دی آرمی آف دی ایسٹرن ایسوسی ایشن نے کيتا۔ [۴۹]
مئی وچ ، پرنس روپرٹ نے شریوسبری نوں چھڈ دتا، تے راستے وچ لیورپول تے بولٹن اُتے قبضہ کردے ہوئے، شمال دی طرف کوچ کيتا۔ آکسفورڈ وچ بند ہوݨ توں بچنے دے لئی، چارلس دی طرف توں نامزد اک فیلڈ آرمی ورسیسٹر دی طرف پِچھے ہٹ گئی۔ ایسیکس نے والر نوں اوتھے رہنے دا حکم دتا، جداں کہ اوہ لائم ریگیس دے محاصرے نوں ختم کرنے دے لئی مغرب وچ چلا گیا۔ 29 جون نوں، والر دا چارلس دے نال کرپریڈی برج اُتے جھگڑا ہويا۔ بھانويں نقصانات بوہت گھٹ سن، لیکن اس دے جواناں دے حوصلے پست ہو گئے، تے فوج بکھر گئی، جس توں چارلس نوں مغربی ملک وچ ایسیکس دا پِچھا کرنے دا موقع ملا۔ [۵۰]
اسی دن، پرنس روپرٹ یارک توں 30 کلومیٹر دے فاصلے اُتے کنارسبورو پہنچیا، تاکہ اوہ اپنے آپ نوں اک اعلیٰ طاقت دا سامنا کر سکے۔ [۵۱] 2 جولائی نوں جنگ دی سب توں وڈی جنگ وچ ، دونے فوجاں مارسٹن مور وچ ملیاں، اک فیصلہ کن شاہی شکست جس نے انہاں نوں شمال توں کھو دتا۔ یارک نے 16 جولائی نوں ہتھیار ڈال دتے تے نیو کیسل دے ارل جلاوطنی وچ چلے گئے۔ [۵۲]
ایسیکس نے رائلسٹاں نوں لائم ریجس نوں ترک کرنے اُتے مجبور کیتا، فیر لندن واپس جانے دے احکامات نوں نظر انداز کردے ہوئے کارن وال وچ جاری رہیا۔ ستمبر وچ ، اس دی فوج Lostwithiel وچ پھنس گئی۔ 5,000 پیادہ دستے نوں ہتھیار سُٹن اُتے مجبور کيتا گیا، حالانکہ ایسیکس تے گھڑسوار فرار ہو گئے۔ 27 اکتوبر نوں سیکنڈ نیوبری وچ ، رائلسٹاں نے ڈوننگٹن کیسل دا محاصرہ ختم کر دتا، تے چارلس دوبارہ آکسفورڈ وچ داخل ہويا۔ [۵۳]
فوجی لحاظ توں، 1644 دے آخر تک شاہی مارسٹن مور دی تباہی توں بازیاب ہو چکے سن ۔ ودھ تشویش دی گل انہاں دی جنگ دی مالی اعانت کرنے دی صلاحیت سی پارلیمنٹ دے برعکس، جو لندن تے ہور تجارتی مراکز دے ذریعے درآمدات تے برآمدات اُتے ٹیکس لگیا سکدی اے، شاہی حکمراناں نے صرف انہاں علاقےآں توں سپلائی لی جو انہاں دے کنٹرول وچ سی اس دی وجہ توں کلب مین یا مقامی خود دفاعی انجمناں قائم ہوئیاں۔ انہاں نے کسی وی فریق دی طرف توں ضبطی دی مخالفت کيتی، لیکن کارن وال تے ہرٹ فورڈ شائر جداں شاہی علاقےآں وچ اک وڈا مسئلہ سی۔ [۵۴]
1643 وچ جان پِم تے جان ہیمپڈن دی موت نے پارلیمنٹ دے اندر اک متحد قوت نوں ہٹا دتا، تے تقسیم نوں ہور گہرا کر دتا۔ اسکاٹس دی طرف توں حمایت یافتہ، 'پیس پارٹی' نوں سیاسی نیہہ پرستاں جداں لیولرز توں تشویش سی تے اوہ فوری طور اُتے مذاکرات دے ذریعے حل چاہندے سن ۔ 'وار پارٹی' نے بنیادی طور اُتے چارلس اُتے عدم اعتماد کیتا، تے فوجی فتح نوں اپنے مقاصد نوں حاصل کرنے دا واحد راستہ سمجھیا۔ بوہت سارے مذہبی آزاد سن جنہاں نے کسی وی ریاستی چرچ دی مخالفت کيتی، تے انگلینڈ تے سکاٹ لینڈ دے اک متحد، پریسبیٹیرین چرچ دے سکاٹش مطالبات اُتے سخت اعتراض کيتا۔ اولیور کروم ویل نے دعویٰ کيتا کہ اوہ اس طرح دے نتائج نوں قبول کرنے دے بجائے لڑاں گے۔ [۵۵]
