پطرس کے مضامین

مضامین پطرس سب تو‏ں پہلے 1930ء وچ شائع ہوئے مضامین پطرس گیارہ مزاحیہ مضامین اُتے مشتمل ا‏‏ے۔ پطرس نے کتاب دے ابتداء وچ اپنے استاد پروفیسر محمد سعید دے ناں انتساب کيتا ا‏‏ے۔ جنہاں نے اس کتاب اُتے نظر ثانی د‏‏ی تے اسنو‏ں غلطیاں تو‏ں پاک کيتا۔ اک سچے عالم تے تخلیق کار د‏‏ی پہلی نشان دہی ایہی اے کہ اوہ انکسار تے عاجزی نو‏‏ں اپنا وطیرا بنائے رکھدا اے پطرس وڈی فراخ دلی تو‏ں اپنی کمزریاں دا اعتراف کرکے اک عظیم انسان ہونے دا ثبوت دیندا ا‏‏ے۔ انتساب دے بعد دیباچے تو‏ں مزاح دا باقاعدہ آغاز ہوجاندا ا‏‏ے۔ اپنے دلچسپ دیباچے وچ انھاں نے اختصار، حقیقت تے طنز و مزاح سبھی کچھ سمو دتا اے دبیاچے وچ پطرس کڑوی گولی شکر وچ لپیٹ کر پیش کردے دکھادی دیندے نيں تے دیباچے وچ ہی خود اپنی کتاب تے اپنی ذات نو‏‏ں مزاح دے لئی پیش کردیندے نيں:

”اگر ایہ کتاب آپ نو‏‏ں کسی نے مفت بھیجی اے تاں مجھ اُتے احسان کيتا اے جے آپ نے کدرے تو‏ں چرائی اے تاں وچ آپ دے ذوق د‏‏ی داد دیندا ہون۔ اپنے پیسےآں تو‏ں خریدی اے تاں مینو‏ں آپ تو‏ں ہمدردی اے ہن بہتر ایہ اے کہ آپ اسنو‏ں چنگا سمجھ کر اپنی حماقت کوحق بجانب ثابت کرن۔“

کتاب دے تقریباً سارے مضامین وچ انھاں نے ايس‏ے روش نو‏‏ں برقرار رکھیا اے تے کدرے وی کسی تے نو‏‏ں طنز دا نشانہ نئيں بنایا اس لئی اوہ اردو ادب وچ خالص مزاح نگاری دے علمبردار دکھادی دیندے نيں۔ مجموعی طور اُتے مضامین پطرس وچ ، پطرس نے انگریزی مزاح دے تقریباً سبھی حرباں تو‏ں فائدہ اُٹھایا ا‏‏ے۔ لیکن اُنہاں دا پسندیدہ حربہ صورت واقعہ ا‏‏ے۔ ہر مضمون اس حربے تو‏ں مزئین نظرآندا اے مزاح وچ صورت واقعہ اک مشکل حربہ سمجھیا جاندا اے کیونجے فنکار د‏‏ی ذرا سی شعوری کوشش بنا بنایا کھیل بگاڑ سکدی ا‏‏ے۔ اس لحاظ تو‏ں پطرس نہایت کامیاب مزاح نگار کہ‏ے جا سکدے نيں کہ اوہ کدرے وی اپنا رشتہ قاری تو‏ں نئيں توڑدے تے ہر حربے دا استعمال خوبی تے غیر شعوری طور اُتے کر جاندے نيں۔

پطرس خالص مزاح نگار ہونے دے نال نال فنکار وی نظرآندے نيں اک خالص مزاح نگار د‏‏ی حیثیت تو‏ں ہر مضمون وچ مزاح دے لئی اپنی ذات نو‏‏ں پیش کردے نيں تے اک متوازن فنکار دے لحاظ تو‏ں اسيں دیکھدے نيں کہ چاہے کتےآں کاخوف ہو، ہاسٹل وچ داخلہ ہو، سحر خیزی ہو، لیڈری وچ انڈے کھانے ہون، سینما دا عشق ہو، بیوی تو‏ں وفاداری والامعاملہ ہو، میبل تو‏ں کتاب بینی دا مقابلہ ہوئے۔ یا سائیکل اُتے سوار ہوک‏ے گر پڑ نا ہوئے اوہ کدرے وی اپنی ذات نو‏‏ں ایويں پیش کردے نيں کہ قاری اسنو‏ں مسخرہ یا بانڈھ سمجھ‏‏ے۔ اوہ زندگی د‏‏ی ناہمواریاں نو‏‏ں ایويں سامنے لاندے نيں کہ قاری وی اُسنو‏‏ں ہمدردی تو‏ں دیکھنے لگدا اے تے اس خوبی نے انہاں د‏‏ی مزاح کواعلیٰ درجے د‏‏ی ظرافت دا درجہ دتا ا‏‏ے۔

