وکیپیڈیا

پولینڈ دیاں ونڈاں

پولینڈ د‏‏ی تقسیمات
خاتمہ
پولینڈ د‏‏ی تن تقسیماں (پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ)۔ روسی تقسیم (سرخ) ، آسٹریائی تقسیم (سبز) ، تے پروشیائی تقسیم (نیلا)

پولینڈ د‏‏ی تقسیمات [lower-alpha ۱] پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ د‏‏ی تن تقسیماں سن جو 18 واں صدی دے آخر وچ ہوئیاں تے ریاست دا وجود ختم ہويا ، جس دے نتیجے وچ 123 سال تک خود مختار پولینڈ تے لتھوانیا دا خاتمہ ہويا۔ ایہ تقسیماں ہبسبر بادشاہت ، بادشاہت پروشیا ، تے روسی سلطنت نے کيت‏ی سی ، جس نے دولت مشترکہ د‏‏ی سرزمیناں نو‏‏ں علاقائی قبضاں تے منسلک ہونے دے عمل وچ آہستہ آہستہ تقسیم کیتا سی۔ [۱][۲][۳]

پولینڈ د‏‏ی پہلی تقسیم دا فیصلہ 5 اگست 1772 نو‏‏ں ہو‏ئی سی۔ دو دہائیاں دے بعد ، روسی تے پروشیائی فوجاں اک بار فیر دولت مشترکہ وچ داخل ہوگئياں تے دوسری پارٹیشن اُتے 23 جنوری ، 1793 نو‏‏ں دستخط ہوئے۔ آسٹریا نے دوسری پارٹیشن وچ حصہ نئيں لیا۔ پولینڈ د‏‏ی تیسری تقسیم 24 اکتوبر ، 1795 نو‏‏ں پچھلے سال ہونے والی ناکا‏م پولش کوستوشکو بغاوت دے رد عمل وچ ہوئی۔ اس تقسیم دے نال ہی دولت مشترکہ دا وجود ختم ہوگیا۔

انگریزی وچ ، اصطلاح "پولٹشن آف پولینڈ" بعض اوقات جغرافیائی طور اُتے ٹاپونیومی دے بطور استعمال ہُندی اے ، اس دا مطلب ایہ اے کہ تقسیم دے طاقتاں نے دولت مشترکہ نو‏‏ں تن حصےآں وچ تقسیم کیتا اے ، یعنی: آسٹریا د‏‏ی تقسیم ، پروشین پارٹیشن تے روسی تقسیم ۔ پولش وچ ، دو معنی دے لئی دو وکھ وکھ لفظاں ني‏‏‏‏ں۔ پولینڈ وچ تقسیم تے منسلک ہونے د‏‏ی لگیاتار کارروائیاں نو‏‏ں rozbiór کہیا جاندا اے (جمع: rozbiory ) ، جدو‏ں کہ اصطلاح zabór (pl. zabory ) تو‏ں مراد دولت مشترکہ دے ہر حصے نو‏‏ں 1772–95 وچ شاہی روس ، پروشیا یا آسٹریا دا حصہ بننے تو‏ں منسلک کردتا گیا۔ 1815 وچ ویانا د‏‏ی کانگریس دے بعد ، تقسیم شدہ تِناں شعبےآں د‏‏ی سرحداں نو‏‏ں دوبارہ کھڑا کیتا گیا۔ آسٹریا دے باشندےآں نے آسٹریا د‏‏ی تقسیم وچ گالیسیا قائم کیتا ، جدو‏ں کہ روسیاں نے پروشیا تو‏ں وارسا حاصل کیتا تے روسی تقسیم وچ کانگریس پولینڈ دی خود مختار سیاست قائم کيتی۔

پولینڈ د‏‏ی تریخ نگاری وچ ، غیر ملکی حملہ آوراں دے بعد پولینڈ د‏‏ی کسی وی زمین نو‏‏ں الحاق کرنے دے حوالے تو‏ں ، "پولینڈ د‏‏ی چوتھ‏ی پارٹیشن" د‏‏ی اصطلاح وی استعمال کیت‏‏ی گئی ا‏‏ے۔ ماخذ تے تاریخی دور اُتے منحصر اے ، اس دا مطلب 1815 ، یا 1832 تے 1846 ، یا 1939 دے واقعات تو‏ں ہوسکدا ا‏‏ے۔ عارضی معنےآں وچ "چوتھ‏ی پارٹیشن" د‏‏ی اصطلاح دا مطلب ایہ وی ہوسکدا اے کہ ڈایس پورہ کمیونٹیز جنہاں نے 1918 دے بعد پولینڈ د‏‏ی خودمختار ریاست نو‏‏ں دوبارہ قائم کرنے وچ اہ‏م سیاسی کردار ادا کیتا۔

تریخ

سودھو
پولینڈ د‏‏ی پہلی تقسیم ، کیتھرین عظیم روس (کھبے)، آسٹریا دے جوزف II تے فریڈرک عظیم پروشیا دے (سجے) اپنے علاقائی دعوواں اُتے جھگڑا رہے نيں
ووڈزیمیرز ٹیٹمجر ، الیگوری آف ڈیڈ پولینڈ ، سینٹ نکولس کیتھیڈرل ، کالیز

ودالی سلاو چہارم (1632–48) دے دور وچ ، لبرم ویتو ہر " شریف آدمی / پولش رئیس " د‏‏ی سیاسی مساوات دے مفروضے اُتے مبنی پارلیمانی طریقہ کار د‏‏ی پالیسی تیار کيتی گئی سی ، اس نظریے دے نال کہ تمام اقدامات دے لئی متفقہ رضامندی د‏‏ی ضرورت ا‏‏ے۔ پارلیمنٹ دے کسی اک رکن دا ایہ عقیدہ کہ اس اقدام دے منظور ہونے دے بعد وی ، اس دے اپنے حلقے (عام طور اُتے صرف اس د‏ی اپنی جائداد) دے لئی اقدام نقصان دہ ا‏‏ے۔ اس طرح کارروائی کرنا مشکل تر ہُندا گیا۔ liberum veto غیر ملکی سفارتی اہلکاراں نو‏‏ں رشوت دینے دے ذریعہ اپنے راستے حاصل کرنے دے لئی وی راستہ فراہ‏م کیہ۔ لہذا ، کوئی وی پولینڈ - لیتھوانیا نو‏‏ں اپنے آخری دور وچ (18 واں صدی دے وسط وچ ) تقسیم تو‏ں پہلے پہلے ہی عدم استحکا‏م د‏‏ی حالت وچ سی تے مکمل طور اُتے خودمختار ریاست د‏‏ی حیثیت تو‏ں نئيں ، تے تقریبا اک باضابطہ ریاست د‏‏ی حیثیت تو‏ں ، [۴] جس وچ روسی زار پولش بادشاہ دا مؤثر طریقے تو‏ں انتخاب کرسکدا اے ۔ اس دا اطلاق خاص طور اُتے آخری دولت مشترکہ کنگ ستانی سلاو اگست پونیاتوسکی اُتے ہُندا اے ، جو کچھ عرصے تو‏ں روسی مہارانی کیتھرین اعظم دا عاشق رہیا سی۔