مارسٹن مور توں فائدہ اٹھانے وچ ناکامی، ایسیکس دا لوسٹ ویسی وچ سر تسلیم خم کرنا، تے مانچسٹر دی نیوبری وچ لڑنے دے لئی مبینہ طور اُتے ناپسندیدگی نے دعویٰ کيتا کہ کچھ سینئر کمانڈر فتح دے لئی پرعزم نئيں سن ۔ خاص طور اُتے مانچسٹر تے ایسیکس دے خلاف الزامات صرف کروم ویل تک ہی محدود نئيں سن، بلکہ والر سمیت کچھ پریسبیٹیرینز دے ذریعے شیئر کيتے گئے سن ۔ [۵۶] دسمبر وچ ، سر ہنری وین نے خود انکاری آرڈیننس متعارف کرایا، جس دے تحت پارلیمنٹ وچ بیٹھنے والے کسی وی فوجی افسر نوں کسی نہ کسی عہدے توں استعفیٰ دینے دی لوڑ سی مانچسٹر تے ایسیکس نوں خود بخود ہٹا دتا گیا سی، کیونجے اوہ اپنے عہدےآں توں استعفیٰ نئيں دے سکدے سن، حالانکہ انہاں دی دوبارہ تقرری دی جا سکدی اے، 'اگر پارلیمنٹ نے منظوری دتی۔' [۵۷]
اس دے نتیجے وچ نويں ماڈل آرمی ، اک مرکزی، پیشہ ورانہ فورس، جتھے لوڑ ہو اوتھے کم کرنے دے قابل تے تیار رہنے دا باعث بنی۔ اس دے بوہت سارے بھرتی کرنے والےآں نے ایسٹرن ایسوسی ایشن وچ کروم ویل دے نال خدمات انجام دتی سی، یا اپنے خیالات دا اظہار کيتا سی، تے مخالفین شروع توں ہی نويں ماڈل نوں شک دی نگاہ توں دیکھدے سن ۔ اسنوں پورا کرنے دے لئی، انہاں نے اعتدال پسند فیئر فیکس تے فلپ سکیپن نوں بالترتیب کمانڈر انچیف تے پیادہ فوج دا سربراہ مقرر کیتا، تے نال ہی نال کچھ علاقائی افواج نوں وی برقرار رکھا۔ انہاں وچ ناردرن تے ویسٹرن ایسوسی ایشنز دے علاوہ چیشائر تے ساؤتھ ویلز وچ خدمات انجام دینے والیاں تنظیماں شامل نيں، جنہاں دی کمانڈ پارلیمنٹ وچ پریسبیٹیرین دھڑے دے حامیاں دے پاس اے۔ بھانويں اوہ ایم پی رہے، کروم ویل نوں گھڑسوار فوج دی کمان سونپی گئی، اک 'عارضی' تن ماہ دے کمیشن دے تحت، جس دی مسلسل تجدید ہُندی رہی۔ [۵۸]
1645
سودھوجنوری وچ ، دونے فریقاں دے نمائندےآں نے امن دیاں شرطاں اُتے گل گل دے لئی اکسبرج وچ ملاقات کيتی، لیکن فروری وچ گل گل بغیر کسی معاہدے دے ختم ہو گئی۔ ناکامی نے جنگ دے حامی جماعتاں نوں تقویت بخشی، کیونجے ایہ واضح سی کہ چارلس کدی وی رضاکارانہ طور اُتے رعایتاں نئيں دین گے، جدوں کہ انہاں دے مخالفین دے درمیان تقسیم نے شاہی خانداناں نوں لڑائی جاری رکھنے دی ترغیب دتی۔ [۵۹] 1645 دے اوائل وچ ، فروری وچ شریوزبری وچ اپنا کلیدی سپلائی اڈہ کھونے دے باوجود، رائلسٹ ہن وی مغربی ملک، ویلز تے انگریزی سرحد دے نال نال کاؤنٹیاں دے بیشتر حصےآں اُتے کنٹرول رکھدے سن ۔ [۶۰] لارڈ گورنگ دی مغربی فوج نے پورٹسماؤتھ تے فرنہم اُتے اک ہور کوشش کيتی۔ بھانويں اسنوں پسپائی اُتے مجبور کيتا گیا، لیکن اس توں ظاہر ہُندا اے کہ پارلیمنٹ اس علاقے نوں محفوظ تصور نئيں کر سکدی، جدوں کہ مونٹروس دی ہائی لینڈ ماساں جنگ وچ اک ہور محاذ کھول دتا۔ [۶۱]
31 مئی نوں پرنس روپرٹ نے لیسٹر پر حملہ کيتا۔ جواب وچ ، فیئر فیکس تے نیو ماڈل آرمی نے آکسفورڈ دی ناکہ بندی ترک کر دتی، تے 14 جون نوں نیسبی وچ فیصلہ کن فتح حاصل کيتی۔ [۶۲] شکست دی قیمت رائلسٹاں نوں انہاں دی سب توں مضبوط فیلڈ آرمی دے نال انہاں دی توپ خانے دی ٹرین، اسٹورز تے چارلس دے ذاتی سامان دے نال پئی۔ اس وچ انہاں دی نجی خط و کتابت شامل سی جس وچ آئرش کیتھولک کنفیڈریشن ، پاپیسی تے فرانس توں حمایت حاصل کرنے دی کوششاں دی تفصیل سی پارلیمنٹ دی طرف توں دی کنگز کیبنٹ اوپنڈ دے عنوان توں اک پمفلٹ وچ شائع کيتا گیا، اس نے انہاں دی ساکھ نوں شدید نقصان پہنچایا۔ [۶۳]
نیسبی دے بعد، شاہی حکمت عملی مغربی انگلینڈ تے ویلز وچ اپنی پوزیشناں نوں برقرار رکھنا سی جداں کہ انہاں دے گھڑسوار دستے اسکاٹ لینڈ وچ مونٹروس دے نال منسلک ہوݨ دے لئی شمال دی طرف چلے گئے۔ چارلس نے ایہ وی امید ظاہر کیتی کہ آئرش کیتھولک کنفیڈریشن اسنوں 10,000 دی فوج فراہم کرے گی، جو برسٹل وچ اترے گی تے لارڈ گورنگ دے نال مل کے نويں ماڈل نوں توڑ دے گی۔ اس طرح دی امیداں فریب سی، تے اس دا واحد نتیجہ شاہی قیادت دے درمیان اختلافات نوں گہرا کرنا سی، جنہاں وچوں بوہت سارے لوکاں نے انگلستان وچ کیتھولک آئرش فوجیاں دے مجوزہ استعمال نوں اپنے پارلیمانی مخالفین دی طرح ہیبت دے نال دیکھیا۔ [۶۴] شاہی شکست دے وسیع تر مضمرات توں فکرمند تے ہنریٹا ماریا دی طرف توں اس اُتے زور دتا گیا، فرانسیسی وزیر اعلیٰ کارڈینل مزارین نے کم توں کم فرانسیسی مداخلت دے نال چارلس نوں بحال کرنے دے طریقے تلاش کيتے۔ اس دے نمائندے، جین ڈی مونٹیریول ، تے لارڈ لوتھیان دے درمیان گل گل ہوئی، جو کہ اک سینئر کوونینٹر سن، جو کروم ویل تے آزاداں دے بارے وچ گہرا شکوک رکھدے سن، لیکن ایہ گل گل بالآخر کدرے نئيں گئی۔ [۶۵]
