وفد بنو المنتفق
بنو المنتفق دا وفد بارگا رسالت وچ حاضر ہويا ایہ عامر بن صعصعہ دی قبیلے دی شاخ اے بنو عامر دے بانی دا ناں المنتفق سی
عاصم بن لقیط بن صبرہ، لقلیط بن صبرہ فرماندے نيں کہ وچ بنی منتفق دی طرف توں یا بنی منتفق دے وفد وچ حضور اکرمصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دے پاس آیا سی فیر پوری حدیث بیان کيتی[۱]
ابورزین عقیلی دا ناں لقیط بن عامر اے بعض جگہاں اُتے اس وفد دا ناں وفد ابو رزین لقیط بن عامر العقیلی وی تحریر اے [۲]
عاصم بن لقیط کہندے نيں کہ اک مرتبہ اپنے ساتھی نھیک بن عاصم بن مالک دے نال [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دی طرف روانہ ہوئے اوہ کہندے نيں کہ اسيں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دی خدمت وچ جدوں حاضر ہوئے تاں رجب دا مہینہ ختم ہوچکيا سی تے اس وقت [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نماز فجر توں فارغ ہوئے سن اس دے بعد آپ لوکاں دے سامنے خطبہ دینے دے لئی کھڑے ہوئے تے فرمایا لوگو ميں نے چار دن تک اپنی آواز تساں توں مخفی رکھی ہن وچ توانوں سناندا ہاں کیہ کوئی شخص ایسا وی اے جسنوں اوہدی قوم نے بھیجیا ہو لوک میرے توں کہنے لگے کہ [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نوں ساڈے متعلق دسو کہ اسيں آئے نيں لیکن [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] فرمانے لگے کہ ہو سکدا اے کہ اس آنے والے نوں اس دے ذہن وچ پیدا ہونے والے وساوس و خیالات یا اس دے ساتھی یا گمراہاں دا ٹولہ شیطان غافل کر دے یاد رکھو میرے توں قیامت دے دن پُچھیا جائے گا تاں تساں دسو کہ کیہ ميں نے تساں تک دین دی دعوت پہنچیا دتی اے لوگو میری گل سنو تاکہ تساں زندگی پاؤ تے بیٹھ جاؤ۔ چنانچہ لوک بیٹھ گئے لیکن وچ تے میرا ساتھی کھڑے رہے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دی نظر جدوں اسيں اُتے پئی تے آپ ساڈی طرف متوجہ ہوئے تاں ميں نے پُچھیا یا رسول اللہ آپ دے پاس کتنا علم غیب اے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے مسکرا کے اپنا سر ہلایا تے آپ سمجھ گئے کہ وچ ایہ سوال انہاں لوکاں دی وجہ توں پوچھ رہیا ہاں جنہاں دی سوچ بہت پست ہُندی اے تے فرمایا کہ تواڈے رب نے غیب دی پنج کنجیاں صرف اپنے پاس ہی رکھی نيں تے انہاں نوں انہاں دے علاوہ کوئی نئيں جاندا ایہ کہہ کے آپ نے اپنے دست مبارک توں اشارہ فرمایا۔ ميں نے پُچھیا کہ اوہ پنج چیزاں کیہڑی نيں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا موت دا علم اللہ نوں اے کہ تساں وچوں کون کدوں مرے گا لیکن تساں نئيں جاندے۔ رحم مادر وچ پڑنے والے قطرے دا علم اسی دے پاس اے تساں نئيں جاندے۔ آئندہ آنے والے کل دا علم تے ایہ کہ کل تساں کیتا کھاؤ گے اسی دے پاس تساں اسنوں نئيں جاندے۔ بارش دے دن دا علم اسی دے پاس اے کہ جدوں تساں عاجز تے خوف زدہ ہوجاندے ہو تاں اوہ تساں اُتے بارش برساندا اے تے ہنستا اے تے جاندا اے کہ تواڈا غیر قریب اے ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ جو پروردگار ہنستا اے اوہ خیر توں محروم کدی نئيں کر سکدا۔ قیامت دا علم۔ فیر ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ آپ لوکاں نوں جنہاں گلاں دی تعلیم دیندے نيں تے جو آپ دے علم وچ نيں اوہ سانوں وی سکھا دیجیے کیونکہ اسيں انہاں لوکاں وچوں کوئی وی ساڈی گل نوں سچا سمجھنے دے لئی تیار نئيں ہوئے گا کیونکہ ساڈا تعلق قبیلہ مذحج توں اے جو اسيں اُتے حکمران نيں تے قبیلہ خثعم توں اے جس دے نال ساڈا موالات دا تعلق اے تے اس قبیلے توں جس وچوں اسيں نيں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا کہ کچھ عرصہ تک تساں اسی طرح رہو گے فیر تواڈے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دنیا توں پردہ فرما جان گے۔ فیر تساں کچھ عرصہ گذارو گے فیر اک چنگھاڑی دی آواز آئے گی جو زمین دی پشت اُتے کسی شخص نوں جِتیا نہ چھڈے گی تے اوہ فرشتے جو تیرے رب دے نال ہون گے۔ فیر تیرا پروردگار زمین اُتے چکر لگائے گا جدوں کہ شہر خالی ہو چکے ہون گے فیر اوہ عرش توں آسماناں اُتے توں بارش برسائے گا تے زمین اُتے کسی نامقتول دی قتل گاہ تے کسی مردے دی قبر ایسی نہ رہے گی جو شق نہ ہو جائے تے ہر شخص سیدھا ہو کے بیٹھ جائے گا پروردگار فرمائاں گے کہ اسنوں اسی حالت وچ روک لو جس وچ اوہ اے اوہ کہے گا پروردگار ماضی دا اک دن مل جائے جدوں کہ اوہ اک طویل زندگی گذارچکيا ہوئے گا تے ایہی سمجھ رہیا ہوئے گا کہ اپنے گھروالےآں توں گلاں کر رہیا اے۔ ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ جدوں ہوائاں تے بوسیدگی تے درندے سانوں ریزہ ریزہ کرچکے ہون گے تاں اس دے بعد پروردگار سانوں کیونکہ جمع کريں گا [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا وچ اللہ دی دوسری نعمتاں وچ تواڈے نال اوہدی مثال بیان کردا ہاں ایہ زمین ایسی اے جتھے تساں گئے اوہ بالکل بنجر تے ویران اے تساں اسنوں دیکھ کے کہندے ہو کہ ایہ کدی آباد نئيں ہو سکدی فیر پروردگار اس اُتے بارش برساندا اے تے کچھ عرصہ بعد تواڈا دوبارہ اسی زمین اُتے گزر ہُندا اے تاں اوہ لہلہا رہی ہُندیاں نيں تواڈے معبود دی قسم اوہ زمین وچ نباتات دے مادے رکھنے توں زیادہ پانی توں انہاں نوں جمع کرنے اُتے قدرت رکھدا اے چنانچہ اوہ اپنی قبراں توں نکل آئیاں گے تساں اپنے رب نوں دیکھو گے تے اوہ توانوں دیکھو گے۔ ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ اسيں سارے زمین والے مل کے اس اک ذات نوں تے اوہ اک ذات اسيں سب نوں کِداں دیکھ سکے گی [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا وچ اللہ دی دوسری نعمتاں وچ تواڈے سامنے اوہدی مثال بیان کردا ہاں چاند تے سورج اوہدی بہت چھوٹی سی علامت اے تساں آن واحد انہاں نوں دیکھ سکدے ہو تے اوہ توانوں دیکھ سکدے نيں توانوں انہاں نوں دیکھنے وچ کسی قسم دی کوئی مشقت نئيں ہُندی تواڈے معبود دی قسم اوہ بغیرمشقت دے تواڈے چاند وسورج نوں انہاں دے تواڈے دیکھنے توں زیادہ اس گل اُتے قادر اے کہ تساں اسنوں تے اوہ توانوں دیکھ سکے۔ ميں نے پُچھیا کہ یارسول اللہ جدوں اسيں اپنے پروردگار توں ملیاں گے تاں اوہ ساڈے نال کیسا سلوک کريں گا [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا توانوں اس دے سامنے پیش کیتا جائے گا تواڈے اعمال نامے اس دے سامنے کھلے پئے ہون گے تے اس اُتے تواڈی کوئی گل مخفی نہ ہوئے گی پروردگار پانی دا اک قطرہ لے کرتم اُتے اس دا چھینٹا مارے گا تے تساں وچوں کسی شخص توں وی اس دا قطرہ خطا نئيں جائے مسلمان دے چہرے اُتے تاں اوہ قطرہ سفید رنگ دا نشان چھڈ جائے گا تے کافر دے چہرے اُتے سیاہ نقطے دا نشان بنادے گا اس دے بعد تواڈے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] روانہ ہون گے انہاں دے پِچھے پِچھے نیک لوک چل رہے ہون گے تے اوہ اگ دے اک پل اُتے چلاں گے تے چنگاریاں نوں اپنے پیر تلے روندین گے فیر تساں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] دے حوض اُتے انتہائی پیاسنوں آؤ گے کہ اس توں پہلے ميں نے اِنّا پیاسا کسی کہ نہ دیکھیا ہوئے گا تواڈے معبود دی قسم تساں وچوں جو وی اپنا ہتھ اگے بڑھائے گا اس اُتے پانی دا اک پیالہ آجائے گا جو اسنوں پیشاب، پاخانہ تے ہرقسم دی گندگیاں توں پاک کر دے گا سورج تے چاند نوں قید کر دتا جائے گا تے تساں انہاں وچوں کسی نوں نہ دیکھ سکو گے۔ ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ تاں فیر اسيں کس دی روشنی وچ دیکھو گے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا اپنی اسی بینائی دی روشنی وچ جواب تواڈے پاس اے اس وقت سورج طلوع نئيں ہويا سی اک ایداں دن وچ جدوں زمین اُتے روشنی ہو تے پہاڑ نظر آ رہے ہاں ميں نے پُچھیا یا رسول اللہ سانوں نیکیوں تے گناہاں دا بدلہ کس طرح دتا جائے گا [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا اک نیکی دا بدلہ دس گنیا ثواب تے اک گناہ دا اسی دے برابر وبال ہوئے گا الاّ ایہ کہ اوہ معاف فرما دے ميں نے پُچھیا یا رسول اللہ جنت تے جہنم دے بارے وچ کچھ بتائیے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا جہنم دے ست دروازے نيں تے ہر دو دروازےآں دے درمیان اِنّا فاصلہ اے کہ سوار انہاں دونے دے درمیان ستر سال تک چلدا رہے تے جنت دے اٹھ دروازے نيں تے ہر دو دروازےآں دے درمیان اِنّا فاصلہ اے کہ سوار انہاں دونے دے درمیان ستر سال تک چلدا رہے۔ ميں نے پُچھیا یا رسول اللہ جنت وچ سانوں کون کیہڑی نعمتاں ملیاں گی [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا خالص شہد دی نہراں، شراب دی نہراں جنہاں توں سر درد نہ ہوئے گا تے نہ کوئی باعث ندامت حرکت سرزد ہوئے گی ایداں دُدھ دی نہراں جنہاں دا ذائقہ کدی خراب نہ ہو تے ایداں پانی دی نہراں جو کدی بدبودار نہ ہو اوہ میوے جو تساں جاندے ہو تے اس توں وی بہتر تے پاکیزہ بیویاں ميں نے پُچھیا یا رسول اللہ کیہ اوہ بیویاں جو سانوں ملیاں گی نیک ہاں گی [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا نیکاں دے لئی نیک بیویاں ہی ہاں گی تے تساں انہاں توں تے اوہ تساں توں اسی طرح لذت حاصل کرن گی جداں دنیا وچ تساں اک دوسرے توں لذت حاصل کردے ہو البتہ اوتھے توالد دا سلسلہ نہ ہوئے گا۔ ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ کیتا اس چیز دا فیصلہ ہوچکيا اے کہ اسيں کتھے جان جنت وچ یا جہنم وچ اس اُتے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے کوئی جواب نہ دتا فیر ميں نے عرض کیتا کہ وچ کس شرط اُتے آپ توں بیعت کرو [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے اپنا دست مبارک پھیلیا کے فرمایا نماز قائم کرنے، زکوٰۃ ادا کرنے مشرکین نوں دور کرنے تے اللہ دے نال کسی غیر نوں شریک نہ کرنے شرط اُتے ميں نے عرض کیتا سانوں مشرق مغرب دے درمیان وی کچھ حقوق حاصل ہون گے اس اُتے [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے اپنا ہتھ واپس کھچ لیا تے ایہ خیال فرمایا کہ شاید وچ کوئی ایسی شرط لگانے والا ہاں جو [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] پوری نئيں کرسکدے تاں ميں نے عرض کیتا کہ اس دا مقصد ایہ اے کہ اسيں جتھے چاہن جاسکدے نيں تے ہر آدمی اپنے جرم دا ذمہ دار ہوئے گا تاں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے ہتھ پھیلیا کے فرمایا توانوں ایہ حق حاصل اے کہ تساں جتھے چاہو جاسکدے ہو تے تواڈے جرم دا ذمہ دار صرف تساں ہی ہو اس دے بعد لوک واپس چلے گئے۔ [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا تواڈے معبود دی قسم ایہ دونے آدمی دنیا تے آخرت وچ اللہ توں سب توں زیادہ ڈرنے والے نيں ایہ سن کر بنو بکر کے اک صاحب کعب بن خداریہ توں کہنے لگے کہ یا رسول اللہ ایہ کون لوک نيں [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا بنومنتفق نيں تھوڑی دیر بعد وچ دوبارہ پلٹ آیا تے پُچھیا یا رسول اللہ زمانہ جاہلیت وچ فوت ہوجانے والےآں دے لئی وی کوئی خیر اے اس اُتے قریش دا اک آدمی کہنے لگیا کہ واللہ تواڈا باپ منتفق جہنم وچ اے ایہ سن کر مینوں ایسا محسوس ہويا کہ اس نے میرے والد دے متعلق سب لوکاں دے سامنے جو کہیا اے اس توں میری کھل چہرے تے گوشت وچ کسی نے اگ لگیا دتی اے ميں نے سوچیا کہ ایہ کہہ داں یا رسول اللہ آپ دے والد کتھے نيں لیکن فیر ميں نے اک مختصر جملہ سوچ کر کہیا یا رسول اللہ آپ دے اہل خانہ کتھے نيں فرمایا میرے اہل خانہ دا وی ایہی حکم اے واللہ تساں جس مشرک عامر یا قریشی دی قبر اُتے جاؤ تاں اسنوں ایہ کہہ دو کہ مینوں تواڈے پاس محمد نے بھیجیا اے جو توانوں تواڈے اس برے حال اُتے توانوں خوش خبری دیندے نيں کہ توانوں تواڈے چہرے تے پیٹ دے بل جہنم وچ گھسیٹا جا رہیا اے ميں نے عرض کیتا یا رسول اللہ انہاں دے نال ایسا کیوں ہو رہیا اے جدوں کہ اوہ انہاں نوں اعمال نوں نیکی گرداندے سن تے اوہ اپنے آپ نوں نیکوکار ہی سمجھدے سن [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] نے فرمایا اوہدی وجہ ایہ اے کہ اللہ نے ہر ستويں امت دے آخر وچ اک [[رسول اللہصلی اللہ علیہ و آلہ وسلم]] بھیجیا اے جس نے انہاں دی نافرمانی دی اوہ گمراہ ہو گیا تے جس نے انہاں دی اطاعت دی اوہ ہدایت یافتہ ہو گیا۔[۳]