پاکستان وچ عوامی صحت دا نظام
پاکستان وچ عوامی صحت دے شعبے دا اندازہ اس گل توں لگایا جا سکدا اے کہ ملک وچ 74 طبی کالج تے 32 دندانسازی دے کالج موجود نيں۔ انہاں توں ہر سال 9000 ڈاکٹر تے 2000 ڈینٹسٹ فارغ التحصیل ہُندے نيں۔ ملک وچ ہر دس ہزار دی آبادی دے واسطے اٹھ ڈاکٹر موجود نيں جدوں کہ ایہ تناسب ریاستہائے متحدہ امریکا وچ 24 تے مملکت متحدہ وچ 25 اے۔ شہری علاقےآں ایہ تناسب 14.5 اے جدوں کہ پینڈو علاقےآں وچ 3.6 اے۔ ایہ تناسب دا لمبے عرصے تک ايسے طرح رہنے یا ہور کم ہونے دا امکان اے، خاص کر طبی شعبے دے ماہرین دے بیرون ملک جاکے بس جانے دی وجہ توں، جداں کہ اخباری اطلاعات توں پتہ چلدا اے۔[۱]
پاکستانی طبی شعبے دا نفسیاتی جائزہ
سودھو2010ء وچ 3,549 طبی پیشے توں جڑے لوکاں توں کیتے گئے اک سروے وچ پایا گیا کہ خانگی شعبے توں جڑے لوک عوامی صحت دی دیکھ ریکھ توں جڑے لوکاں توں زیادہ مطمئن نيں۔ اس دی وجہ غیرتشفی بخش تنخواہاں، کیرئیر دی ترقی دے کم مواقع تے خستہ ملازمت دا ماحول دسے گئے نيں۔ اک اہم مسئلہ بھرتی تے انتخاب وچ ایہ اے کہ کئی جائداداں مخلوعہ ہی رہ گئیاں نيں کیونجے تربیت یافتہ عملے دی کمی اے۔ ايسے وجہ توں اکثر عوامی صحت دا نظام صرف باہری مریضاں دی خدمات فراہم کردا اے۔ ایہ وی صحت دی مطلوبہ معیار توں کافی کم اے۔ اس دا سبب بھرتی دے عمل وچ حکومت تے ادارہ جاندی اثرات، دیر توں ہونے والی بھرتیاں تے عوامی نظام وچ احتساب دی کمی اے۔[۱]
صوبہ پنجاب وچ صحت دا عملہ
سودھوپاکستان دے صوبہ پنجاب وچ صحت دے شعبے وچ تن طرح دی بھرتیاں ہُندیاں نيں۔ اولاً پنجاب ببلک سرویس کمیشن ڈاکٹراں نوں گریڈ 17 دے تحت تحریری امتحاناں تے انٹرویوواں دے ذریعے بھرتی کردا اے۔ ثانیًا خود اسپتال فوری ضرورتاں دے تحت لوکاں دا تقرر کردے نيں۔ ثالثًا حکومت پنجاب وی کچھ ڈاکٹراں نوں معاہدے (کانٹریکٹ) دے تحت یا حسب ضرورت (ایڈ ہاک) وی جائداداں نوں پُر کردی اے۔ معاہدے دے تحت بھرتی ڈاکٹر باضابطہ بھرتی ڈاکٹراں دے مقابلے وچ اپنی ملازمت توں کم ہی مطمئن پائے جاندے نيں، جس دی وجہ کم تنخواہ دے علاوہ رخصت، وظیفے تے کئی سہولتاں دا فقدان اے۔[۱]
ملک دا بنیادی طبی ڈھانچا تے اس دا صحت دے پیشے توں جڑے لوکاں اُتے اثر
سودھو1996ء توں پاکستان دے صوبہ پنجاب وچ حکومت نے کوئی نواں اسپتال نئيں بنوایا۔ اس دی وجہ توں سرکاری ڈاکٹراں نوں موقت انداز وچ ترقی دینا یا ہور عوامی شعبے دے ملازمین دی طرح تنخواہاں وچ وادھا کرنا دشوار ہوچکيا اے۔ چنانچہ کچھ ڈاکٹر اک ہی ابتدائی عہدے اُتے 15-20 سال تک کم کر چکے نيں۔[۱]
اعداد و شمار
سودھوکل آبادی
سودھواک اندازے دے مطابق 2015 وچ پاکستان دی کل آبادی 188,925,000سی۔[۲]
صحت اُتے خرچ
سودھو2014 وچ پاکستان وچ صحت اُتے فی کس 129 ڈالر خرچ ہوئے۔2014 وچ ہی جی ڈی پی دا 2.6 فیصد صحت اُتے خرچ ہويا۔