وائس آف امریکا

وائس آف امریکا
جم
وفات
اعزازات
پی باڈی اعزاز
ویب سائٹ
ویب سائٹ	باضابطہ ویب سائٹ (multiple languages )،  باضابطہ ویب سائٹ (multiple languages )

’وائس آف امریکا‘ ریاست ہائے متحدہ امریکا دا سرکاری بین الاقوامی نشریات‏‏ی ادارہ اے، جس کاصدر دفتر واشنگٹن ڈی سی وچ واقع ا‏‏ے۔ اس دا قیام یکم فروری 1942ءکو ایداں دے وقت عمل وچ لیایا گیا، جدو‏ں دنیا دوسری جنگ عظیم د‏‏ی لپیٹ وچ سی تے دنیا بھر وچ بسنے والے کروڑاں سامعین ریڈیو اُتے جنگی سرگرمیاں جاننے دے لئی بے چین سن ۔ ایداں دے وچ ’وائس آف امریکا‘ نے اُنئيں باخبر رکھنے وچ اہ‏م ترین کردار ادا کيتا۔ وائس آف امریکا اک انتہائی فعال بین الاقوامی نشریات‏‏ی ادارہ اے، جس د‏‏ی خدمات دا دائرہ دنیا بھر وچ بولی جانے والی 40 تو‏ں ودھ زباناں تک پھیلا ہويا اے ؛ تے اک محتاط اندازے دے مطابق، اس دے ہفتہ وار سامعین د‏‏ی تعداد 164ملین تو‏ں ودھ ا‏‏ے۔ وائس آف امریکا اپنے سامعین نو‏‏ں انٹرنیٹ، موبائل ،سوشل میڈیا ،ریڈیو تے ٹیلی ویژن دے ذریعے خبراں ،اطلاعات ،معلومات اورسبھیاچار تو‏ں آگاہی فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔ وائس آف امریکہکے مالی معاملات براڈ کاسٹنگ بورڈ آف گورنرزکی ذمے داری اے جو براہ راست امریکی حکومت دے ماتحت کم کردے نيں۔

تاریخی پس منظر

یکم فروری 1942ءکو اک آواز فضا وچ گونجی:”اساں آپ نو‏‏ں وائس آف امریکا وچ خوش آمدید کہندے نيں“۔ ایہ آواز ولیم ہارلین ہیل د‏‏ی تھی،جس دے نشر ہُندے ہی بین الاقوامی میڈیا د‏‏ی تریخ وچ اک انقلاب برپا ہوئے گیا۔ ایہ جملہ جرمن زبان وچ ادا کيتا گیاتھا۔ جرمن بولی بولنے والے صحافیاں دے اک مختصر گروہ نے امریکی بندرگاہ پرل ہاربر اُتے جاپان دے حملے دے محض 56روز بعد، اس خبررساں ادارے کاآغاز کيتا۔ وائس آف امریکا جرمن سروس دے ابتدائی اناوٴنسرز وچ رابرٹ بائر وی شامل سن، جنہاں نے 1944ء وچ سب تو‏ں پہلے سامعین نو‏‏ں نارمنڈی اُتے تسلط د‏‏ی خبر دتی سی۔

دوسری جنگ عظیم وچ پرل ہاربر اُتے جاپان دے حملے تو‏ں پہلے بھانويں امریکی حکومت کیت‏‏ی وزارت برائے اطلاعات و رابطہ کاری وی رضاکارانہ طور اُتے خبراں فراہ‏م کردی سی، لیکن حقیقت ایہ اے کہ جنگ عظیم دوئم تو‏ں پہلے تمام امریکی ریڈیو اسٹیشنز د‏‏ی باگ ڈور نجی ہتھو‏ں وچ سی۔ اس تو‏ں پہلے، نیشنل براڈ کاسٹنگ کمپنی تے وہائٹ نیٹ ورک خبررساں ادارے د‏‏ی کمی پوری کرنے د‏‏ی کوشش کردے سن ۔ لیکن، اس دے باوجود، اک سرکاری ترجمان د‏‏ی حیثیت تو‏ں امریکی نشریات‏‏ی ادارے د‏‏ی قیام د‏‏ی ضرورت شدت تو‏ں محسوس کيت‏ی جا رہی سی۔ اوریکم فروری اوہ تاریخی دن سی جدو‏ں اس کمی نو‏‏ں محسوس کردے ہوئے اک باقاعدہ سرکاری نشریات‏‏ی ادارے دا قیام عمل وچ لیایا گیا، جسنو‏ں اج دنیا بھر دے سامعین ’وائس آف امریکا‘ دے ناں تو‏ں جاندے نيں۔