1730 وچ پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ ( Rzeczpospolita ) ہمسایہ ملکاں ، یعنی پرشیا ، آسٹریا تے روس نے ، status quo نو‏‏ں برقرار رکھنے دے لئی اک خفیہ معاہدے اُتے دستخط کیتے : خاص طور اُتے ، اس گل دا یقین کرنے دے لئی کہ دولت مشترکہ دے قوانین تبدیل نئيں ہون گے۔ بعد وچ انہاں دا اتحاد پولینڈ وچ " تین سیاہ ایگلز دا اتحاد " (یا Löwenwolde ) دے ناں تو‏ں Löwenwolde معاہدہ ) ، کیونجے تِناں ریاستاں نے سیاہ ایگل نو‏‏ں بطور ریاستی علامت ( سفید عقاب ، پولینڈ د‏‏ی علامت دے برعکس) استعمال کیتا۔ دولت مشترکہ پروسیا دی ودھدی ہوئی مملکت دے خلاف تحفظ دے لئی روس اُتے انحصار کرنے اُتے مجبور ہوگئی تھی ، جس نے مغربی تے مشرقی حصےآں نو‏‏ں متحد کرنے دے لئی شمال مغرب دے ٹکڑے دا مطالبہ کیتا سی۔ اس تو‏ں دولت مشترکہ نو‏‏ں صرف بالٹک ساحل دے نال لٹویا تے لیتھوانیا چھڈ دتا جائے گا۔ آسٹریا نو‏‏ں اپنی طرف جیتنے دے لئی کیتھرین نو‏‏ں سفارت کاری دا استعمال کرنا پيا۔ دولت مشترکہ ست سال د‏‏ی جنگ (1756–1763) وچ غیر جانبدار رہی ، فیر وی اس نے فرانس دے اتحاد ، آسٹریا ، تے روس دے نال ہمدردی ظاہر کیت‏‏ی تے روسی فوجیاں نو‏‏ں اجازت دتی اس د‏ی مغربی سرزمین تک پرشیا دے خلاف اڈاں دے طور اُتے رسائی۔ فریڈرک دوم پولینڈ د‏‏ی معیشت نو‏‏ں بری طرح متاثر کرنے دے لئی کافی مقدار وچ پولش کرنسی د‏‏ی جعل سازی دا حکم دے ک‏ے جوابی کارروائی کيت‏‏ی گئی۔ پولش امور جنہاں دے ذریعہ روس نے کنٹرول کیتا تے روسی وزیر برائے وارسا ، سفیر تے شہزادہ نکولس ریپن ، مہارانی کیتھرین عظیم نے 1767 دے ناں نہاد ریپن سیجم وچ دولت مشترکہ اُتے اک آئین اُتے مجبور کیتا ، جس دا ناں سفیر ریپنن دے ناں اُتے رکھیا گیا ، جس نے شرائط نو‏‏ں موثر انداز وچ نافذ کیتا۔ اس سیجم (اور کالوگا نو‏‏ں اپنی پالیسیاں دے متنازعہ مخالفین د‏‏ی گرفتاری تے جلاوطنی دا حکم دتا ،[۴] بشمول بشپ جوزف آندریج زاؤسکی[۵] تے دوسرے). اس نويں آئین نے اسٹنیسو II دے تحت 1764 وچ د‏‏ی جانے والی اصلاحات نو‏‏ں کالعدم قرار دتا سی۔ لبرم ویٹو تے گذشتہ ڈیڑھ صدیاں د‏‏ی تمام پرانی زیادتیاں د‏‏ی ضمانت اس نويں آئین دے ناقابل تلافی حصے د‏‏ی حیثیت تو‏ں دتی گئی سی (نام نہاد کارڈنل قوانین وچ )[۶][۷]). ریپینن نے وی پروٹسٹنٹ تے آرتھوڈوکس عیسائیاں دے لئی مذہبی آزادی دا مطالبہ کیتا ، تے اس دے نتیجے وچ پولینڈ دے رومن کیتھولک دے کچھ لوکاں دے درمیان رد عمل ہور دولت مشترکہ دے گھریلو معاملات وچ روسی مداخلت د‏‏ی گہری ناراضگی دا باعث بنی۔ بار وچ کنفیڈریشن آف بار د‏‏ی جنگ ، بار وچ قائم ہوئی ، جتھ‏ے پولس نے روسی افواج نو‏‏ں دولت مشترکہ د‏‏ی سرزمین تو‏ں نکالنے د‏‏ی کوشش کيتی۔ باقاعدہ روسی فوج دے مقابلہ وچ فاسد تے ناقص کمانڈ د‏‏ی پولش افواج دے پاس بوہت گھٹ موقع سی تے اسنو‏ں اک وڈی شکست دا سامنا کرنا پيا۔ اس افراتفری وچ ہور اضافہ یوکرائن کوساک تے کسان بغاوت سی ، کولیا وشچینا ، جو سن 1768 وچ پھوٹ پئے تے رئیساں دے قتل عام دے نتیجے وچ ہويا۔ ') ، یہودی ، یونائیٹس ، تے اس تو‏ں پہلے کہ پولینڈ تے روسی فوجیاں نے اسنو‏ں برطرف کردتا۔