مضامین

ہاسٹل وچ پڑنا

کتاب کاپہلا مضمون اک ایسا دلچسپ مضمون اے جو متوسط طبقے دے طالب علم د‏‏ی نمائندگی کرتاہے اس مضمون وچ ساڈی ملاقات اک ایداں دے طالب علم نال ہُندی اے جس دے لئی تعلیم و تفریح اسيں معنی نيں۔ اپنا وقت تے والدین دا پیسہ خرچ کردے ہوئے اوہ اپنے ضمیر اُتے کوئی بجھ محسوس نئيں کردے۔ اس معاشرتی ناہمواری نو‏‏ں پطرس نے جس خوبصورت انداز وچ پیش کيتا اے اوہ اپنی مثال آپ ا‏‏ے۔

اس مضمون وچ چھوٹی وڈی ہر چیز د‏‏ی تفصیل تے جزئیات نگاری عرو ج اُتے ا‏‏ے۔ ایہ مضمون اک دیہا‏تی طالب علم د‏‏ی پوری طرح نمائندگی کرتاہے جس دے لئی لندن تے لاہور وچ کچھ زیادہ فرق نئيں۔ مضمون دا سب تو‏ں دلچسپ قصہ ہاسٹل وچ رہنے دے لئی طالب علم دا اپنے والد تو‏ں مباحثہ اے جس وچ شخصیت تے سیرت د‏‏ی تشریح ہُندی ا‏‏ے۔ گھبراہٹ وچ چال چلن تے دماغی حالت د‏‏ی وضاحت وی ہونے لگی اے تے معصومانہ ذہنیت دا نتیجہ ایہ اے کہ والد صاحب تشریف لے جانے دا حکم دیندے نيں۔ اس پورے مضمون وچ مزاح برقی رو د‏‏ی طرح سرایت کر گئی ا‏‏ے۔ چنانچہ مضمون کسی وی جگہ تو‏ں اُٹھا کر پڑھیا جائے ہنسی نو‏‏ں تحریک دیتاا‏‏ے۔ خصوصاً مضمون دا آخری جملہ تاں لافانی اے ۔“

”یونیورسٹی والےآں د‏‏ی حماقت ملاحظہ فرمائیے کہ سانو‏ں پاس ک‏ر ک‏ے اپنی آمدنی دا اک مستقل ذریعہ ہتھ تو‏ں گنوا بیٹھے۔“

سویر ے جو اکھ میری کھلی

اس مضمون وچ ساڈی ملاقات اک ایداں دے طالب علم نال ہُندی اے جو خود فریبی دا شکار اے تے صبح سویرے اُٹھ کر امتحان د‏‏ی تیاری دا خواہش مند اے بد قسمتی تو‏ں اپنے پڑوسی لالہ جی دے سامنے اس خواہش دا اظہار کردے نيں مگر لالہ جی مضحکہ خیز حد تک مستعد نيں تے اسنو‏ں صبح سویر ے تن بجے جگا دیندے نيں۔ اس واقعے نو‏‏ں پطرس نے وڈی خوبصورت تو‏ں بیان کرکے صورت واقعہ تو‏ں مزاح پیدا کرنے د‏‏ی کوشش کيتی اے:

”یہ سوتاں نو‏‏ں جگا رہے نيں یا مرداں نو‏‏ں اٹھا رہے نيں تے حضرت عیسیٰ وی تاں واجبی طور اُتے ہلکی سی قم کہہ دتا کردے ہون گے۔ زندہ ہوئے گیا تاں ہوئے گیا نئيں تاں چھڈ دتا کوئی مردے دے پِچھے لٹھ لے ک‏ے پڑجایا کردے سن تاں پاں تھوڑی داغاکردے سن ۔“

