پنجاب دے میلے تے تہوار

پنجاب دے میلے

پنجاب کھیتی اتے وراثت دے پکھوں بہت ہی خوش حال اے پر میلے اس دیس دے لوکاں دے ریتی رواجاں اتے امیر سبھیاچار دی گواہی بھردے ہن ۔

1. چھپار دا میلہ:-

سب توں زیادہ ایہہ میلہ لدھیانہ علاقے وچ منایا جاندا اے ۔ ایہہ میلہ گُگا پیر نوں وقف کیتا جاندا اے تے ستمبر دے مہینے دوران ہی منایا جاندا اے ۔ گگا پیر جی نوں سپاں اتے قابو رکھن والا سنت منیا جاندا اے اتے اہنا نوں سپاں دا دیوتا منیا جاندا اے ۔ اس میلے وچ زمین تے چھوٹے ٹوئے پٹے جاندے نے تے برائی توں سرکھیا دی منگ کیتی جاندی اے تے کئی لوک سکھاں وی سکھدے ہن۔ من نال کیتی گئی سکھ پوری وی ہندی اے۔

2. گرودوارہ فتح گڑھ صاحب جوڑ میلہ:-

پنجاب دے ضلعے فتہگڑھ صاحب وچ، گروولوں شری فتہگڑھ صاحب وکھے دسویں پاتشاہ شری گرو گوبند سنگھ جی دے چھوٹے صاحبزادے زوراور سنگھ اتے فتح سنگھ دی شہادت نوں شردھانجلی بھینٹ کرن لئی، شہیدی زوڑ میلہ دسمبر دے مہینے وچ کروایا جاندا اے۔

سرہند دے گورنر وزیر خان نے صاحبزادے زوراوار سنگھ اتے فتح سنگھ جی نوں اسلام دھرم وچ تبدیل کرن لئی قید کر لیا سی پر ۔ اوہناں نے اوہناں نوں خزانہ اتے آسان جیون حاصل کرن دی پیش کش کیتی جے اوہ صرف نوں بدل دینگے، پر ساہبزادیا دے انکار کرن تے اوہنا نوں جؤندے اٹاں دی دوار وچ چنوا دتا گیا اتے اوہ کندھ ڈھیہہ گئی ۔ 26 دسمبر 1705 نوں دسویں پاتشاہ گرو گوبند سنگھ جی دے چھوٹے ساہبزادیا نے شہادت حاصل کیتی ۔ سرہند دے اتر ول 5 کلومیٹر دی دوری تے واقع گروولوں شری فتہگڑھ صاحب وکھے تن دناں شہیدی زور میلہ کروایا جاندا اے ۔ میلے دے دوران، پنج پیاریاں تے اک وڈا پالک سزا کے گرودوارے فتح گڑھ صاحب توں جوتی سوروپ گردوارے تک نگر کیرتن کڈھیا جاندا اے ۔

3. ہربلبھ سنگیت کانفرنس:-

سال 2011 وچ، ہربلبھ سنگیت کانفرنس دی 135 ویں ورھےگنڈھ منعقد کیتی گئی۔ ایہہ کانفرنس گرو مالک تلجا گری دی یاد وچ اوہنا دے چیلے بابا ہربلبھ ولوں شروع کیتا گیا سی ۔ اوہ بہت ہی بااثر تے کلاسیکل گیت کار سن ۔ پورے دیس بھر وچو نامور گلوکار تے سنگیتکار ایہہ میلے دا حصہ بندے ہن تے ایہہ میلہ جالندھر وچ دیوی تالاب تے متحد کیتا جاندا اے ۔ پنجاب دی سرکار نے اس پروگرام نوں سنگیت دے قومی تہوار مانتا دتی اے ۔ ایہہ کانفرنس صوبے وچ بہت ہی شاندار موقعیاں وچوں اک اے جس وچ صوبے دے گلوکار اپنی صلاحیت تے شاشتری سنگیت دا مظاہرہ کردے ہن ۔

