پریتی لتا وادیدار

پریتیلتا وادیدار
প্রীতিলতা ওয়াদ্দেদার
جم	5 مئی 1911   دھلگھاٹ، چٹاگانگ، بنگال پریزیڈینسی،برطانوی ہند (ہن بنگلہ دیش وچ
وفات	23 ستمبر 1932 (21 سال)  چٹاگانگ، بنگال پریزیڈینسی،برطانوی ہند (ہن بنگلہ دیش وچ
طرز وفات	خودکشی
شہریت	برطانوی ہندستان
ہور نام	رانی (کچا نام)
نسل	بنگالی
والد	جگابندھو وادیدار
والدہ	پرتھبا دیوی
عملی زندگی
مادر علمی	بیتھنے کالج
پیشہ	سکول استاد
وجہ شہرت	پہاڑتلی یورپی کلبّ حملہ (1932)
تحریک	بھارت دی آزادی دی تحریک

پریتیلتا وادیدار (5 مئی 1911–23 ستمبر 1932) اک بنگالی انقلابی قوم پرست سی۔ اوہ بریٹیش نال لڑن والی پہلی بھارتی عورت انقلابی شہید سی۔

زندگی

پریتیلتا وادیدار دا جم 5 مئی 1911 نوں اوس ویلے دے مشرقی بھارت (ہن بانگلمقصد) وچ واقع چٹگانو دے اک غریب پروار وچ ہویا سی۔ اوہناں دے پیؤ میونسپلٹی دے کلرک سن۔ اوہ چٹگانو دے ڈے کھستاگر شاسکیئے کنیا پاٹھشالا دی ہشیار ودیارتھن سی۔ اوہناں نے 1928 وچ میٹرک دی امتحان پہلاں گٹھ وچ اتیرن کیتی۔ اسدے بعد 1929 وچ اوہناں نے ڈھاکے دے اڈین کالج وچ داخلہ لیا اتے انٹرمیڈیئیٹ امتحان وچ پورے ڈھاکا بورڈ وچ پنجویں تھاں اتے آئی۔ دو سال بعد پریتیلتا نے کولکاتہ دے نیتھیون کالج توں درشنشاستر نال بیئے پاس کیتی۔ کولکاتہ یونیورسٹی دے بریتانی اہلکاراں نے اوہناں دی ڈگری نوں روک دتی۔ انھاننوں 80 سال بعد مرنوصوبہ ایہہ ڈگری حاصل دی گئی۔ جدوں اوہ کالج دی ودیارتھن سی، رام-کرشن یعقین نوں ملن جایا کردی سی جس نوں بعد وچ فانسی دی سزا ہوئی۔ اس نے نرمل سین کولوں لڑائی دا ٹیچنگ لیا سی۔

سکولی جیون وچ ہی اوہ بالچر-ادارہ دی میمبر بن گئی سی۔ اتھے اس نے سیوابھاو اتے انوراج دا پاٹھ پڑھیا۔ بالچر ادارہ وچ میبراں نوں برطانوی بادشاہ دے متعلق وفادار رہن دی سہں لینی ہندی سی۔ ادارہ دا ایہہ نیم پریتیلتا نوں بے چین کردا سی۔ اتھوں ہی اس دے من وچ انقلاب دا بیج پنپیا سی۔ بچپن توں ہی اوہ رانی لکشمی بائی دے جیون توں خوب متاثر سی۔ اس نے ڈاکٹر کھستاگر گورمینٹ گرلس سکول چٹگانو ولوں میٹرک دی امتحان اچّ گٹھ وچ پاس کیتی۔ پھر اڈین کالج ڈھاکا توں انٹرمیڈیئیٹ دی امتحان اتے نیتھیون کالج کلکتہ توں گریجوئیشن کیتی۔ اتھے ہی اس دا رابطہ انقلابیاں نال ہویا۔ سکھیا مگروں اس نے پروار دی مدد لئی اک سکول وچ نوکری شروع کیتی۔