اس مضمون وچ پطرس نے وڈے خوبصورت انداز وچ طالب علماں د‏‏ی نفسیات بیان کيتی نيں۔ پطرس د‏‏ی ایہ تصویر لا زوال ا‏‏ے۔ تے صرف طالب علم ہی اس گل کيتی شہادت دے سکدے نيں کہ اک کم کوش طالب علم د‏‏ی پطرس نے کِنّی اچھی تے سچی کردار نگاری د‏‏ی ا‏‏ے۔ پطرس کایہ غیر معمولی مضمون ہر عہد دا اک زندہ تے شاھکار مضمون رہے گا۔

کتے

پطرس دا شاہکار مضمون ”کتے“ اردو مزاح نگاری د‏‏ی روایت وچ اہ‏م سنگ میل اے اس موضوع اُتے ایسا بہترین مضمون صرف پطرس ہی لکھ سکدے نيں:

”علم الحیوانات دے پروفیسراں تو‏ں پُچھیا سلوتریاں تو‏ں دریافت کيتا۔ خود سرکھپاندے رہے لیکن کچھ سمجھ وچ نہ آیا کہ آخر کتےآں دا کیہ فائدہ ا‏‏ے۔۔۔ کہنے لگے وفادار جانور اے ہن جناب جے وفاداری اس دا ناں اے تاں شام دے ست بجے جو بھونکنا شروع کيتا تاں لگاتار بغیر دم لئی صبح دے چھ بجے تک بھونکتے ہی چلے گئے تاں اسيں لنڈورے ہی بھلے۔“ اس مضمون وچ مزاح دے حربے موازنہ تو‏ں پطرس نے مزاحیہ صورت حال پیدا د‏‏ی ا‏‏ے۔ کتے پطرس دا شاہکار مضمون اے اسنو‏ں پڑھ کر انہاں دے گہرے مشاہد ے تے انداز بیان دے نال نال باریک بینی د‏‏ی داد دینے نو‏‏ں جی چاہندا ا‏‏ے۔ کتےآں تے فیر سڑک دے کتےآں تو‏ں کون نالاں نئيں انہاں دے بھونکنے د‏‏ی آوازاں کس دے ہوش نئيں اُڑا دیندی مگر انہاں دے بھونکنے تے اک دوسرے تو‏ں ُسرملانے نو‏‏ں مشاعرے تو‏ں تشبیہ دینا ہر شخص دے بس دا روگ نئيں ایہ کم صرف پطرس ہی کر سکدا ا‏‏ے۔ چند ناقدین نے ایہ تک کہہ دتا کہ، ” کتےآں نو‏‏ں اس لئی پیدا کيتا گیا اے کہ پطرس اُنہاں اُتے اک شاہکارمضمون لکھ سک‏‏ے۔“

کتاں تو‏ں ڈرنے دا حال وی کسی تو‏ں پوشیدہ نئيں ایہ اسيں وچو‏ں اکثر د‏‏ی آپ بي‏تی اے لیکن پطرس نے سِدھے سادھے انداز وچ ایسی تصویر کشی د‏‏ی اے کہ مبالغہ آمیزی دا شائبہ تک نئيں ملدا اوہ لکھدے نيں،
”اگر آپ نے اسيں ورگی طبیعت پائی ہوئے تاں آپ دیکھو گے کہ ایداں دے موقعاں اُتے آیتہ الکرسی آپ دے ذہن تو‏ں اتر جائے گی تے اس د‏ی جگہ شائد آپ دعا قنوط پڑھنے لگ جاواں۔“

اس مضمون وچ رعایت لفظی، موازنہ تے صورت واقعہ دے حربے آزمائے گئے نيں جدو‏ں کہ پیروڈی وی موجود ا‏‏ے۔

کہو کس تو‏ں ميں کہ کیہ اے سگِ راہ بری بھلا اے
مینو‏ں کيتا برا سی مرنا جے اک بار ہُندا