4. جرگ دا میلہ:-

جرگ دا میلہ، پنجاب وچ لدھیانہ دے پیل پنڈ وچ چیتر دے مہینے وچ پہلے منگلوار نوں منعقد کیتا جاندا اے جو کہ سیتالا دی دیوی دا اعزاز کارن لئی منایا جاندا اے ۔ ایہہ راج وچ سبھ توں مشہور میلیاں وچوں اک اے، سینکڑے ہزاراں عقیدت مند اتے سیلانی اسنوں مناؤن تے ویکھن لئی آؤندے ہن ۔ جرگ دا میلہ اک ٹوبھے دوآلے لگدا اے۔ ماں دی پوجا کرن والے،ٹوبھے وچوں مٹی کڈھ کے، ایہہ مٹیلا جیہا کھڑا کر لیندے ہن۔ اس مٹیلے نوں ماں دا روپ منّ کے پوجیا جاندا اے تے بھیٹاواں چاڑھیاں جاندیاں ہن۔ اس میلے وچ، دیوی ماں نوں بہڑیئے اتھوے بہے گلگلے بھیٹ کیتے جاندے ہن۔ اسے توں، اس میلے نوں ‘بہڑیئے دا میلہ ‘ وی کیہا جان لگ پیا اے۔ جنھاں لوکاں نے سکھاں سکھیاں ہندیاں ہن، اوہناں ولوں میلے دی مشرق سندھیا نوں، مائی دی بھیٹا لئی گلگلے پکا کے، پہلاں سیتلا دیوی دے واہن، کھوتے نوں، گلگلے کھوائے جاندے ہن تے پھر کجھ ونڈے تے کجھ آپ کھادھے جاندے ہن۔ اس میلے وچ کھوتیاں دی بڑی قدر کیتی جاندی اے۔ لوکی ایہناں نوں سیتلا مائی دا واہن ہون کرکے پوجدے اتے گلگلے تے چھولے آدی بھیٹ کردے ہن۔ گھمیار آپو-آپنو کھوتیاں نوں، اچیچے طور تے،سجا-شنگار کے لیاؤدے ہن۔ کئیاں نے کھوتیاں اپر گھوگیاں، کوڈیاں تے موتیاں نال جڑیاں ونّ-سونیاں جھلاں پائیاں ہندیاں ہن۔

5. مکتسر ماگھی میلہ :-

مکتسر ماگھے میلے نوں بہت شاندار تے خوشیاں نال منایا جاندا اے ایہہ ہولی اتے لوہڑی دے تہوار دے برابر اے ۔ ایہہ تہوار کھدرانا دی لڑائی وچ شہید ہوئے 40 مکتیاں دی یاد وچ منایا جاندا اے جنہاں نے دھرم دے لیکھے اپنی زندگی لگائی ۔ کیونکہ 13 فروری نوں ماگھ دے سمے، کھدرانا دے تبیلے وچ ایہناں شہیداں دا سنسکار کیتا گیا اس لئی ایہہ تہوار اس دن ہی منایا جاندا اے اتے مین شیرین توں پوتر طبعی صاحب تک جلوس کڈھیا جاندا اے ۔

6. پروفیسر موہن سنگھ میلہ:-

پروفیسر موہن سنگھ میلہ مکھ روپ وچ مہان پروفیسر موہن سنگھ میلہ دی یاد وچ منایا جاندا اے جو کہ پنجاب دے اک جانے-پچھانے شخصیت سن اتے اک مہان لکھاری سن جنہاں نے سینکڑے دل تولن والیاں کویتاواں لکھیاں سن ۔ اس میلے وچ بہت سارے لکھاری، شاعر تے کامیاب لوک حصہ لیندے ہن اتے دو لکھاریاں نوں پرو۔ موہن سنگھ اوارڈ نال نوازیا گیا جاندا اے ہن ۔

7. شہید بھگت سنگھ، راجگرو اتے سکھدیو دا شہیدی دہاڑا:-

ہر سال 23 مارچ نوں شہید بھگت سنگھ، راجگرو اتے سکھدیو دی یاد وچ شہیدی میلہ لگایا جاندا اے ۔

فانسی تے جاندے سماں اوہ تنوں گا رہے سن –

‘دلوں نکلیگی نہیں مرکے وی وطن دی الفت’

‘میری مٹی توں وی خوشبو-اے-وتنبو آئیگی…………۔’

8. بابا سوڈل دا میلہ:-

بابا سوڈل میلہ، پنجاب وچ سبھ توں اہم میلیاں وچوں اے، جو بابا سوڈل نوں شردھانجلی بھینٹ کرن لئی منعقد کیتا جاندا اے ۔ ۔ ایہہ سکلا پاک دے 14 ویں دن، بھادوں مہینے وچ منعقد کیتا جاندا اے اتے ہزاراں عقیدت مند بابا سوڈل دا میلہ مناؤن آؤندے ہن ۔ بابا سوڈل جالندھر دے کھتری جاتی وچ پیدا ہوئے اتے اک مشہور سنت بن گئے ۔ لوک جالندھر دے تالاب دی سفر کردے ہن جو کہ بابا سوڈل دی سمادھی دا ستھان اے ۔

پنجاب دے تہوار

1. لوہڑی – جنوری دا تہوار:-

سردیاں دے آخری دناں نوں درساؤندا ایہہ تہوار، پنجابی تیوہاراں وچ سبھ توں اہم تہوار اے ۔

اس تہوار تے پنجاب دے وکھ وکھ علاقیاں وچ چھوٹے- چھوٹے بچے لوہڑی دے گیت گا کے گھر گھر لوہڑی منگنا شروع کر دندے ہن ۔

پنڈاں وچ کڑیاں تے منڈے وکھو-وکھو گروپ بنا کے گھر گھر گدھا – بھنگڑا اتے لوہڑی دے گیت گا کے گھر گھر لوہڑی منگدے ہن ۔