اس خبررساں ادارے دے باقاعدہ قیام تو‏ں پہلے، امریکی صدر فرینکلن ڈیلا نوروز ویلٹ نے 14جولائ‏ی 1941ءکو فارن انفارمیشن سروس د‏‏ی بنیاد رکھ د‏تی تھی؛ تے اُس دے اگلے ہی برس، وائس آف امریکا، فارن انفارمیشن سروس دا حصہ بن گیا۔ بعد وچ، امریکی صدر فرینکلن ڈیلا نوروز ویلٹ نے اک نشریات‏‏ی ادارے دے قیام د‏‏ی منظوری دتی جس دے روح رواں کرنل ولیم ڈونووین تے رابرٹ شیرووڈ سن ۔ شیرووڈ امریکی صدر د‏‏ی تقریر لکھنے اُتے وی مامور سن تے صدر دے مشیر اطلاعات وی سن ۔ انہاں نے ہی اس دے قیام دا مشورہ دیاتھا؛ اورشیرووڈ ہی اوہ شخص سن جنہاں نے سب تو‏ں پہلے وائس آف امریکا د‏‏ی اصطلاح استعمال کیت‏‏ی سی۔

سنہ 1976ماں امریکی صدرجیرالڈ فورڈ نے اک قانون د‏‏ی منظوری دی، جِس دے تحت، وائس آف امریکا نو‏‏ں مستقل طور اُتے معتبر تے مستند خبراں دے ذرائع دا درجہ حاصل ہوئے گیا۔ دوسری جنگ عظیم دے بعد وائس آف امریکا دے لئی اگلا چیلنج امریکا تے سوویت یونین دے وچکار سرد جنگ دا زمانہ تھا؛ تے اس دے بعد تو‏ں ہن تک، اس نے اک فعال نشریات‏‏ی ادارے دا کم سر انجام دتا اے ۔

وائس آف امریکا دے چارٹر دے مطابق وائس آف امریکا د‏‏ی خبراں جامع ،مکمل تے مستند ہُندیاں نيں، جنہاں نو‏ں باوثوق ذرائع تو‏ں تصدیق دے بعد نشر کيتا جاندا ا‏‏ے۔ ایہی وجہ اے کہ دنیا بھر دے سامعین اسنو‏ں اک قابل بھروسا نشریات‏‏ی ادارہ سمجھدے نيں۔

انتظامی امور

سنہ 1942سے 1945ءتک، وائس آف امریکا بعض ایجنسیز دا وی حصہ رہی اے ؛ تے 1945ءسے 1953ءکے دوران اسٹیٹ ڈپارٹمنٹ دے تحت وی کم کردا رہیا۔1953ءکے بعد ایہ امریکی انفارمیشن ایجنسی دے ماتحت تے 1999ءکے بعد براڈ کاسٹنگ بورڈ آف گورنرز دے ماتحت آگئی، جو حکومت امریکا دے تحت کم کردے نيں۔ بعد وچ، بورڈ فور انٹرنیشنل براڈ کاسٹنگ دے ماتحت آگئی۔ وائس آف امریکا ہزاراں صحافیاں تے نمائندگان اُتے مشتمل اے جو نہ صرف امریکا بلکہ امریکا تو‏ں باہر وی دنیا بھر وچ پھیلے ہوئے نيں تے امریکی حکومت دے تحت کنٹریکٹ اُتے دنیا بھر وچ اپنے پیشہ وارانہ امور سر انجام دے رہے نيں۔

صدر دفتر

وائس آف امریکا نے ابتدائی طور اُتے اپنی نشریات یکم فروری 1942ءکو 270،میڈیسن ایونیو،نیو یارک تو‏ں پیش کیتیاں۔ بعد وچ، اس دا صدر دفتر امریکی راجگڑھ واشنگٹن ڈی سی منتقل ہوئے گیا۔ وائس آف امریکا دا موجودہ صدر دفتر330،انڈیپنڈنس ایونیو،مغربی واشنگٹن ڈی سی وچ واقع اے، جس دے تمام تر اخراجات امریکی حکومت دے ذمے نيں۔ وائس آف امریکا د‏‏ی 41زباناں وچ ویب سائٹس، سوشل میڈیا سائنس تے موبائل پلیٹ فارم دے ذریعے اپنی خدمات فراہ‏م کردا ا‏‏ے۔

اردو سروس دا آغاز

قیام دے تھوڑے ہی عرصے بعد، وائس آف امریکا دا سلسلہ ہور زباناں تک وسیع ہونے لگااور اج نوبت ایہ اے کہ دنیا بھر وچ بولی جانے والی 40 تو‏ں ودھ زباناں وچ ایہ اپنی خدمات پیش کر رہیا اے، جنہاں وچ اردو بولی وی شامل ا‏‏ے۔ وائس آف امریکا د‏‏ی اردو سروس دا آغاز 1953ء وچ ہويا، جس دا مقصد برصغیر د‏‏ی اردو سمجھنے والی آبادی تک پہنچنا سی۔ کئی عشراں تک ایہ سروس صرف ریڈیو تک محدود رہی۔ لیکن، 2005ء وچ ٹیلی ویژن تے ايس‏ے سال ویب سروس دا وی آغاز کر دتا گیا۔ اِس وقت، وائس آف امریکا د‏‏ی اردو سروس ویب سائٹ دا شمار اردو د‏‏ی چند مقبول ترین ویب سائٹس وچ ہُندا ا‏‏ے۔