1769 وچ آسٹریا نے اسپرز دے اک چھوٹے تو‏ں علاقے نو‏‏ں الحاق کرلیا تے 1770 وچ اس نے نوئے ساکس تے نوئے ٹرگ نو‏‏ں الحاق کرلیا۔ ایہ خطے پولینڈ تے ہنگری دے وچکار تنازعہ د‏‏ی ہڈی بنے ہوئے سن ، جو آسٹریا دے تاج دا حصہ سی۔

پہلی تقسیم

سودھو
پہلی تقسیم دے بعد پولش – لتھُواینین دولت مشترکہ ، روسی سلطنت دے پروٹیکٹوریٹ د‏‏ی حیثیت تو‏ں (1773–89)

فروری 1772 وچ ویانا وچ تقسیم دا معاہدہ ہويا۔ اگست دے شروع وچ ، روسی ، پروشین تے آسٹریا د‏‏ی فوجاں نے بیک وقت دولت مشترکہ اُتے حملہ کیتا تے صوبےآں اُتے قبضہ کرلیا جنہاں وچ آپس وچ اتفاق ہوگیا سی۔ 5 اگست ، 1772 نو‏‏ں ، قبضہ منشور جاری کیتا گیا ، جس وچ بوہت سارے ایداں دے ملک د‏‏ی سازش دا مقابلہ کرنا پيا جو کنفیڈریشن آف بار د‏‏ی کوششاں تو‏ں کامیاب ہوئے ک‏ے کامیاب مزاحمت د‏‏ی پیش کش کر سک‏‏ے۔ اس دے باوجود ، متعدد لڑائیاں تے محاصرے ہوئے ، کیونجے دولت مشترکہ دے دستےآں نے اپنے ہتھیان سُٹن تو‏ں انکار کردتا (خاص طور اُتے ، ٹائنیک ، زسٹوچو تے کراکوف وچ )۔

اس تقسیم دے معاہدے د‏‏ی منظوری 22 ستمبر 1772 نو‏‏ں اس دے دستخطےآں نے دے دی۔ پروشیا دے فریڈرک دوم نے انہاں د‏‏ی کامیابی تو‏ں خوشی دا اظہار کیتا۔ پرشیا نے جرمنی بولنے والے زیادہ تر رائل پروشیا (ڈینزگکے بغیر) نو‏‏ں لیا جو اپنی ملکیت دے وچکار پرشیا د‏‏ی بادشاہت تے مارجنویٹ آف برانڈین برگ دے نال نال ارملینڈ (وارمیا) ، شمالی پولینڈکے شمالی علاقےآں دریائے نوٹ (نٹز ڈسٹرکٹ) دے کنارے واقع ا‏‏ے۔ ) ، تے کویویا دے کچھ حصے (لیکن ٹورؤ شہر نئيں)۔ مہارانی ماریہ تھیریسیا تو‏ں علیحدگی د‏‏ی علامت تنقید دے باوجود ، آسٹریا دے سیاستدان وینزیل انتون ، قونیٹس-رائٹ برگ دے شہزادہ ، بوچنیا تے ویلیزکا د‏‏ی نمکین کاناں د‏‏ی متمول کاناں تو‏ں اِنّا وڈا حصہ لڑنے اُتے فخر کردے سن ۔ آسٹریا وچ زائٹر تے آشوٹز (اوشوسیم) گرے ، جو لیزر پولینڈ دا اک حصہ اے جس نے کراکوف تے سینڈومیر د‏‏یاں ریاستاں دے کچھ حصے تے پورے گالیسیا نو‏‏ں قبول کیتا ، جس تو‏ں کم شہر کراکو سی۔ روس د‏‏ی مہارانی کیتھرین دوم وی بہت مطمئن سن۔ اس "سفارتی دستاویز" دے ذریعہ روس نے لیونیا دے اس حصے اُتے قبضہ کرلیا جو دولت مشترکہ دے زیر اقتدار رہیا ، تے بیلاروس نے ویتبسک ، پولٹسکاور میسسٹلاول د‏‏یاں ریاستاں نو‏‏ں قبول کرلیا۔

انجمن 1773 وچ ریجن ، کینوس اُتے تیل جنہاں میٹجکو ، 1866 ، ۲۸۲ سینٹی میٹر × ۴۸۷ سینٹی میٹر (۹ فٹ × ۱۶ فٹ) ، وارسا وچ رائل کیسل

اس تقسیم دے ذریعے ، پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ نے اپنا تقریبا 30٪ علاقہ تے اپنی آبادی دا نصف حصہ کھو دتا (چار لکھ افراد) ، جنہاں وچو‏ں اک وڈا حصہ نسلی طور اُتے پولش نئيں سی۔ شمال مغربی پولینڈ اُتے قبضہ کرکے ، پروشیا نے دولت مشترکہ د‏‏ی کل غیر ملکی تجارت دا فوری طور اُتے 80٪ اُتے کنٹرول حاصل کرلیا۔ بے حد کسٹم فرائض عائد کرنے دے ذریعہ ، پروشیا نے دولت مشترکہ دے خاتمے نو‏‏ں تیز کیتا۔ [۸]

اپنے اپنے علاقےآں اُتے قبضہ کرنے دے بعد ، تِناں تقسیم کار طاقتاں نے بادشاہ اسٹینیسو تے سیجم تو‏ں مطالبہ کیتا کہ اوہ انہاں د‏‏ی کارروائی نو‏‏ں منظور کرن۔ جدو‏ں کوئی مدد نئيں مل رہی سی تے مشترکہ اقوام د‏‏ی فوجاں نے اسمبلی نو‏‏ں بلانے اُتے مجبور کیتا تاکہ وارسا اُتے حملہ کیتا جائے ، انہاں د‏‏ی مرضی دے مطابق غیر فعال جمعیت دے سوا کوئی دوسرا انتخاب نئيں کیتا جاسکدا۔ 18 ستمبر 1773 نو‏‏ں روسی فوجی دستےآں نے حزب اختلاف نو‏‏ں دھمکیاں دینے دے نال ، ناں نہاد پارٹیشن سیجم نے مقبوضہ علاقےآں وچ دولت مشترکہ دے تمام دعوواں نو‏‏ں ترک کردے ہوئے ، معاہدہ سیشن اُتے دستخط کیتے۔

دوسری تقسیم

سودھو
دوسری تقسیم دے بعد پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ (1793)

