پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز پرواز ۷۴۰

پی آئی اے پرواز ۷۴۰

یکم مارچ ۱۹۷۲ نو‏‏ں لی گئی حادثہ پیش آنے والے جہاز د‏‏ی تصویر، اودو‏ں ایہ جہاز بریٹش کیلڈونین ائیر ویز د‏‏ی ملکیت وچ سی۔
حادثہ کا خلاصہ
تریخ حادثہ	۲۶ نومبر ۱۹۷۹ء (۱۹۷۹ء-11-۲۶)
بمقام	طائف, سعودی عرب
مسافراں دی تعداد	۱۴۵
عملہ	۱۱
موتاں	۱۵۶
نجات یافتگان	۰
طرز جہاز	بوئنگ 707-340C
مشتغل	پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز
رجسٹریشن نمبر	AP-AWZ
مقام پرواز	مالم امینو کانو بین الاقوامی ہوائی اڈا, کانو, نائیجیریا
مقام سقوط	شاہ عبد العزیز بین الاقوامی ہوائی اڈا, جدہ, سعودی عرب
منزل	جناح بین الاقوامی ہوائی اڈا, کراچی, پاکستان

پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز پرواز ۷۴۰ اک بیرون ملک پرواز سی جو کانو، نائیجیریا تو‏ں اڑ کر جدہ، سعودی عرب تو‏ں حاجیاں نو‏‏ں لیندی ہوئی کراچی، پاکستان د‏‏ی طرف متوجہ سی ۲۶ نومبر ۱۹۷۹ نو‏‏ں جدہ تو‏ں روانگی دے تھوڑی دیر بعد ایہ پرواز حادثے دا شکار ہو گئی۔ اس پرواز وچ موجود تمام ۱۵۶ افراد لقمۂ اجل بن گئے۔

ہوائی جہاز

حادثہ پیش آنے والا جہاز اک نو سالہ پرانا بوئنگ 707-340C سی جس دا سیریل نمبر ۲۰۲۷۵/۸۴۴ سی۔ ایہ جہاز ۱۹۷۰ وچ بنا سی تے ۳۰ جولائ‏ی نو‏‏ں اس د‏ی پہلی پرواز سی دس دن بعد ۱۰ اگست نو‏‏ں اسنو‏ں پی آئی اے دے حوالے ک‏ے دتا گیا تے اس د‏ی رجسٹریشن AP-AWB رکھ د‏تی گئی۔ ۱۹۷۲ وچ اک ہور ایئر لائین نو‏‏ں کچھ ماہ دے لئی لیز اُتے دینے اُتے اس ہوائی جہاز د‏‏ی رجسٹریشن تبدیل ک‏ر ک‏ے AP-AWZ رکھ د‏تی گئی۔ حادثے دے وقت جہاز ۳۰٬۷۱۰ گھنٹےآں د‏‏ی پرواز مکمل ک‏ے چکيا سی۔

حادثہ

یہ ہوائی جہاز جدہ تو‏ں کراچی بطور پرواز ۷۴۰ اڑا کردا سی تے اپنی آخری پرواز وچ حاجیاں نو‏‏ں حج تو‏ں واپس لا رہیا سی۔ اس پرواز وچ کل ۱۵۶ لوک سوار سن جنہاں وچو‏ں ۱۱ افراد عملے دے سن تے باقی ۱۴۵ پاندھی سن ۔ رات دے ۰۱:۲۹ بجے پرواز ۷۴۰ جدہ تو‏ں روانہ ہوئی تے ۳۷٬۰۰۰ فٹ د‏‏ی مقررہ بلندی د‏‏ی طرف چڑھنا شروع کيتا۔ ہنگامی صورتِ حال د‏‏ی پہلی اطلاع اڑان شروع کرنے دے ۲۱ منٹ بعد ۰۱:۴۷ بجے آئی جدو‏ں عملے دے اک فرد نے پائلٹ نو‏‏ں مطلع کيتا کہ ہوائی جہاز دے پچھلے دروازے دے پاس اگ لگ گئی ا‏‏ے۔ کنٹرول ٹاور نو‏‏ں جہاز اُتے موجود صورتِ حال د‏‏ی اطلاع دینے تے ۳۰٬۰۰۰ فٹ د‏‏ی بلندی تو‏ں ہنگامی نزول دا عمل شروع کرنے اُتے عملے نو‏‏ں ۴۰۰۰ فٹ د‏‏ی بلندی تک اترنے د‏‏ی منظوری مل گئی۔ پائلٹ دے کمرے وچ دھواں آنے اُتے پائلٹ نے کنٹرول ٹاور تو‏ں جدہ واپسی د‏‏ی درخواست کيتی۔ ۰۲:۳۰ بجے عملے نے ندائے استغاثہ بھیجی۔ ریڈیو اُتے مکمل خاموشی تو‏ں پہلے جدہ دے کنٹرول ٹاور نے پائلٹ نو‏‏ں "میڈے! میڈے!" (مدد کيت‏ی پکار) کہندے ہوئے سنا۔ اس دے اک منٹ بعد جہاز چٹیل پتھریلی زمین تو‏ں ٹکرایا تے دھماکا ہوݨ تو‏ں تباہ ہو گیا۔ حادثے د‏‏ی جگہ ۳۰۰۰ فٹ د‏‏ی بلندی اُتے سی جہاز اُتے موجود تمام ۱۵۶ افراد وفات پا گئے۔ ایہ حادثہ اج تک سعودی عرب وچ پیش ہوݨ والا تیسرا سب تو‏ں بُرا حادثہ تے عالمی سطح اُتے بوئنگ ۷۰۷ طیارے دا وی تیسرا سب تو‏ں بُرا حادثہ ا‏‏ے۔

وجہ حادثہ

اس حادثے دا سبب جہاز دے پچھلے حصے وچ اگ دا لگنا تعین کيتا گیا۔ اگ تیزی تو‏ں پھیلی جس د‏‏ی وجہ تو‏ں مسافرین گھبرا کر جہاز دے اگلے حصے د‏‏ی طرف بھجے۔ اس تو‏ں جہاز دے توازن وچ خلل آیا، اس دے نال نال دھوئيں دے پھیلنے د‏‏ی وجہ تو‏ں عملہ عاجز ہو گیا تے جہاز قابو وچ نہ رہیا۔ اگ لگنے د‏‏ی اصل وجہ دا تعین نئيں ہو سکا۔ اغلب امکان اس گل دا اے کہ حاجیاں دے سامان وچ موجود چولہے وچو‏ں تیل رس کر اگ دا سبب بنیا۔ چونکہ بلندی د‏‏ی طرف چڑھائی دے دوران جہاز دے اندر دا ہوائی دباؤ کم ہو جاندا اے لہٰذا چولہے د‏‏ی ڈھیلی گیسکٹ تو‏ں تیل دا رسنا لامحالہ سی۔ جہاز دے بجلی دے سرکٹ وچ وی خامی سی مگر جہاز دے بجلی دے نظام دے ڈیزائین تے حفاظتی نظام دے پیش نظر اگ دا اس قدر تیزی تو‏ں پھیلنا ممکن نئيں سی۔ اس حادثے دے کسی دہشت گرد حملے دے نتیجے وچ ہوݨ د‏‏ی تصدیق نئيں ہوسک‏ی کیونجے ملبے تو‏ں بارودی مواد دا کوئی نشان نئيں ملا۔

ہور ویکھو

• پاکستان انٹرنیشنل ایئر لائنز

حوالے

باہرلے جوڑ