پرنس روپرٹ نوں برسٹل تے مغرب دے دفاع دی نگرانی دے لئی بھیجیا گیا سی، جدوں کہ چارلس نے راگلان کیسل دا راستہ بنایا، فیر سکاٹش سرحد دی طرف روانہ ہويا۔ اعلیٰ پارلیمانی قوتاں دے سامنے آکسفورڈ توں پِچھے ہٹنے توں پہلے اوہ یارکشائر وچ ڈونکاسٹر تک شمال وچ پہنچ گیا۔ جولائی وچ ، فیئر فیکس نے ٹاونٹن دا محاصرہ ختم کر دتا۔ کچھ دن بعد لینگپورٹ وچ ، اس نے لارڈ گورنگ دی مغربی فوج نوں تباہ کر دتا، جو آخری اہم شاہی فیلڈ فورس سی [۶۶] اگست دے آخر وچ ، چارلس آکسفورڈ توں ہیر فورڈ نوں چھڑانے دے لئی روانہ ہوئے، جس دا محاصرہ کوونینٹر فوج نے کيتا سی۔ جداں ہی اوہ نیڑے پہنچیا، لیون نوں کلسیتھ وچ مونٹروز دی فتح دے بعد، اسکاٹ لینڈ واپس جانے دا حکم دتا گیا۔ بادشاہ چیسٹر چلا گیا، جتھے اسنوں معلوم ہويا کہ پرنس روپرٹ نے 10 ستمبر نوں برسٹل نوں ہتھیار ڈال دتے سن ۔ نقصان توں صدمے وچ ، چارلس نے اپنے بھتیجے نوں برخاست کر دتا۔ [۶۷]
جداں کہ کرنل رینزبرو دے ماتحت نیو ماڈل توں اک دستہ برکلے کیسل نوں محفوظ بناندا سی، جدوں کہ دوسرے نے کروم ویل دے تحت بیسنگ ہاؤس تے ونچسٹر دے شاہی قلعےآں اُتے قبضہ کر ليا سی۔ اپنے پِچھے نوں محفوظ کرنے دے بعد، فیئر فیکس نے مغرب وچ باقی پوزیشناں نوں کم کرنا شروع کر دتا۔ ہن تک، ہیمپشائر تے ڈورسیٹ وچ کلب مین ملیشیا اِنّا ہی وڈا مسئلہ سی جِنّا کہ شاہی فوج۔ [۶۸] جدوں 24 ستمبر نوں اس دے بقیہ گھڑسوار دستے روٹن ہیتھ وچ بکھر گئے تاں چارلس نے سکاٹ لینڈ تک پہنچنے دیاں کوششاں ترک کر دیؤ تے نیوارک واپس چلا گیا۔ 13 اکتوبر نوں، اس نے اک ماہ پہلے فلفاؤ وچ مونٹروس دی شکست دے بارے وچ جان لیا، اس نے جنگ نوں سکاٹ لینڈ وچ لے جانے دے منصوبے نوں ختم کر دتا۔ ساؤتھ ویلز وچ کارمارتھن تے چیپسٹو دے کھونے توں آئرلینڈ وچ شاہی حامیاں دے نال رابطے منقطع ہو گئے (نقشہ دیکھو) تے چارلس نے آکسفورڈ واپسی دا راستہ اختیار کیتا، جتھے اس نے سیاݪ نوں نويں ماڈل دے محاصرے وچ گزاریا۔ [۶۹]
1646
سودھودسمبر 1645 وچ ہیرفورڈ دے زوال دے بعد، رائلسٹاں نے صرف ڈیون، کارن وال، نارتھ ویلز، تے ایکسیٹر، آکسفورڈ، نیوارک تے اسکاربورو کیسل وچ وکھ تھلگ گیریژن رکھے۔ چیسٹر نے فروری وچ ہتھیار ڈال دیے، جس دے بعد ناردرن ایسوسی ایشن آرمی نیوارک دا محاصرہ کرنے والے عہد سازاں وچ شامل ہو گئی۔ ہوپٹن نے لارڈ گورنگ دی جگہ مغربی فوج دا کمانڈر مقرر کیتا، تے ایکسیٹر نوں فارغ کرنے دی کوشش کيتی۔ 16 فروری نوں ٹورنگٹن وچ نويں ماڈل دے ہتھوں شکست کھا کر، اس نے 12 مارچ نوں ٹرورو وچ ہتھیار ڈال دیے۔ [۷۰]
