وگ (برطانوی سیاسی جماعت)
وگ | |
|---|---|
| رہنما |
|
| تاسیس | 1678 |
| تحلیل | 6 جون 1859 |
| پیشرو | راؤنڈ ہیڈ |
| ضم در | لبرل پارٹی |
| نظریات | پارلیمانی نظام لبرلزم[۱][۲] کلسک لبرلزم[۳] |
| سیاسی حیثیت | آزاد خیال[۴][۵][۶] |
| مذہب | پروٹسٹنٹ مسیحیت |
وگ یا وگز (انگریزی: Whigs) (تاسیس: 1678ء) ستارہويں صدی دی اک برطانوی لبرل سیاسی جماعت دا ناں اے جو ٹوری پارٹی دی مخالف سی۔ لفظ ٹوری دی طرح وگ وی اک تحقیر آمیز لفظ سی جس دے معنی گھوڑےآں دے چور دے نيں۔ ستارہويں صدی وچ ایہ ناں اختلاف رکھنے والے اسکٹ لینڈ دے ارکان دے لئی استعمال کیتا گیا سی جو پرانی روایتاں دے مخالف تے باغی ہُندے سن ۔ان ارکان نے 1680ء دے بعد بادشاہ دے اختیارات کم کرنے تے پالیمنٹ دے اختیارات زیادہ کرنے دے لئی تگ و دو شروع کيتی۔ اصل وگ اوہ باغی سن جنہاں نے ناکام بغاوت دی تے انگلستان توں اسکٹ لینڈ دی کلیسائی یگانگت دے خلاف سن ۔ 1680ء وچ اوہ سیاست دان جو رومن کیتھولک نوں بادشاہت سونپنا نئيں چاہندے سن، وگ کلائے۔ 1688ء دے شاندار انقلاب توں وھگ دی سیادت دا طویل دور شروع ہويا۔ اس انقلاب دے بعد ٹوری پارٹی تے وگ پارٹی دے اختلافات کم ہوئے گئے تے ٹوری پارٹی دے لوکاں نے وڈی حد تک وگ پارٹی دی ایہ گل مان لی کہ بادشاہت کِسے حد تک آئینی ہونی چاہیے، ایہ کوئی خدائی حقِ وراثت نہيں۔ وگ پارٹی وڈی حد تک نواباں، جاگیر داراں تے سرمایہ داراں دی پارٹی بن گئی سی۔ 1714ء وچ ملکہ این دے انتقال دے بعد تقریباً پطاس برس تک رؤسا تے مالدار خانداناں دی حکومت رہی اتے اوہ اپنے آپ نوں وگ کہندے سن ۔ انہاں وچ اہم ترین شخصیتاں سر رابرٹ والپول تے ہنری پلہم دی سی جوبطور وزیر اعظم بہت مشہور ہوئے،انہاں نے جماعت نوں سیاسی قوت عطا کيتی تے جدید کابینوی طرزِ حکومت نوں اک خاص شکل دی۔ وھگ جماعت نے جان لاک دی جمہوری اقدار دی پیروی کيتی۔ 1830ء توں 1841ء تک ارل گرے تے لارڈ میلبورن دے تحت وگ وزارتاں بنیاں تے انہاں نے پہلا قانون اصلاح (Reform Bill) 1832ء وچ پاس کیتا۔ اس دے بعد وگ پارٹی دے بوہت سارے ارکان ابھرتی ہوئی لبرل پارٹی وچ شامل ہوئے گئے تے بہت سارے ٹوری پارٹی وچ جا ملے تے آہستہ آہستہ وگ پارٹی ختم ہوئے گئی۔[۷][۸][۹]
ہور ویکھو سودھو
حوالے سودھو
- ↑ Sykes, Alan (2014). in Routlegde: The Whigs and the politics of Reform.
- ↑ Leach, Robert (2015). in Macmillan: Political Ideology in Britain, 32–34.
- ↑ Lowe, Norman (2017). in Macmillan: Mastering Modern British History, 72.
- ↑ (2000) English Society, 1660–1832: Religion, Ideology and Politics During the Ancien Régime. Cambridge University Press, 515.
- ↑ (2004) The Whig Revival, 1808–1830. Springer, 177.
- ↑ (1998) Centre Parties: Polarization and Competition in European Parliamentary Democracies. A&C Black, 21.
- ↑ جامع اردو انسائکلوپیڈیا (جلد 2، تریخ)، قومی کونسل برائے فروغ اردو بولی نويں دہلی، 2000ء، ص 430
- ↑ وھگ اینڈ ٹوری، دائرۃالمعارف برطانیکا آن لائن
- ↑ محمد صدیق قریشی، کشاف اصطلاحات سیاسیات (حصہ دوم)، مقتدرہ قومی زبان اسلام آباد، 1986ء، ص 626