جہناں گھراں وچ نواں ویاہ ہویا ہووے جاں منڈے دا جم ہویا ہووے اوہ مونگ پھلی، ریوڑیاں، گڑ، دانے پا کے لوہڑی دندے ہن ۔

ہن دے پنجاب وچ کڑیاں دے جم تے وی کئی پریواراں نے لوہڑی ونڈنی شروع کر دتی اے ۔ رات دے ویلے لوکی دھونی والدے ہن جس

وچ تل اتے ریوڑیاں پائیاں جاندیاں ہن ۔ پنجاب دے ہر گھر وچ اس دن سروں دا ساگ تے کھیر ضرور بنائی جاندی اے، اسنوں چنگا شگن منیا جاندا اے ۔

2. بسنت پنچمی – فروری دا تہوار :-

تریخی طور تے 19 ویں صدی وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ جی نے سلانہ بسنت میلے دا انعقاد شروع کروایا سی ۔ مہاراجہ رنجیت سنگھ جی اتے اوہناں دی رانی موران بسنت دے موقعے تے پیلے رنگ دے پوشاک پہندے سن اتے پتنگ اڈاؤندے سن ۔ ویلے دے لنگھن نال چھیتی ہی ایہہ اک پنجابی پرمپرا بن گئی ۔ دراصل وچ مہاراجہ رنجیت سنگھ جی نے لاہور وچ بسنت وکھے اک دربار لگایا سی جو دس دن تک چلیا سی جس ویلے دوران فوجیاں نے پیلا رنگ دے پوشاک پہن کے اپنی بہادری دے کرتوّ وکھؤنے سن ۔

اج ایہہ تہوار دیس بھر وچ منایا جاندا اے، لوکی پیلے رنگ دے کپڑے پہندے ہن تے پتنگ امبراں وچ اڈائے جاندے ہن ۔ طرحاں – طرحاں دے پنجابی پکوان بنائے جاندے ہن ۔

3. وساکھی دا تہوار:-

وساکھی دا تہوار اک مذہبی تہوار اے جو کہ سکھاں اتے ہندواں دوواں دھرماں لئی بہت اہمیت رکھدا اے ۔ اس دن دسویں پاتشاہ شری گرو گوبند سنگھ جی نے 13 اپریل، 1699 عیسوی وچ پنج پیاریا نوں امرت چھکا کے گرو دے سنگھ سجائے اتے خالصہ پنتھ دا قیام کیتا سی ۔ وساکھی دا تہوار شری انندپور صاحب وکھے بہت ہی دھوم- دھام نال منایا جاندا اے ۔ اس تہوار دا دوسرا تعلق پنجاب وچ وسدے کساناں نال اے ۔ وساکھی کنک فصل دی واڈھی دی خوشی وچ وی منائی جاندی اے ۔

4. تیاں دا تہوار:-

تیج تہوار دا پنجابی نام اے تیاں جو کہ پنجاب تے ہریانہ کھیتر وچ بہت ہی دھوم-دھام نال منایا جاندا اے ۔ ایہہ تہوار مونسون دے شروعاتی دینا وچ شروع ہندا اے ۔ پنڈ دیا دھیاں تے بھیناں اس تہوار نوں شاندار طریقے نال گدھا تے گیت گا کے مناؤندیا ہن ۔ ویاہیا ہویا عورتاں ایہہ تہوار مناؤن لئی اپنے پیکے گھر جاندیاں سن تے پرانے ویلے وچ اوہ ساؤن دا پورا مہینہ اپنے ماپیاں گھر ہی رہِ کے آؤندیا سن ۔ اج وی پنجاب دے بہت سارے پنڈاں وچ ایہہ رواج چلیا آ رہا اے ۔

5. رتھّ سفر نابھہ:-

رتھّ سفر اک ہندو تہوار پنجاب دے شہر نابھہ وچ مندر ٹھاکر شری ستیا نرائن جی وکھے منایا جاندا اے جو بھگوان جگن ناتھ نال متعلق اے ۔

رتھّ سفر دے وچ جگن ناتھ، بالبھدر اتے سبھدرا دے دیوتیاں دیاں جھاکیاں کڈھ کے دیوی چونک تک لیایا جاندا اے اتے پھیر رتھّ سفر دی شروعات ہندی اے ۔ اس رتھّ سفر وچ سارے نابھہ شہر دی چکر لگایا جاندا اے ۔ پوری جگن ناتھ رتھّ سفر دے واپسی دی سفر نوں بہودا سفر کیہا جاندا اے ۔

پنجاب وچ ہور وی بہت سارے تہوار بڑے شاندار طریقے نال منائے جاندے

ہن جویں کہ ہولی – رنگاں دا تہوار، رکھڑی – بھین-بھرا دے پیارے رشتے دا

پرتیک، دیوالی -ہنیریاں نوں روشن کرن دی اک راہ دسہرا – برائی تے

سچائی دی جت دا پرتیک ۔