ولیم ٹی جی مورٹن

ولیم تھامسن گرین مورٹن اک امریکی دندان ساز سی جو 9 اگست 1819ء نوں ماسوچیوسٹ دے علاقے چارلٹن وچ پیدا ہویا۔ نوجوانی وچ اوہ "بالٹی مور کالج آف ڈینٹل سرجری" وچ داخل ہویا۔

دندان سازی نال وابستگی

1842ء وچ دندان سازی نوں بطور پیشہ اپنایا۔ تقریباً اک سال تک اوہ ماہر دندان ساز "ہو راس ویلز" دی شراکت داری وچ کم کردا رہیا جو خود عمل تخدیر (Anesthesia) وچ شوق رکھدا سی۔

نائٹرس ایسڈ توں دوری

اپنی دندان سازی دی ریاضت وچ مورٹن نے لوکاں نوں مصنوعی دند لگانے وچ مہارت حاصل کیتی۔ اس عمل وچ ضروری سی کہ پہلے پرانے دند دی جڑاں نوں کھود نکالیا جائے۔ اس عمل دی تکلیف نوں گھٹ کرنے دے لیے اس دور وچ نائٹرس ایسڈ نوں استعمال کیتا جاندا۔ مگر مورٹن اس نوں مناسب نہیں سمجھدا سی۔ سو اس نے اک زیادہ طاقتور چیز دی تلاش شروع کر دتی۔

ایتھر (Ether) دا استعمال

مورٹن دے جاننے والے اک قابل ڈاکٹر تے سائنس دان چارلس ٹی جیکسن نے اسنوں مشورہ دتا کہ اوہ ایتھر (Ether) دا استعمال کرے۔ ایتھر وچ عمل تخدیر دی خوبیاں نوں قریب تن سو برس بیشتر سویڈن دے اک معروف معالج تے کیمیاء دان پیرا سیلس نے دریافت کیتا سی۔ ایسے ای چند تحقیقی مقالے انیہویں صدی دے شروع وچ شائع ہوئے۔ لیکن نہ ای جیکسن تے نہ ای ایتھر اُتے لکھنے والے احباب نے ای اس کیمیائی عنصر نوں سرجری وچ کدی استعمال کیتا۔

مورٹن تے ایتھر دا استعمال

مورٹن نوں ایتھر نال بوہت توقعاں وابستہ سن ۔اس نے اس اُتے تجربے کیتے۔ پہلے پہل اس نے اسنوں(اپنے پالتو کتے سمیت )مختلف جانوراں اُتے استعمال کیتا۔ تے پھر بعد وچ خود اپنے آپ اُتے وی۔آخر 30 ستمبر 1846ء نوں اک مریض اُتے ایتھر استعمال کرنے دا شاندار موقع پیدا ہویا۔ ایبن فراسٹ نامی اک شخص شدید دند درد دے نال مورٹن دی علاج گاہ اُتے پہنچیا۔ اس نے مسوڑیاں دی چیڑ پھار دے ذریعے اس درد توں چھٹکارا پانے دے لیے کسے وی دوا دے اطلاق اُتے رضامندی ظاہر کیتی۔مورٹن نے اس اُتے ایتھر دا اطلاق کیتا تے دند باہر کھچ لیا۔ جدوں فراسٹ ہوش وچ آیا تے اس نے دسیا کہ اسنوں بالکل درد محسوس نہیں ہو رہیا۔اس توں بہتر نتیجہ دی مورٹن توقع نہیں کر سکدا سی۔ اسنوں کامیابی, شہرت تے خوشی دے در اپنے لیے وا ہُندے دیکھائی دتے۔

ایتھر دا عوامی مظاہرہ

مورٹن نے بوسٹن وچ "ماسو چیوسٹ جنرل ہاسپٹل" دے اک مایہ ناز ڈاکٹر جان سی وارن توں ایتھر دے عمل تخدیر وچ استعمال دا ذکر کیتا تے اک عوامی مظاہرے دی اجازت طلب دی۔ ڈاکٹر جان راضی ہو گئے تے مظاہرے دے لیے اک دن طے کیتا گیا۔ 16 اکتوبر 1846ء نوں مورٹن نے کئی ڈاکٹراں تے علم طب دے طالب علماں دی وڈی تعداد دے سامنے اک مریض گلبرٹ ایبٹ نوں ایتھر دا ٹیکہ لایا تے ڈاکٹر وارن نے اس دی دھون توں گلٹی کڈی ۔ ایہ عوامی مظاہرہ کافی کامیاب رہیا۔ متعدد اخباراں نے اس مظاہرے دی خبر چھاپی جدونکہ کچھ عرصے بعد عمل جراحی وچ ایتھر دا باقاعدہ استعمال شروع ہو گیا۔

وفاں

مورٹن دا انتقال 15 جولائی 1868ء وچ 48 سال دی عمر وچ نیو یارک وچ ہویا۔