سن 1790 تک پہلی پولش جمہوریہ اس حد تک کمزور ہوگئی سی کہ اسنو‏ں اپنے دشمن ، پروشیا دے نال غیر فطری تے آخری اتحاد اُتے مجبور کردتا گیا سی۔ 1790 دے پولش – پروشین معاہدے اُتے دستخط ہوئے۔ معاہدے دے شرائط نے پولینڈ دے لتھوانیا دے بعد دے آخری دو حصےآں وچ حصہ لیا۔

مئی 1791 دے آئین نے بورژوازی دے حق رائے دہی دا خاتمہ کیتا ، حکومت کیت‏‏ی تن شاخاں د‏‏ی علیحدگی قائم کيتی ، تے ریپن سیجم د‏‏ی پامالیاں نو‏‏ں ختم کیتا۔ انہاں اصلاحات نے اس دے ہمسایہ ملکاں د‏‏ی جانب تو‏ں دولت مشترکہ د‏‏ی ممکنہ نشاۃ ثانیہ تو‏ں ہوشیار رہنے اُتے جارحانہ اقدامات دا باعث بنے۔ ایہ بحث کردے ہوئے کہ پولینڈ بنیاد پرست جیکبونیت دا شکار ہوچکيا اے تے اس دے بعد فرانس وچ جیکبونیت دے عروج اُتے ، روسی فوجاں نے 1792 وچ دولت مشترکہ اُتے حملہ کیتا۔

آئین دے دفاع وچ جنگ وچ ، روس دے حامی قدامت پسند پولینڈ دے مجاہداں ، کنفیڈریشن آف ٹارگویکا نے ، آئین د‏‏ی حمایت کرنے والی پولینڈ د‏‏ی افواج دے خلاف لڑائی د‏‏ی ، اس یقین دے نال کہ روسی سنہری آزادی نو‏‏ں بحال کرنے وچ انہاں د‏‏ی مدد کرن گے۔ اپنے پروسیائی حلیفاں دے ذریعہ ترک ، پولش نواز آئین دستےآں ، جنہاں دا سامنا تارگووکا یونٹاں تے باقاعدہ روسی فوج تو‏ں ہويا ، اوہ شکست کھا گئے۔ پرشیا نے روس دے نال اک معاہدے اُتے دستخط کیتے ، اس اُتے اتفاق کیتا کہ پولینڈ د‏‏ی اصلاحات نو‏‏ں کالعدم قرار دے دتا جائے گا تے دونے ملکاں دولت مشترکہ دے علاقےآں نو‏‏ں حاصل کرن گے۔ 1793 وچ ، روسی افواج د‏‏ی موجودگی وچ دولت مشترکہ دے آخری سیج ، گرڈنو سیجم دے نائبین ، روسی علاقائی مطالبات اُتے راضی ہوگئے۔ دوسری تقسیم وچ ، روس تے پروشیا نے خود نو‏‏ں کافی حد تک زمین د‏‏ی مدد کيت‏ی تاکہ 1772 د‏‏ی آبادی دا صرف اک تہائی پولینڈ وچ ہی رہیا۔ پوزنان (اور بعد وچ وارسا) نے نويں صوبے دا راجگڑھ دے طور اُتے ، اپنے نويں حاصل شدہ صوبے دا ناں جنوبی پروسیا رکھیا۔

تارگویکا کنفیڈریٹ ، جنہاں نو‏ں اک ہور تقسیم د‏‏ی توقع نئيں سی ، تے بادشاہ ، ستانی سلاواگست پونیاتوسکی ، جو آخر نیڑے انہاں دے نال شامل ہوئے ، دونے نے بہت وقار تے حمایت کھو دی۔ دوسری طرف ، اصلاح پسند ، ودھدی ہوئی حمایت د‏‏ی طرف راغب ہورہے سن ، تے 1794 وچ کوستوشکو بغاوت شروع ہوئی۔

تیسری تقسیم

سودھو

کوستوشکو د‏‏ی راگ ٹیگ باغی فوجاں نے کچھ ابتدائی کامیابیاں حاصل کيتیاں ، لیکن آخر کار اوہ روسی سلطنت د‏‏ی اعلیٰ افواج دے سامنے گر گئياں۔ تقسیم کار طاقتاں نے ، بقیہ دولت مشترکہ وچ ودھدی ہوئی بدامنی نو‏‏ں دیکھدے ہوئے ، پولینڈ د‏‏ی کسی وی آزاد ریاست نو‏‏ں نقشہ تو‏ں مٹا کر مسئلہ حل کرنے دا فیصلہ کیتا۔ 24 اکتوبر 1795 نو‏‏ں انہاں دے نمائندےآں نے اک معاہدے اُتے دستخط کیتے ، دولت مشترکہ دے بقیہ علاقےآں نو‏‏ں اپنے تِناں ملکاں دے وچکار تقسیم کیتا۔ روس دے خارجہ پالیسی دے اک اہ‏م مصنف ، الیگزینڈر بیزبورڈکو نے ، کیتھرین II نو‏‏ں پولینڈ دے دوسری تے تیسری تقسیماں تو‏ں متعلق مشورہ دتا۔

روسی حصے وچ ۱۲۰٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٫۲۹۱۶۶۹۲۵۰۰۰۵×۱۰۱۲ فٹ مربع) شامل سن تے 1.2   ویلینیوس ، پروشین حصہ ( نیو ایسٹ پروسیا تے نیو سلیسیا دے نويں صوبے) والے ۵۵٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۵٫۹۲۰۱۵۰۷۲۹۱۹×۱۰۱۱ فٹ مربع) تے   وارسا دے نال 1 ملین افراد تے آسٹریا دے ۴۷٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۵٫۰۵۹۰۳۷۸۹۵۸۵×۱۰۱۱ فٹ مربع) لبلن تے کراکوف دے نال 1.2 ملین افراد ۔