جنگ دی آخری جنگ 21 مارچ نوں سٹو آن دتی ولڈ وچ ہوئی، جدوں 3,000 رائلسٹ پارلیمانی فورسز دے ذریعے منتشر ہو گئے۔ [۷۱] جنگ دے خاتمے دے نال ہی، پارلیمنٹ نے اک اعلان جاری کیتا، جس وچ 1 مئی توں پہلے ' کمپاؤنڈ ' کرنے والے کسی وی رائلسٹ دے لئی سازگار شرائط دی اجازت دتی گئی۔ اوہ لوک جنہاں دی جائیداداں ضبط کر لئی گئی سی اوہ جرمانے دی ادائیگی اُتے انہاں نوں دوبارہ حاصل کر سکدے نيں، جس دا حساب انہاں دی زمیناں دی قیمت تے امداد دی سطح اُتے کيتا جاندا اے۔ بوہت سارے لوکاں نے اس دا فائدہ چُکیا. [۷۲]
اپریل وچ Exeter تے Barnstaple پر قبضہ کرنے دے بعد، نويں ماڈل نے آکسفورڈ اُتے مارچ کيتا۔ 27 اپریل نوں، چارلس بھیس وچ شہر توں نکلیا، اس دے نال دو تے لوک سن ۔ پارلیمنٹ نوں 29 تریخ نوں اس دے فرار ہوݨ دا علم ہويا، لیکن اک ہفتے توں ودھ عرصے تک اس دا کوئی علم نئيں سی کہ اوہ کتھے اے۔ 6 مئی نوں، انہاں نوں نیوارک وچ سکاٹش کمانڈر ڈیوڈ لیسلی دی طرف توں اک خط موصول ہويا، جس وچ اعلان کيتا گیا کہ اوہ چارلس نوں حراست وچ لے چکے نيں۔ ايسے دن نیوارک نے ہتھیار ڈال دیے، تے اسکاٹس بادشاہ نوں اپنے نال لے کے شمال دی طرف نیو کیسل چلے گئے۔ اس دے نتیجے وچ پارلیمنٹ دی طرف توں شدید اعتراضات اٹھائے گئے، جس نے اسکاٹس نوں فوری طور اُتے انگلینڈ چھڈݨ دا حکم دینے والی قرارداد دی منظوری دتی۔ [۷۳]
طویل مذاکرات دے بعد، آکسفورڈ نے 24 جون نوں ہتھیار ڈال دتے ۔ گیریژن نوں گھر واپس آنے دے لئی پاس مل گئے، تے پرنس روپرٹ تے اس دے بھائی پرنس مورس نوں انگلینڈ چھڈݨ دا حکم دتا گیا۔ والنگ فورڈ کیسل نے 27 جولائی نوں ہتھیار ڈال دیے، اس دے بعد باقی ماندہ شاہی قلعے، حالانکہ ویلز وچ ہارلیچ کیسل 13 مارچ 1647 تک جاری رہیا [۷۴]
مابعد
سودھو1642 وچ ، بوہت سارے پارلیمنٹیرینز نے فرض کيتا کہ فوجی شکست چارلس نوں شرائط اُتے راضی ہوݨ اُتے مجبور کر دے گی، جس نے انہاں دے کردار دے بارے وچ اک بنیادی غلط فہمی نوں ثابت کيتا۔ جدوں پرنس روپرٹ نے اگست 1645 وچ اس توں کہیا کہ جنگ ہور نئيں جِتی جا سکدی، چارلس نے جواب دتا کہ بھانويں ایہ فوجی صورتحال دا درست اندازہ ہو سکدا اے، 'خدا باغیاں تے غداراں نوں خوشحال نئيں ہوݨ دے گا'۔ اس گہرے یقین دا مطلب ایہ سی کہ اس نے اتحادیاں تے مخالفین دوناں نوں مایوس کردے ہوئے، کسی وی خاطر خواہ رعایت توں اتفاق کرنے توں انکار کردتا۔ [۷۵]
بھانويں چارلس نے صحیح طور اُتے شہنشاہیت دے ادارے دے لئی وسیع پیمانے اُتے حمایت دا اندازہ لگایا سی جس نے اس دی پوزیشن نوں انتہائی مضبوط بنا دتا سی، لیکن اوہ جنگ توں پہلے تے اس دے دوران، اپنی مسلسل پیش رفت دے اثرات دی تعریف کرنے وچ ناکام رہیا۔ اس نے 1639 وچ اسکاٹس دے نال صلح کيتی، فیر 1640 وچ انہاں دے خلاف فوج کھڑی کی، جدوں کہ مارچ 1642 توں پہلے دے اس دے اقدامات نے پارلیمنٹ نوں اس گل اُتے قائل کيتا کہ اوہ اپنے وعدےآں اُتے عمل نئيں کرے گا، تے جو وی رقم اوہ اسنوں فراہم کرن گے اوہ انہاں دے خلاف استعمال کيتی جائے گی۔ 1646 وچ شاہی شکست دے بعد دے دور وچ وکھ وکھ تھانواں پر، اوہ آئرش کنفیڈریشن، انگلش انڈیپنڈنٹ، دتی کوونینٹرز، انگلش پریسبیٹیرینز، فرانس تے پاپیسی دے نال وکھ وکھ گل گل کر رہیا سی۔ [۷۶]
