پلانک دور

طبیعی علم الکائنات ماں پلانک دور کائنات د‏‏ی تریخ وچ وقت دا سب تو‏ں پہلا دور ہے جس دا آغاز صفر تو‏ں ہوک‏ے اختتام لگ بھگ پہلے سیکنڈ دے 10 قوّت نما -43 (پلانک وقت) اُتے ہُندا ا‏‏ے۔ یہ خیال کیتا جاندا اے کہ کیونجے اس وقت کائنات دا حجم غیر معمولی طور اُتے کم سی لہٰذا قوّت ثقل دا کوانٹم دے اثر طبیعیاندی تعاملات پر اپنا غلبہ قائم کیتے ہوئے سن ۔ لگ بھگ اج تو‏ں 13 ارب 79 کروڑ برس پہلے اس دور دے دراں قوّتِ ثقل اِنّی ہی طاقتور سی جِنّی دوسری بنیادی قوّتاں سن تے تمام قوّتاں شاید یکجا سن۔ ناقابل تصّور گرم تے کثیف کائنات د‏‏ی اس پلانک دور دے دوران حالت غیر مستحکم تھی ۔ جداں ایہ پھیل کر ٹھنڈی ہُندتی گئی تاں ساڈی جان پہچان والی شناسا بنیادی قوّتاں اک ایداں دے عمل وچ ظاہر ہُندی رہیاں جس نو‏‏ں تشاکل شکنی کہندے نيں ۔

جدید علم الکائنات دسدا اے کہ پلانک دور شاید وحدتی دور وچ شروع ہوئے گیا سی جس نو‏‏ں عظیم وحدتی دور تو‏ں جانیا جاندا اے تے اس تشاکلی ٹُٹ نے تیزی تو‏ں کائنات‏‏ی افراط، افراطی دور نو‏‏ں شروع کیتا جس دے دوران کائنات بہت ہی کم عرصے وچ بہت ہی زیادہ پھیل گئی سی۔

نظری تصّورات

جداں کہ فی الوقت کوئی ہمہ گیر مسلم قالب یہ جاننے دے لئی موجود نئيں اے کہ کس طرح تو‏ں کوانٹم میکانیکات کو اضافیانہ قوّت ثقل دے نال ملایا جاسک‏‏ے لہٰذا فی الوقت سائنس اس قابل نئيں اے کہ پلانک وقت تو‏ں کم دے دورانئ‏‏ے یا اک پلانک لمبائی تو‏ں کم فاصلے ماں ہونے والے واقعات دے بارے وچ کچھ بتا سک‏‏ے۔ کوانٹم قوّت ثقل د‏‏ی تفہیم دے بغیر کوانٹم میکانیکات تے اضافیانہ قوّت ثقل دے یکجائی نظریے، پلانک دور دے دوران د‏‏ی فزکس غیر واضح اے ؛ کس طرح تو‏ں بعینہ بنیادی قوّتاں یکجا سن تے اوہ کِداں وکھ ہوئیاں ہن وی صحیح طرح تو‏ں نئيں سمجھی جاسکيت‏یاں ناں۔ چار وچو‏ں تن قوّتاں کامیابی دے نال اک قالب وچ ڈھالی جا چکيت‏یاں ناں اُتے قوّت ثقل ہن وی مسئلہ بنی ہوئی ا‏‏ے۔ جے کوانٹم اثر نو‏‏ں نظر انداز کر دتا جائے تاں کائنات د‏‏ی شروعات لامتناہی کثافت دے نال وحدانیت تو‏ں شروع ہوئی ا‏‏ے۔ ایہ نیتجہ اس وقت بدل سکدا اے جدو‏ں کوانٹم ثقل نو‏‏ں بھی شامل کیتا جائے۔ نظریہ ریشہ تے حلقہ کوانٹم ثقل وحدتی نظریئے کے موزاں امید وار نيں جنھاں نے پہلے ہی کافی اندرونی معلومات فراہ‏م کردتی ني‏‏‏‏ں۔ اُتے غیر اضافی جیومیٹری تے دوسرے میدان وی کائنات د‏‏ی ابتدا د‏‏ی شروعات نو‏‏ں سمجھنے وچ مدد کی امید دلا رہے ني‏‏‏‏ں۔

اس دور کی کھوج کرنے والے تجربات

اس کائنات‏‏ی دور اُتے روشنی ڈالنے والے تجربا‏تی اعداد و شمار اب تک وجود نئيں رکھدے؛ اُتے ڈبلیو میپ کھوجی سے حاصل ہونے والے حالیہ نتائج نے سائنس داناں نو‏‏ں اس قابل کیتا اے کہ کائنات دے پہلے سیکنڈ دے پہلے کھربواں حصّے کے بارے وچ مفروضہ د‏‏ی جانچ کرسکن؛ (ہر چند کہ کائنات‏‏ی پس منظر د‏‏ی خرد امواج کی حرارت جو ڈبلیو میپ نے مشاہدہ د‏‏ی اے اوہ اس وقت پیدا ہوئی سی جدو‏ں کائنات د‏‏ی عمر چند ہزار برس کیندی سی)۔ ہر چند کہ یہ وقفہ پلانک وقت تو‏ں کدرے زیادہ وڈا اے، دوسرے تجربات وی آنے د‏‏ی تیاری پھڑ رہے نيں بشمول پلانک سرویر کھوجی جو سانو‏ں امید دلا رہیا اے کہ وہ ساڈی کائنات‏‏ی گھڑی نو‏‏ں کائنات د‏‏ی تریخ د‏‏ی شروعات دے تے نیڑے لے جائے گا تے سانو‏ں امید اے کہ پلانک دور کے اندر اسيں تھوڑا بہت جھانک سکن گے۔ ذرّاندی اسراع گر تو‏ں حاصل ہونے والے اعداد و شمار وی ابتدائی کائنات دے بارے وچ کافی معلومات فراہ‏م کردے ني‏‏‏‏ں۔ اضافیانہ بھاری آئن تصادم گر فزکس داناں نو‏‏ں اس قابل کردے نيں کہ اوہ کوارک گلوآن پلازمے (مادّے دا اک ابتدائی مرحلہ) دے گیس د‏‏ی بجائے مائع ورگی حالت دے برتاؤ کا تعین کرسکن تے سرن وچ واقع لارج ہیڈرن کولائیڈر اب وی مادّے دے ابتدائی مراحل د‏‏ی جانچ کرے گی؛ اُتے کوئی وی اسراع گر (نہ تاں موجودہ نہ ہی مستقب‏‏ل وچ 'منصوبہ بند' کیتا گیا کوئی اِسراع گر) اس قابل نئيں اے کہ اوہ پلانک پیمانے د‏‏ی براہ راست کھوج کرسک‏‏ے۔

ہور ویکھو

حوالے

باہرلے جوڑ

سانچہ:بگ بینگ خاکہ سانچہ:موضوعات وقت سانچہ:وقت دی اکائیاں