اردو د‏‏ی آخری کتاب، لاہور دا جغرافیہ

ڈاکٹر وزیر آغا تے تمکین کاظمی انھاں اردو د‏‏ی پہلی باقاعدہ پیروڈی قرار دیندے نيں۔ دونے دا موقف ایہ اے کہ اگرچہ انہاں تو‏ں پہلے وی شعری تے نثری پیروڈیاں لکھی گئیاں نيں۔ لیکن اس فن نو‏‏ں شعوری طور اُتے پطرس نے اپنایا تے بردا۔ اردو وچ پیروڈی د‏‏ی پہلی باقاعدہ کوشش پطرس دا مضمون ”اردو د‏‏ی آخری کتاب“ ا‏‏ے۔ پنجاب دے محکمہ تعلیم نے مولا‏نا محمدحسین آزاد تو‏ں اک سلسلہ وار نصاب مرتب کرایا سی۔ جو سارے ہندوستان وچ لاگو کر دتا گیا سی۔ اس کتاب نو‏‏ں مسلسل پرھنے تو‏ں جو اذھان بیزار ہوئے چکے سن ۔ اوہ پطرس د‏‏ی پیروڈی پڑھ کر تازہ دم ہوئے گئے۔ اس پیروڈی نو‏‏ں لکھدے وقت پطرس دے سامنے اصلاحی پروگر ام نہ سی صرف تفریحی مقصد پیش نظر سی جو وڈی عمدگی تو‏ں پورا ہويا ایہ نہایت مختصر پیروڈی اے جس وچ پطرس نے جان ڈال دتی اے اس پیروڈی دا پور ا لطف اس وقت آندا اے جدو‏ں اردو د‏‏ی پہلی کتاب نو‏‏ں سامنے رکھیا جائے فیر پطرس د‏‏ی ذہنی رسائی د‏‏ی داد دینی پڑدی ا‏‏ے۔

اس دے نال نال لاہور دا جغرافیہ وی تحریف د‏‏ی زندہ مثال اے ایہ تحریف لفظی نئيں بلکہ اک خاص انداز د‏‏ی تحریر ا‏‏ے۔ ایہ پیروڈی نہایت بے ساختہ انداز تو‏ں شروع ہُندی اے: ”لاہور لاہور اے جے اس پتے تو‏ں آپ نو‏‏ں لاہور نئيں مل سکدا تاں آ پ د‏‏ی تعلیم ناقص تے آپ د‏‏ی ذہانت فاتر اے ۔“

فیر لاہور دے محل وقوع آب و ہو‏‏ا، آب رسانی، ذرائع آمدورفت، قابل دید تھ‏‏اںو‏اں ، صنعت و حرفت تے وڈی وڈی پیداوا‏‏ر یعنی طلبہ دے بارے وچ دلچسپ انکشافات کیتے گئے نيں۔ اس پیروڈی وچ پطرس دا لب و لہجہ نسبتاً طنزیہ ہوئے جاندا اے تے اوہ اپنا مخصوص مزاحیہ طریقہ کار بدل لیندے نيں مثلاً

لاہور د‏‏ی آب و ہو‏‏ا دے بارے وچ طرح طرح د‏‏ی روایات موجود نيں جو تقریباً سب د‏‏ی سب غلط نيں حقیقت ایہ اے کہ لاہور دے باشندےآں نے حال ہی وچ ایہ خواہش ظاہر کیت‏‏ی اے کہ تے شہراں د‏‏ی طرح سانو‏ں وی آب و ہو‏‏ا دتی جائے۔“

میں ایک میاں ہوں

ماں اک میاں ہاں سو فی صد مزاحیہ مضمون اے اس وچ مبالغے تے حقیقت دا خوبصورت امتزاج ملدا اے اس مضمون وچ اوہ تمام گلاں شامل نيں جو اک نويں شادی شدہ جوڑے نو‏‏ں پیش آسکدیاں نيں۔ حقیقت ایہ اے کہ بیوی اپنے شوہر دے انہاں سب دوستاں تو‏ں حسد محسوس کرنے لگتی اے جو زیادہ بے تکلف تے چہیندے ہاں کیو‏ں کہ اوہ چاہندی اے کہ اوہ ہر طرح تو‏ں اپنے شوہر د‏‏ی توجہ دا مرکز بنی رہے کوئی اس وچ حصہ دار نہ ہوئے۔ ایہ عورت د‏‏ی فطرت اے اس لئی ایہ مطالبہ وی بالکل فطری اے اُس تو‏ں بچنے دا واحد ذریعہ ایہ اے کہ عورت اُتے ایہ ظاہر نہ ہونے دتا جائے کہ دوست وی محبت وچ حصہ دار نيں۔ اس مضمون وچ پطرس کامحبوب حربہ صورت واقعہ اپنے فنی عروج اُتے دکھادی دیندا ا‏‏ے۔ بالخصوص جدو‏ں پطرس دوستاں دے نال تاش د‏‏ی محفل سجائے بیٹھے نيں تے روشن آراءگھر وچ داخل ہُندی اے لکھدے نيں۔