نتیجہ اک طاقتور دھڑے دی تخلیق سی جس دا خیال سی کہ چارلس کدی وی رضاکارانہ طور اُتے کسی مناسب سیاسی تصفیے اُتے راضی نئيں ہوݨ گے، تے جنہاں دے نیو ماڈل آرمی دے کنٹرول نے انہاں نوں اک مسلط کرنے دی صلاحیت دتی سی اکثر 'آزاداں' دے طور اُتے اک نال گروپ کيتا جاندا اے، حقیقت اس توں کدرے ودھ سیال سی سر تھامس فیئر فیکس اک پریسبیٹیرین سی، جس نے 1639 وچ چارلس دے لئی جنگ لڑی سی تے اس دی پھانسی وچ حصہ لینے توں انکار کر دتا سی، جداں کہ شروع وچ کروم ویل نے وی اسنوں بہت عزت دی نگاہ توں دیکھیا سی۔ [۷۷] ولیم فینیس، 1st Viscount Saye تے Sele ، تے اس دے بیٹے ناتھانیئل تے جان ، انہاں لوکاں دی مثالیاں نيں جنہاں نے مذہبی یقین توں آزاداں دی حمایت کی، لیکن اوہ چاہندے سن کہ چارلس اپنا تخت برقرار رکھے۔ [۷۸]
چارلس نے تمام پارٹیاں، خاص طور اُتے نويں ماڈل دے ممبران دی ودھدی ہوئی مایوسی دی وجہ توں، جنہاں وچوں اکثر نوں اک سال توں ودھ عرصے توں ادائیگی نئيں کيتی گئی سی تے گھر جانا چاہندے سن ۔ مارچ 1647 تک، ایہ بقایا جات تقریباً 2.5 ملین پاؤنڈ سن، جو اس مدت دے لئی اک بہت وڈی رقم سی تے ڈینزیل ہولز دی قیادت وچ پارلیمنٹ وچ اعتدال پسنداں نے فوج نوں آئرلینڈ بھیج کر خطرے نوں دور کرنے دا فیصلہ کيتا۔ [۷۹] اہم گل ایہ اے کہ صرف اوہی لوک جو جانے اُتے رضامند ہوݨ گے اپنے بقایا جات وصول کرن گے، تے جدوں رجمنٹ دے نمائندےآں، یا ایجیٹیٹرز نے ، سب دے لئی پیشگی ادائیگی دا مطالبہ کیتا، تاں پارلیمنٹ نے نويں ماڈل نوں تحلیل کر دتا، جس نے تحلیل ہوݨ توں انکار کر دتا۔ [۸۰] بھانويں Cromwell تے Fairfax دونے پوٹنی ڈیبیٹس وچ فوج دے کچھ حصےآں دی طرف توں دکھائے جانے والے نیہہ پرستی توں پریشان سن، لیکن انہاں نے تنخواہ دے معاملے اُتے پارلیمنٹ دے خلاف انہاں دی حمایت کيتی۔ انہاں کشیدگیاں نے 1648 وچ دوسری انگریزی خانہ جنگی دے آغاز وچ اہم کردار ادا کيتا [۸۱]
نوٹس
سودھوحوالے
سودھوکماں کےحوالے
سودھوPage سانچہ:Refbegin/styles.css has no content.
- سانچہ:Cite thesis
- Carlton, Charles (1992). Going to the wars; the experience of the British civil wars 1638 to 1651. Routledge. ISBN 0-415-03282-2.