سکول دی نوکری کردے ہوئے اس دی بھیٹ مشہور سوریا سین نال ہوئی۔ پریتیلتا اس دے دل دی سرگرم میمبر بنی۔ پہلاں وی جدوں اوہ ڈھاکا وچ پڑھدے ہوئے چھٹی وچ چٹگانو آؤندی سی تدّ اس دی انقلابیاں نال ملاکات ہندی سی اتے اپنے نال پڑھن والیاں سہیلیاں نال تکرار کردی سی کہ اوہ انقلاب وادی بوہت زیادہ ڈرپوک ہن۔ پر سوریاسین نوں ملن اتے اس دیاں غلط فہمیاں دور ہو گئیاں۔ اوہ بچپن توں ہی نیاں لئی لڑن لئی ططپر رہندی سی۔ سکول وچ پڑھدے ہوئے اس نے سکھیا ڈیپارٹمنٹ دے اک حکم دے خلاف دوجی لڑکیاں دے نال ملکے خلاف کیتا سی۔ اسلئی اوہناں سارے لڈکیاں نوں سکول ولوں کڈھ دتا گیا۔ پریتیلتا جدوں سوریاسین ولوں ملی تدّ اوہ گپتواس وچ سن۔ اوہناں دا اک ساتھی رام-کرشن یعقین کلکتے دے الیپر جیل وچ سی۔ اس نوں فانسی دی سزا سنائی گئی سی۔ اوہناں نوں ملنا آسان نہیں سی۔ لیکن پریتیلتا اس نوں جیل وچ لگپگ چالھی وار ملی اتے کسے اہلکار نوں اس اتے شکّ وی نہیں ہویا۔ اسدے بعد اوہ سوریاسین دے نیترتو کہ انڈئن رپبلکن آرمی وچ عورت فوجی بنی۔

مشرقی بنگال دے گھلگھاٹ وچ انقلابیاں نوں پولیس نے گھیر لیا سی جنہاں وچ امشرق سین، نرمل سین، پریتیلتا اتے سوریاسین آدی سن۔ سوریاسین نے لڑائی دا حکم دتا۔ اپوروسین اتے نرمل سین شہید ہو گئے۔ سوریاسین دی گولی نال کیپٹن کیمران ماریا گیا۔ سوریاسین اتے پریتیلتا لڑدے-لڑدے بھجّ گئے۔ سوریاسین اتے 10 ہزار روپئے دا انعام اعلان سی۔ دونوں اک ساوتری نام دی عورت دے گھر خفیہ طور تے رہے۔ سوریاسین نے اپنے ساتھیاں دا بدلہ لین دی سکیم بنائی۔ سکیم ایہہ سی کہ پہاڑی دی تلہٹی وچ یورپی کلبّ اتے ہلاّ بولکے ناچ-گانے وچ مگن انگریزاں نوں موت دے گھاٹ اتار کے بدلہ لیا جاوے۔ پریتیلتا دے نیترتو وچ کجھ کرانتیکری 24 ستمبر 1932 دی رات ہتھیاراں نال لیس پریتیلتا نے آتم سرکھیا لئی سائنائڈ وی رکھ کول لیا سی۔ پوری تیاری دے نال اوہ کلبّ پہنچی۔ باہروں کھڑکی وچ بمب لگایا۔ کلبّ دی عمارت بمب دے پھٹن نال کمبن لگی۔ 13 انگریز زخمی ہو گئے اتے باقی بھجّ گئے۔ اس حادثہ وچ اک یوروپی تیویں ماری گئی۔ تھوڑھی دیر بعد اس کلبّ ولوں گولیباری ہون لگی۔ پریتیلتا دے اک گولی لگی۔ اوہ زخمی سمت وچ بھجی پر ڈگّ پئی اتے سائنائڈ کھا لیا۔ اس ویلے اس دی عمر 21 سال سی۔

حوالے