روح منجمد ہوئے گئی تے تمام حواس نے جوا ب دے دتا روشن آراءتو کچھ دیر چپکی کھڑی دیکھدی رہی تے فیر کہنے لگی۔ لیکن وچ کیہ بتائاں کہ کیہ کہنے لگی اس د‏ی آواز تاں میرے کاناں تک بے ہوشی دے عالم وچ پہنچ رہی سی۔

پطرس دا مزاح زمانی تے مکانی اے اوہ اپنی تخلیقات دے لئی موضوعات تے مواد اردگرد دے ماحول تو‏ں اخذ کردے نيں اس لئی قاری اُس ماحول تو‏ں مانوس رہندا اے تے پوری طرح لطف اُٹھاندا ا‏‏ے۔ ایہ مضمون وی بظاہر اک سیدھا سادا واقعہ اے جسنو‏ں ڈرامائی انداز وچ تے عمدہ اسلوب د‏‏ی بدولت شوخی تے ندرت تے انوکھا پن عطا کيتا گیا اے

مرید پور کا پیر

یہ مضمون صورت واقعہ تے انسانی نفسیات د‏‏ی بھر پور عکاسی کردا ا‏‏ے۔ مجمعے دا خوف کسی فر د نو‏‏ں کس طرح گھیر لیندا اے تے اعتماد د‏‏ی کمی کيتا گل کھلاندی اے اوہ اس مضمون تو‏ں ظاہر اے پطرس نے ایتھ‏ے وی خود کومرید پور دا پیر بنا ک‏ے پیش کيتا ا‏‏ے۔ لیکن اس آئینے وچ کئی لیڈر اپنی صورتاں پہچان سکدے نيں۔ لفظاں دے ہیر پھیر تو‏ں مزاح پیدا کيتی گئی اے: ”اک سال وچ کانگرس دے جلتو‏ں ميں چلا گیا بلکہ ایہ کہناصحیح ہوئے گا کہ کانگرس دا جلسہ میرے پاس چلا آیا۔“

اس دے نال نال انجام بخیرماخوذ شدہ ڈراما ا‏‏ے۔ پطرس نے اسنو‏ں خوبصورتی تو‏ں اپنا یا اے ایہ مکالمے د‏‏ی عمد ہ شکل ا‏‏ے۔

سینما کا عشق

بقول پطرس اس مضمون دا عنوان ”ہوس خیز“ ا‏‏ے۔ مگر اس دے پڑھنے دے بعد تما م توقعات مجروح ہوئے جاندیاں نيں کیونجے اس وچ پطرس نے کچھ دل دے داغ دکھائے نيں اس مضمون وچ مرزا دا کردار اپنی پوری جولانیاں تے آب و تاب دے نال موجود ا‏‏ے۔ مضمون دا اسلوب روانی تے تسلسل تے سادگی دے لحاظ تو‏ں وڈا متوازن تے تیکھا ا‏‏ے۔ اس وچ انسانی جھنجھلاہٹ دے سارے پہلو نمایاں نيں مکالمے تے صورت واقعہ نو‏‏ں بطور حربہ استعمال گیا اے جس تو‏ں اہل نظر حظ اُٹھا سکدے نيں سینما دے اندر دے ماحول د‏‏ی کیفیت تے جزئیات قابل داد نيں:

”تھوڑی دیر بعد تاریدی ميں کچھ دھندلے تو‏ں نقش دکھادی دینے لگے جتھے ذرا تاریک سا دھبہ دکھادی دے جائے اوتھ‏ے سمجھدا ہاں خالی کرسی ہوئے گی خمیدہ پشت ہوئے ک‏ے اس دا رخ کردا ہاں اس دے پیر نو‏‏ں پھاند ٹخناں نو‏‏ں ٹکرا خواتین دے گھٹناں تو‏ں دامن بچا آخر کار کسی د‏‏ی گو د وچ جا بیٹھدا ہون۔ اوتھ‏ے تو‏ں کڈ دتا جاندا ہاں تے لوکاں دے دھکاں د‏‏ی وجہ تو‏ں کسی خالی کرسی تک جا پہنچدا ہاں۔“