- Cotton, ANB (1975). "Cromwell and the Self-Denying Ordinance". History 62 (205): 211–231. doi: .
- Day, Jon (2007). Gloucester & Newbury 1643 : the Turning Point of the Civil War.. Havertown: Pen and Sword. ISBN 978-1-4738-1464-6.
- Hardacre, Paul (1956). The Royalists during the Puritan Revolution. Springer. ISBN 978-9-4017-4563-5.
- Harris, Tim (2014). Rebellion: Britain's First Stuart Kings, 1567–1642. OUP. ISBN 978-0-19-920900-2.
- Helmholz, R.H. (2003). Judges and trials in the English ecclesiastical courts in "Judicial Tribunals in England and Europe, 1200–1700 Volume I". Manchester University Press. ISBN 978-0-7190-6342-8.
- Hopper, Andrew (2012). Turncoats and Renegadoes: Changing Sides During the English Civil Wars. OUP. ISBN 978-0-19-957585-5.
- Hutton, Ronald (2003). The Royalist War Effort 1642–1646. Routledge. ISBN 978-0-415-30540-2.
- سانچہ:Cite thesis
- Kaplan, Lawrence (1970). "Steps to War: The Scots and Parliament, 1642–1643". Journal of British Studies 9 (2): 50–70. doi: .
- Macleod, Donald (Autumn 2009). "The influence of Calvinism on politics". Theology in Scotland XVI (2). https://core.ac.uk/download/pdf/30318219.pdf.
- Malcolm, Joyce (1977). "A King in Search of Soldiers: Charles I in 1642". The Historical Journal 21 (2): 251–273. doi: .
- Marsh, Bethany (2020). "A War of Words; politics, propaganda and censorship during the Civil Wars". History Today 70 (B).
- Milton, Anthony (2021). England's Second Reformation; the Battle for the Church of England 1625–1662. CUP. ISBN 978-1-108-16930-1.
- Montrose Campaign. «Campaigns of Montrose». BCW Project. دریافتشده در 28 اگست 2020. تاریخ وارد شده در
|access-date=
را بررسی کنید (کمک) - Morrill, John (1972). "Mutiny and discontent in English provincial armies 1645–1647". Past and Present (56): 49–74. doi: .
- Mortlock, Stephen (2017). "Death and Disease in the English Civil War". The Biomedical Scientist. https://thebiomedicalscientist.net/science/death-and-disease-english-civil-war. Retrieved on 16 جولائی 2020.
- Purkiss, Diane (2006). The English Civil War: A People's History. Harper Press. ISBN 978-0-00-715061-8.
- Rees, John (2016). The Leveller Revolution. Verso. ISBN 978-1-78478-390-7.
- Robertson, Barry (2014). Royalists at War in Scotland and Ireland, 1638–1650. Ashgate. ISBN 978-1-4094-5747-3.
- Royle, Trevor (2006). Civil War: The Wars of the Three Kingdoms 1638–1660. Abacus. ISBN 978-0-349-11564-1.
- سانچہ:Cite odnb
- Scott, David (2008). Rethinking Royalist Politics, 1642–1647; in The English Civil War: Conflict and Contexts, 1640–49. Palgrave. ISBN 978-0-333-98656-1.
- سانچہ:Cite odnb
- Spurr, John (1998). English Puritanism, 1603–1689. Palgrave. ISBN 978-0-333-60188-4.
- Wedgwood, C.V. (1958). The King's War, 1641–1647, 1983, Penguin Classics. ISBN 978-0-14-006991-4.
- Weston, Corinne (1960). "English Constitutional Doctrines from the Fifteenth Century to the Seventeenth: II. The Theory of Mixed Monarchy under Charles I and after". English Historical Review 75 (296): 426–443. doi: .
- Woolrych, Austin (2002). Britain in Revolution. OUP. ISBN 978-0-19-820081-9.
- Worsley, Lucy (2007). Cavalier: The Story of a 17th Century Playboy. Faber & Faber. ISBN 978-0-571-22703-7.
- Yule, George (1968). "Independents and Revolutionaries". Journal of British Studies 7 (2): 11–32. doi: .
- Zuvich, Andrea (2015). The Stuarts in 100 Facts. Amberley Publishing. ISBN 978-1-4456-4731-9.