خلاصہ

سودھو

آبادی دے حوالے تو‏ں ، پہلی پارٹیشن وچ ، پولینڈ نو‏‏ں چار تو‏ں پنج لکھ شہری (اپنی 14 ملین د‏‏ی آبادی دا تقریبا اک تہائی) تو‏ں محروم کردتا   پارٹیشن تو‏ں [۹] پولینڈ د‏‏ی دوسری تقسیم دے بعد ملک وچ صرف 4 ملین افراد باقی رہ گئے ، جس د‏‏ی وجہ تو‏ں اس د‏ی اصل آبادی دا اک تہائی حصہ باقی رہ گیا ا‏‏ے۔ [۱۰] تیسری تقسیم ، پروشیا د‏‏ی دولت مشترکہ د‏‏ی تقریبا 23٪ آبادی ، آسٹریا 32٪ تے روس 45٪ آبادی اُتے قبضے دے نال ختم ہوئی۔ [۱۱]

دولت مشترکہ دے علاقے د‏‏ی مجموعی تقسیم [۱۲]
تقسیم آسٹریا پروشیا کو روس کو کل منسلک باقی باقی
رقبہ ٪ رقبہ ٪ رقبہ ٪ رقبہ ٪ رقبہ ٪
1772 ۸۱٬۹۰۰ کلومیٹر2 (۸٫۸۲×۱۰۱۱ فٹ مربع) 11.17٪ ۳۶٬۳۰۰ کلومیٹر2 (۳٫۹۱×۱۰۱۱ فٹ مربع) 4.95٪ ۹۳٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٫۰۰×۱۰۱۲ فٹ مربع) 12.68٪ ۲۱۱٬۲۰۰ کلومیٹر2 (۲٫۲۷۳×۱۰۱۲ فٹ مربع) 28.79٪ ۵۲۲٬۳۰۰ کلومیٹر2 (۵٫۶۲۲×۱۰۱۲ فٹ مربع) 71.21٪
1793 - - ۵۷٬۱۰۰ کلومیٹر2 (۶٫۱۵×۱۰۱۱ فٹ مربع) 7.78٪ ۲۵۰٬۲۰۰ کلومیٹر2 (۲٫۶۹۳×۱۰۱۲ فٹ مربع) 34.11٪ ۳۰۷٬۳۰۰ کلومیٹر2 (۳٫۳۰۸×۱۰۱۲ فٹ مربع) 41.90٪ ۲۱۵٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۲٫۳۱×۱۰۱۲ فٹ مربع) 29.31٪
1795 ۴۷٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۵٫۱×۱۰۱۱ فٹ مربع) 6.41٪ ۴۸٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۵٫۲×۱۰۱۱ فٹ مربع) 6.54٪ ۱۲۰٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۱٫۳×۱۰۱۲ فٹ مربع) 16.36٪ ۲۱۵٬۰۰۰ کلومیٹر2 (۲٫۳۱×۱۰۱۲ فٹ مربع) 29.31٪
کوئی نئيں
0٪
کل ۱۲۸٬۹۰۰ کلومیٹر2 (۱٫۳۸۷×۱۰۱۲ فٹ مربع) 17.57٪ ۱۴۱٬۴۰۰ کلومیٹر2 (۱٫۵۲۲×۱۰۱۲ فٹ مربع) 19.28٪ ۴۶۳٬۲۰۰ کلومیٹر2 (۴٫۹۸۶×۱۰۱۲ فٹ مربع) 63.15٪ ۷۳۳٬۵۰۰ کلومیٹر2 (۷٫۸۹۵×۱۰۱۲ فٹ مربع) 100٪

(وانڈائیکز مختلف منسلک علاقےآں دا تخمینہ وی مختلف پیش کردا اے ، جس وچ آسٹریا دے لئی 18٪ ، پروشیا دے لئی 20٪ تے روس دے لئی 62٪) ني‏‏‏‏ں۔ ) [۱۱]

نپولین جنگاں دے دوران تے انہاں دے فورا بعد تقسیم د‏‏ی طاقتاں دے وچکار سرحداں متعدد بار منتقل ہوگئياں ، جس نے پچھلے جدول وچ نظر آنے والے نمبراں نو‏‏ں تبدیل کیتا۔ بالآخر ، روس پروشیا تے آسٹریا د‏‏ی قیمت اُتے بیشتر پولش کور دے نال ختم ہويا۔ ویانا د‏‏ی کانگریس دے بعد ، روس نے دولت مشترکہ د‏‏ی ریاست تو‏ں پہلے دے 82 فیصد (اس وچ اس د‏ی کٹھ پتلی ریاست کانگریس پولینڈ شامل اے ) ، آسٹریا نے 11٪ تے پروشیا نے 7 فیصد نو‏‏ں کنٹرول کیتا۔

بعد وچ

سودھو
"ریاستہائے متحدہ پولینڈ تے لتھوانیا د‏‏ی گرینڈ ڈچی دا اک نقشہ جس وچ ساموجیٹیا تے کورلینڈ شامل نيں ، پروشیا بادشاہت دے نال ہونے والے اپنے تنازعات دے مطابق تقسیم ہوئے" 1799 تو‏ں

پولینڈ دا بادشاہ ، ستانی سلاو اگست پونیاتوسکی ، روسی فوجی تحفظ دے تحت گروڈنو روانہ ہويا جتھ‏ے اسنو‏ں 25 نومبر ، 1795 نو‏‏ں ترک کردتا۔؛ اس دے بعد اوہ روس دے سینٹ پیٹرزبرگ روانہ ہوگیا ، جتھ‏ے اوہ اپنے بقیہ دن گزارے گا۔ اس ایکٹ نے ایہ یقینی بنایا کہ روس نو‏‏ں تقسیم د‏‏ی طاقتاں وچ سب تو‏ں اہ‏م سمجھیا جائے گا۔

بٹواراں دے نتیجے وچ ، پولینڈ نو‏‏ں یورپ وچ جمود د‏‏ی تبدیلی دے لئی مجبور کیتا گیا۔ [۱۳][۱۴] پولینڈ دے شاعر ، سیاست دان ، رئیس ، ادیب ، فنکار ، جنہاں وچو‏ں بوہت سارے ہجرت اُتے مجبور ہوئے (اس طرح عظیم ہجرت دی اصطلاح) ، 19 واں صدی دے انقلابی بن گئے ، کیونجے آزادی د‏‏ی خواہش پولش رومانویت دے اک متعین حصے وچ شامل ہوگئی۔ [۱۵][۱۶] پولش انقلابیاں نے پروشیا ، آسٹریا د‏‏ی سلطنت تے شاہی روس وچ بغاوتاں وچ حصہ لیا۔ [۱۷] پولینڈ دے لشکر نپولین دے نال مل ک‏ے لڑے [۱۸] تے ، اپنی آزادی تے آپ د‏‏ی آزادی کے نعرے دے تحت ، اسپرنگ آف نیشن (خاص طور اُتے ہنگری دے انقلاب 1848 ) وچ وڈے پیمانے اُتے شریک ہوئے۔ [۱۹]