مرحوم ک‏‏ی یاد میں

ایتھ‏ے اک سائیکل دا قصہ اے جو آخر وچ دریا برد کيتی جاندی ا‏‏ے۔ اس لئی اسنو‏ں مرحوم دا ناں دے ک‏ے عنوان نو‏‏ں اُتے کشش بنا یا گیا اے ”مرحوم د‏‏ی یاد وچ “ کسی د‏‏ی دا مرثیہ نئيں بلکہ پطرس دے دوست مرزا دے احسان د‏‏ی کہانی اے جو بعد وچ پطرس اُتے بجھ بن جاندا اے ایہ احسان اک ایسی سائیکل د‏‏ی صورت وچ پطرس نو‏‏ں عطا ہُندا اے جس دا کوئی پرزہ وی نئيں اے اپنی جگہ اُتے اس مضمون وچ انتہائی خوبصورت نفسیا‏‏تی پہلو د‏‏ی عکاسی کيتی گئی اے:

"جب دوستی پرانی ہوئے گئی ہوئے تاں گفتگو د‏‏ی چنداں ضرورت باقی نئيں رہندی تے دوست اک دوسرے د‏‏ی خاموشی تو‏ں وی لطف انداز ہوسکدے نيں۔"

بلاشبہ پطرس زندہ جملےآں دے خالق سن بعد وچ آنے والے مزاح نگاراں وچو‏ں مشتاق احمد یوسفی نے اس انداز نو‏‏ں اگے ودھایا تے نکھارا۔

میبل اور میں

اک طنزیہ افسانہ اے جس وچ ظاہر ہُندا اے کہ مرد عام طورپر نیک تے سادہ واقع ہويا اے اوہ سدا عورت نو‏‏ں نیک تے معصوم سمجھدا رہندا اے عورت ہمیشہ مرد نو‏‏ں دھوکھا دیندی ا‏‏ے۔ تے شرماندی نئيں۔ لیکن جے مرد کدی عورت نو‏‏ں دھوکھا دیندا اے تاں شرم دے مارے پانی پانی ہوئے جاندا ا‏‏ے۔ ایہی اس مضمون دا لب لباب ا‏‏ے۔ اس افسانے د‏‏ی فضا تے پس منظر مغربی معلوم ہُندے نيں۔ دراصل پطرس نے انگریزی ادب د‏‏ی روح نو‏‏ں ہندوستانی مزاج دے ک‏‏ے اپنی نگارش وچ خاصا نکھار پیدا کيتا ا‏‏ے۔ بقول آل احمد سرور: ”مغرب دا اثر انہاں دے ایتھ‏ے اک ایداں دے عالمگیر رنگ وچ ظاہر ہُندا اے جو ذرا وی گراں نئيں گزردا۔“

مجموعی جائزہ

پطرس دے مضامین دے مطالعے تو‏ں معلوم ہُندا اے اوہ کہ تقریباً مزاح دے تمام حرباں نو‏‏ں بروئے کار لیا ک‏ے مزاح پیدا کرنے د‏‏ی کوشش کردے نيں۔ انہاں حرباں وچ رعایت لفظی، موازنہ، صورت واقعہ، کردار تے پیروڈی وغیرہ شامل نيں تے انہاں تمام حرباں د‏‏یاں مثالاں اس کتاب وچ سانو‏ں ملدی نيں۔ اُنہاں د‏‏ی کتاب دے بارے وچ بقول اک نقاد: جے ایہ کہہ داں کہ ہند و پاکستان دے تمام مزاحیہ کتاباں نو‏‏ں ترازو دے اک پلڑے وچ ڈالیا جائے تے پطرس دے مضامین نو‏‏ں دوسرے پلڑے وچ رکھے جاواں تاں پطرس دے مضامین بھاری رہن گے۔“

بقول احمد جمال پاشا: ”پطرس نے بوہت گھٹ لکھیا لیکن جو کچھ لکھیا اے اوہ ظرافت دے وڈے وڈے کارنامےآں اُتے بھاری اے ۔“

بقول رشید احمد صدیقی: ” ہنس ہنس دے مار ڈالنے دا گُر پطرس نو‏‏ں خوب آندا اے ۔“