ہور پڑھو
سودھو- Evans, D.H. (2018). "The Fortifications of Hull between 1321 and 1864" (in en). Archaeological Journal 175 (1): 87–156. doi: .
باہرلے جوڑ
سودھو- "British Civil Wars, 1638 to 1651". https://www.nam.ac.uk/explore/british-civil-wars.
- "Trained Bands". http://wiki.bcw-project.org/trained-band/start.
سانچہ:Wars of the Three Kingdomsسانچہ:Wars of the Three Kingdoms
- ↑ ۱.۰ ۱.۱ Carlton 1992, p. 204.
- ↑ Mortlock 2017.
- ↑ Woolrych 2002, p. 398.
- ↑ Zuvich 2015, pp. 88–89.
- ↑ Royle 2006, pp. 806–813.
- ↑ Worsley 2007, p. 462.
- ↑ Burch 2003, pp. 228-284.
- ↑ Harris 2014, pp. 457–458.
- ↑ Rees 2016, p. 16.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 26–27.
- ↑ Macleod 2009, pp. 5–19 passim.
- ↑ Spurr 1998, p. 10.
- ↑ Hardacre 1956, p. 10.
- ↑ Royle 2006, pp. 373–375.
- ↑ Spurr 1998, pp. 11-12.
- ↑ Schwarz 2004.
- ↑ Milton 2021, p. 111.
- ↑ Helmholz 2003, p. 102.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 31.
- ↑ Marsh 2020, pp. 79–80.
- ↑ Rees 2016, pp. 103–105.
- ↑ Hutton 2003, pp. 155–156.
- ↑ Hutton 2003, p. 4.
- ↑ Hutton 2003, pp. 5–6.
- ↑ "Trained Bands". http://wiki.bcw-project.org/trained-band/start.
- ↑ Hutton 2003, p. 10.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 105.
- ↑ Purkiss 2006, pp. 249–250.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 74.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 81-82.
- ↑ Weston 1960, pp. 428-430.
- ↑ Malcolm 1977, pp. 254–260.
- ↑ Hutton 2003, p. 19.
- ↑ Royle 2006, pp. 184–185.
- ↑ Royle 2006, pp. 186–187.
- ↑ Royle 2006, pp. 193–198.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 152–153.
- ↑ Royle 2006, pp. 208–209.
- ↑ Royle 2006, pp. 225, 231.
- ↑ Day 2007, pp. 2–3.
- ↑ Johnson 2012, pp. 172-174.
- ↑ Royle 2006, p. 275.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 281.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 252–254.
- ↑ Royle 2006, p. 280.
- ↑ Kaplan 1970, p. 57.
- ↑ Robertson 2014, pp. 109–111.
- ↑ Royle 2006, p. 283.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 308.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 330–331.
- ↑ Royle 2006, pp. 289–290.
- ↑ Royle 2006, pp. 295–299.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 385.
- ↑ Hutton 2003, pp. 156–158.
- ↑ Rees 2016, pp. 118–119.
- ↑ Cotton 1975, p. 212.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 398–399.
- ↑ Royle 2006, p. 319.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 404.
- ↑ Hopper 2012, p. 132.
- ↑ Montrose Campaign.
- ↑ Royle 2006, p. 332.
- ↑ Royle 2006, pp. 333–334.
- ↑ Scott 2008, p. 51.
- ↑ Royle 2006, pp. 337–338.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 465–466.
- ↑ Royle 2006, p. 357.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 472–473.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 504–505.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 540–541.
- ↑ Royle 2006, p. 366.
- ↑ Wedgwood 1958, p. 550.
- ↑ Royle 2006, p. 393.
- ↑ Royle 2006, p. 387.
- ↑ Royle 2006, pp. 354–355.
- ↑ Wedgwood 1958, pp. 546–548.
- ↑ Yule 1968, pp. 11–32.
- ↑ Smith 2004.
- ↑ Morrill 1972, p. 49.
- ↑ Royle 2006, pp. 393–394.
- ↑ Royle 2006, pp. 420–425.
سائیٹ غلطی: <ref>
ٹیگ اک ٹولی جیدا ناں "lower-alpha" اے ہیگے نیں، پر کوئی <references group="lower-alpha"/>
ٹیگ نا لبھیا۔