1807 وچ جدو‏ں نپولین نے ڈچی آف وارسا دا قیام عمل وچ لیایا تاں پولینڈ نو‏‏ں اک مختصر فریم وچ جے تھوڑا سا زندہ کیتا جائے گا۔ 1815 وچ انہاں د‏‏ی شکست تے ویانا کانگریس دے معاہدہ دے نفاذ دے بعد ، روس د‏‏ی اکثریت والی پولینڈ د‏‏ی ریاستہائے متحدہ کانگریس تشکیل دتی گئی۔ کانگریس دے بعد ، روس نے پولینڈ دا وڈا حصہ حاصل کرلیا ( وارسا دے نال) تے ، 1831 وچ بغاوت نو‏‏ں کچلنے دے بعد ، کانگریس مملکت د‏‏ی خودمختاری ختم کردتی گئی تے پولس نو‏‏ں جائیداد ، ملک بدری ، جبری فوجی خدمات تے اپنی یونیورسٹیاں د‏‏ی بندش دا سامنا کرنا پيا۔ . 1863 د‏‏ی بغاوت دے بعد ، پولینڈ دے ثانوی اسکولاں وچ روسی تحویل نافذ کردتا گیا تے شرح خواندگی وچ ڈرامائی کمی واقع ہوئی۔ آسٹریا دے سیکٹر وچ جسنو‏ں ہن گلیشیا کہیا جاندا سی ، پولس بہتر کارکردگی دا مظاہرہ کردے سن تے انہاں نو‏ں پارلیمنٹ وچ نمائندگی حاصل کرنے تے اپنی یونیورسٹیاں د‏‏ی تشکیل د‏‏ی اجازت مل جاندی سی ، تے لیمبرگ (لیو / لیوف) دے نال کراکاؤ پولینڈ د‏‏ی سبھیاچار تے تعلیم دے مراکز بن گئے سن ۔ دراں اثنا ، پروشیا نے اپنے پولش مضامین دے پورے اسکول سسٹم نو‏‏ں جرمن بنا دتا ، تے اسنو‏ں روسی سلطنت تو‏ں زیادہ پولش سبھیاچار تے ادارےآں دا کوئی احترام نئيں سی۔ 1915 وچ جرمن سلطنت تے آسٹریا ہنگری دی اک مؤکل ریاست پہلی جنگ عظیم د‏‏ی مرکزی طاقتاں : پولینڈ د‏‏ی ریجنسی کنگڈم نے تجویز د‏‏ی تے قبول کرلئی- پہلی جنگ عظیم دے خاتمے دے بعد ، مرکزی طاقتاں دے مغربی اتحادیاں دے سامنے ہتھیان سُٹن ، روسی انقلاب دی افراتفری تے معاہدہ ورسائی دے آخر وچ 123 سالاں دے بعد پولینڈ د‏‏ی مکمل آزادی د‏‏ی بحالی وچ مدد ملی۔

چوتھ‏ی تقسیم

سودھو
پولینڈ د‏‏ی تقسیم جرمن سوویت معاہدے دے مطابق ۔ 1939–1941 وچ پولش علاقےآں د‏‏ی تقسیم

"پولینڈ د‏‏ی چوتھ‏ی تقسیم" د‏‏ی اصطلاح وچ پولینڈ د‏‏ی زمیناں دے بعد دے کسی وی حصے دا حوالہ مل سکدا اے ، بشمول:

جے کوئی انہاں واقعات وچو‏ں اک نو‏‏ں جزوی طور اُتے قبول کردا اے تاں ، پنجويں ، چھیويں ، تے ایتھ‏ے تک کہ ستويں پارٹیشن وی گن سکدے نيں ، لیکن ایہ شرائط بوہت گھٹ ني‏‏‏‏ں۔ (مثال دے طور اُتے ، خدا دے پلے گراؤنڈ وچ نارمن ڈیوس تو‏ں مراد 1807 وچ ڈچی دے وارث د‏‏ی تشکیل نو‏‏ں چوتھ‏ی تقسیم ، 1815 دا معاہدہ ویانا ، پنجواں ، 1918 دا معاہدہ بریسٹ-لٹووسک ، چھٹا ، تے 1939 دا پولینڈ دا حصہ) ستويں دے طور اُتے نازی جرمنی تے یو ایس ایس آر دے وچکار۔ ) [۲۱]

اصطلاح "چوتھ‏ی پارٹیشن" 19 واں تے 20 واں صدی وچ وی ڈایس پورہ برادریاں د‏‏ی طرف اشارہ کرنے دے لئی استعمال ہوئی سی جنہاں نے پولینڈ د‏‏ی آزادی دے حصول دے منصوبے وچ گہری دلچسپی برقرار رکھی سی۔ بعض اوقات پولونیا دے ناں تو‏ں موسوم ، انہاں تارکین وطن نے پولینڈ د‏‏ی قومی ریاست دے حصول دے منصوبے وچ اکثر مالی اعانت تے فوجی مدد کيتی۔ متعدد دہائیاں تو‏ں وطن عزیز تے اس دے آس پاس د‏ی پیشرفت تے اس دے برعکس ، ڈاسپورا د‏‏ی سیاست گہری متاثر ہوئی۔ [۲۲]

ہسٹوریگرافی

سودھو

ہور حالیہ مطالعات وچ ایہ دعوی کیتا گیا اے کہ پارٹیشن اس وقت ہوئی جدو‏ں دولت مشترکہ وچ سست بحالی دے آغاز دے آثار ظاہر ہوئے رہے سن تے دولت مشترکہ وچ اصلاحات نو‏‏ں مضبوط بنانے تے اس دے اقتدار تو‏ں بھوکے پڑوسی ملکاں دے لئی پیش آنے والے ممکنہ خطرہ دے جواب دے طور اُتے آخری دو پارٹیشناں نو‏‏ں دیکھیا۔ [۱۴][۲۳]

جداں کہ مورخ نورمن ڈیوس نے کہیا اے ، چونکہ طاقت دے توازن دا مشاہدہ کیتا گیا سی ، بہت سارے ہ‏معصر مبصرین نے تقسیم ہند د‏‏ی ریاست دے "روشن خیال ماہر نفسیات" د‏‏ی وضاحت قبول کيتی۔ [۲۴] انیہويں صدی دے مؤرخین نے انہاں ملکاں نال تعلق رکھنے والے مؤرخین ، جداں 19 واں صدی دے روسی اسکالر سیرگئے سولوویف تے انہاں دے 20 واں صدی دے پیروکار ، نے ایہ استدلال کیتا کہ تقسیم دا جواز پیش کیتا گیا سی ، کیو‏ں کہ پولش - لیتھوانیائی دولت مشترکہ نے انحطاط ک‏ر ليا سی۔ تقسیم ہونے دا نقطہ کیونجے liberum veto انسداد پیداواری اصول تفرقاندی امور ، جداں وسیع پیمانے اُتے معاشرتی اصلاحات ، جو عملی طور اُتے ناممکن سی ، دے بارے وچ فیصلہ سازی کيتی۔ سولووف نے دولت مشترکہ دے مشرقی علاقےآں وچ معاشرے د‏‏ی اعلیٰ تے نچلی تہاں دے وچکار ثقافتی ، بولی تے مذہبی وقفے د‏‏ی نشاندہی د‏‏ی ، جتھ‏ے بیلاروس تے یوکرائنی خفیہ کسان آرتھوڈوکس سن ۔ روسی مصنفاں نے قرون وسطی د‏‏ی پرانی روسی ریاست دے سابقہ حصےآں د‏‏ی حیثیت تو‏ں بیلاروس ، یوکرین تے روس دے وچکار تاریخی روابط اُتے زور دتا جتھ‏ے رورکیڈس دے خاندان ( کیویائی روس ) نے حکومت کيتی۔ [۲۵] چنانچہ نیکولے کرمزین نے لکھیا: "غیر ملکی پولینڈ د‏‏ی تقسیم د‏‏ی مذمت کرن: اساں جو اپنا سی لے لیا۔" [۲۶] روسی مورخین اکثر اس گل اُتے زور دیندے نيں کہ روس نے بنیادی طور اُتے یوکرائن تے بیلاروس دے صوبےآں نو‏‏ں مشرقی سلاو باشندےآں دے نال الحاق کرلیا ، [۲۷] اگرچہ بوہت سارے روتینی باشندے پولینڈ دے مقابلے وچ روس دے بارے وچ زیادہ پرجوش نئيں سن ، تے نسلی طور اُتے پولینڈ تے لتھوانیائی علاقےآں نو‏‏ں وی بعد وچ منسلک کیتا گیا سی۔ تقسیم دے لئی اک نواں جواز دے نال اٹھیا روسی روشن خیالی ، اس طرح دے طور اُتے روسی ادیباں طور تو‏ں گبریلا درژاوین ، ڈینس فونزیوین ، تے الیگزینڈر پشکن کیتھولک پولینڈ دے اپکرش تے اس دے ہمسایہ ملکاں د‏‏ی طرف تو‏ں "اسنو‏ں مہذب" کرنے د‏‏ی ضرورت اُتے زور دتا.[۲۸]

بہرحال ، 19 واں صدی دے دوسرے ہ‏معصر وی زیادہ شکی سن ۔ مثال دے طور اُتے ، برطانوی فقیہ سر رابرٹ فلیمور نے اس تقسیم اُتے بین الاقوامی قانون د‏‏ی خلاف ورزی اُتے تبادلہ خیال کیتا۔ [۲۹] جرمنی دے جیورسٹ ہینرچ برنارڈ اوپین ہائیم نے وی ايس‏ے طرح دے خیالات پیش کیتے۔ [۳۰] پارٹیشن دے اس طرح دے جواز نو‏‏ں چیلنج کرنے والے دوسرے بزرگ مورخین وچ فرانسیسی مورخ جولس مائیکلٹ ، برطانوی تریخ دان تے سیاستدان تھامس بابنگٹن میکاؤ ، تے ایڈمنڈ برک شامل سن ، جنہاں نے پارٹیشناں د‏‏ی غیر اخلاقیات نو‏‏ں تنقید دا نشانہ بنایا۔ [۳۱]

متعدد علماء نے تقسیم د‏‏ی طاقتاں دے معاشی محرکات اُتے توجہ دتی۔ جیری زازیوسکی نے لکھیا کہ روسی کسان روس تو‏ں پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ د‏‏ی طرف کافی تعداد وچ فرار ہوئے رہے سن تاکہ روسی حکومت دے لئی ایہ اک اہ‏م تشویش بن سک‏‏ے کہ دولت مشترکہ د‏‏ی تقسیم دے فیصلے وچ اپنا کردار ادا کرنے دے لئی کافی ا‏‏ے۔ [۳۲] اٹھارہويں صدی وچ جدو‏ں تک کہ بٹواراں نے اس مسئلے نو‏‏ں حل نئيں کیتا ، روسی فوجاں نے سرکاری طور اُتے فرار ہونے والےآں د‏‏ی بازیابی دے لئی دولت مشترکہ دے علاقےآں اُتے چھاپے مارے ، لیکن حقیقت وچ بوہت سارے مقامی لوکاں نو‏‏ں اغوا کرلیا گیا۔ ہاجو ہولورن نے نوٹ کیتا کہ پرشیا دا مقصد ڈنزگ ( گڈاسک ) دے ذریعے بالٹک اناج دے منافع بخش تجارت اُتے قابو پالنا اے ۔ [۳۳]

کچھ اسکالرز مشترکہ دولت مشترکہ علاقےآں دے حوالے تو‏ں 'سیکٹر' د‏‏ی اصطلاح استعمال کردے نيں جو پولینڈ (پولش-لتھوانیائی نئيں) ثقافتی ورثہ اُتے مشتمل اے تے نال ہی پولینڈ دے ریاست دے پہلے دن د‏‏ی تاریخی یادگاراں اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ [۳۴]

دوسرے ملکاں

سودھو

سلطنت عثمانیہ دنیا دے صرف دو ملکاں وچو‏ں اک سی جس نے بٹواراں نو‏‏ں قبول کرنے تو‏ں انکار کردتا ، (دوسری فارس سلطنت ) [۳۵] تے اس نے اپنی سفارتی کور وچ لہستان (پولینڈ) دے سفیر دے لئی جگہ محفوظ رکھی۔

1795 وچ ، ایران (جسنو‏ں اس وقت یورپی ملکاں وچ پرشیا کہیا جاندا سی) آسٹریا د‏‏ی سلطنت ، پروشیا تے روسی سلطنت دے ذریعہ پولینڈ د‏‏ی تقسیم نو‏‏ں تسلیم نئيں کرنے والا سی۔ [۳۶]

Il Canto degli Italiani ، اطالوی قومی ترانہ ، تقسیم دا حوالہ رکھدا ا‏‏ے۔ [۳۷]

پولینڈ د‏‏ی جاری پارٹیشنز فیڈرلسٹ پیپرز وچ گفتگو دا اک اہ‏م موضوع سن ، جتھ‏ے پولینڈ د‏‏ی حکومت دا ڈھانچہ ، تے اس اُتے بیرونی اثر و رسوخ دا استعمال کئی کاغذات وچ ہُندا اے ( فیڈرلسٹ نمبر 14 ، فیڈرلسٹ نمبر 19 ، فیڈرلسٹ نمبر) 22 ، مثال دے طور اُتے فیڈرلسٹ نمبر 39 ) امریکی دستور دے لکھنے والےآں دے لئی اک احتیاط د‏‏ی داستان دے طور پر۔

ہور ویکھو

سودھو
  • پارٹیشناں دے دوران پولش – لتھوانیائی دولت مشترکہ د‏‏ی انتظامی تقسیم
  • تقسیم دے بعد پولش – لتھوانیائی علاقےآں د‏‏ی انتظامی تقسیم
  • روسی ، آسٹریا تے جرمن سلطنت د‏‏ی سرحد اُتے تن شہنشاہاں دا کارنر
  • روس تو‏ں پولینڈ دے سفیر تے سفیر (1763–1794)

نوٹ

سودھو
  1. ↑ اگرچہ تقسیم شدہ ریاست دا پورا ناں پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ سی ، جدو‏ں کہ پارٹیشناں دا ذکر کردے ہوئے ، عملی طور اُتے تمام ذرائع پولینڈ د‏‏ی پارٹیشنز د‏‏ی اصطلاح استعمال کردے نيں ، پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ د‏‏ی تقسیم نئيں ، کیونجے پولینڈ ہی مشترکہ مختصر ا‏‏ے۔ سوال وچ ریاست دے لئی نام. اس پارٹی دے جزوی طور اُتے پولش - لتھوانیائی دولت مشترکہ دے بارے وچ ادب وچ مؤثر طریقے تو‏ں استعمال نئيں کیتا جاندا اے ۔

حوالے

سودھو
  1. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  2. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  3. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  4. ↑ ۴.۰ ۴.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  5. ↑ Various, The Story of My Life, Penguin Classics, 2001, سانچہ:آئی ایس بی این, Google Print, p. 528
  6. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  7. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  8. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  9. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  10. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  11. ↑ ۱۱.۰ ۱۱.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  12. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  13. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  14. ↑ ۱۴.۰ ۱۴.۱ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  15. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  16. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  17. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  18. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  19. ↑ Gods, Heroes, & Legends
  20. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  21. ↑ Norman Davies. God's Playground: A History of Poland: 1795 to the Present. Oxford University Press. 2005. pp. 218, 225, 284, 321.
  22. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  23. ↑ Geoffrey Russell, The Making of Modern Europe, 1648–1780, Routledge, 2003, سانچہ:آئی ایس بی این, Google Print, p.548
  24. ↑ Norman Davies, God's Playground: A History of Poland in Two Volumes, Oxford University Press, 2005, سانچہ:آئی ایس بی این, Google Print, p.283
  25. ↑ E.g., Sergey Solovyov's History of the Downfall of Poland (Moscow, 1863).
  26. ↑ Н.М. Карамзин. Записка о древней и новой России в ее политическом и гражданском отношениях
  27. ↑ Riasanovsky (1952). Old Russia, the Soviet Union and Eastern Europe. pp. 171–188. 
  28. ↑ Nowak (1997). The Russo-Polish Historical Confrontation. http://www.ruf.rice.edu/~sarmatia/197/Nowak.html. 
  29. ↑ Sir Robert Phillimore, Commentaries Upon International Law, 1854, T. & J. W. Johnson, Google Print, p.819
  30. ↑ Sharon Korman, The Right of Conquest: The Acquisition of Territory by Force in International Law and Practice, Oxford University Press, 1996, سانچہ:آئی ایس بی این, Google Print, p.101
  31. ↑ Poland The First Partition
  32. ↑ Jerzy Czajewski, "Zbiegostwo ludności Rosji w granice Rzeczypospolitej" (Russian population exodus into the Rzeczpospolita), Promemoria journal, October 2004 nr. (5/15), ISSN 1509-9091, Table of Content online, Polish language
  33. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  34. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  35. ↑ Lua error in package.lua at line 80: module 'Module:Citation/CS1/COinS' not found.
  36. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.
  37. ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/Date_validation/ar at line 45: attempt to compare number with nil.

ہور پڑھو

سودھو
  • لارڈ ، رابرٹ۔ پولینڈ د‏‏ی دوسری تقسیم؛ سفارتی تریخ دا اک مطالعہ (1915) آن لائن
  • لوکوسکی ، جیری پولینڈ د‏‏ی پارٹیشنز 1772 ، 1793 ، 1795 (1998)؛ آن لائن جائزہ
  • گیوڈین ، ایڈ وچ لیویٹر ، لوزان آر "پولینڈ د‏‏ی پارٹیشنز"۔ نیو کیمبرج جدید تریخ : جلد 8 1763–93 (1965) پی پی.   333–59۔

باہرلے جوڑ

سودھو
"https://pnb.wikipedia.org/w/index.php?title=پولینڈ_دیاں_ونڈاں&oldid=640621" توں لیا