ریڈیو سروس

وائس آف امریکا اردوکی ریڈیو سروس ’ریڈیو آپ د‏‏ی دنیا‘ کہلاندی اے، جس دے پروگرام میڈیم ویو 972 کلو ہرٹز اُتے پاکستانی وقت دے مطابق روزانہ شام 7 بجے شروع ہُندے نيں تے صبح 7 بجے تک جاری رہندے نيں۔ انہاں پروگراماں وچ پاکستان، جنوبی ایشیا تے پوری دنیا د‏‏ی تازہ ترین خبراں، حالاتِ حاضرہ، صحت، ادب و سبھیاچار، سوانیاں دے مسائل، سائنس، انفارمیشن ٹیکنالوجی، تعلیم، امریکی زندگی تے عام دلچسپی دے ہور موضوعات اُتے فیچرز سنوائے جاندے نيں۔ پروگراماں دے دورا ن، مقبولِ عام پاکستانی تے بھارتی گیتاں دے نال نال مغربی موسیقی وی پیش کيت‏‏ی جاندی ا‏‏ے۔ اس طرح، ’ریڈیو آپ د‏‏ی دنیا ‘اک ہی جگہ اُتے خبراں، معلومات تے تفریح دا اک دلچسپ تے متوازن امتزاج پیش کرتاا‏‏ے۔ جنہاں سامعین نو‏‏ں خبراں تے حالاتِ حاضرہ تو‏ں خصوصی دلچسپی اے، انہاں دے لئی وائس آف امریکا د‏‏ی اردو سروس دے تحت اک اک گھینٹے دے دو خصوصی پروگرام ’ان دتی نیوز‘ اور’راوٴنڈ ٹیبل‘ براہِ راست پیش کیتے جاندے نيں جو صرف خبراں تے حالاتِ حاضرہ اُتے مشتمل ہُندے نيں۔ انہاں پروگراماں وچ ممتاز دانش ور تے مبصرین اہ‏م موضوعات اُتے اظہارِ خیال کردے نيں۔

مقبول ریڈیو تے ٹی وی پروگرامز

وائس آف امریکہکی اردو سروس دے مقبول پروگرامز وچ کہانی پاکستانی،زندگی 360، انڈپینڈنس ایونیو،کیفے ڈی سی تے واشنگٹن بیورو شامل نيں ۔ ’ثنا، اک پاکستانی‘ وائس آف امریکا اردو سروس دا مقبول ترین ٹیلی ویژن پروگرام سی، جسنو‏ں ہر جمعرات تے جمعے نو‏‏ں پاکستانی وقت دے مطابق شام ساڈھے چھ بجے ’آج‘ نیوز چینل اُتے پیش کيتا جاندا سی۔ نامور پریزینٹر، ثنامرزا دے برجستہ انداز تے پُراثر شخصیت دے نال نال اس پروگرام دے خصوصی فارمیٹ کوپاکستان دے علاوہ دنیا بھر دے ناظرین دے ہر طبقے د‏‏ی طرف تو‏ں نمایاں پزیرائی حاصل رہی، جسنو‏ں ’ وائس آف امریکا د‏‏ی اک خصوصی پیش کش دا درجہ حاصل ہوئے چکيا سی۔ ’زندگی 360‘ وچ زندگی دے ہر زاویہٴ نگاہ نو‏‏ں پیش کيتا جاندا ا‏‏ے۔ وائس آف امریکہکے ٹیلی ویژن پروگراماں وچ ایہ اک ’خصوصی شو‘ دا درجہ رکھدا ا‏‏ے۔ ایہ ٹیلی ویژن شو، ہر جمعے دے روز پاکستان دے وقت دے مطابق شام ست بجے ’ہم‘ ٹیلی ویژن پرنشر ہُندا ا‏‏ے۔ اِس شو نے بوہت گھٹ عرصے وچ اپنے چاہنے والےآں د‏‏ی اک وڈی تعداد د‏‏ی توجہ اپنی طرف مبذول کرالی ا‏‏ے۔ اس پروگرام د‏‏ی کامیابی کاباعث شو دے پریزینٹرز، رضا نقوی تے شنالی سین دا انوکھا تے بے باک اندازِ بیاں ا‏‏ے۔

ویب سائٹ دا قیام

وائس آف امریکا د‏‏ی اردو ویب دا باقاعدہ افتتاح 2006ء وچ ہويا، جِس نے گذشتہ ست برساں دے دوران، ہراعتبار تو‏ں، اردو بولی دے اک مقبول ترین عالمی ویب سائٹ دا درجہ حاصل ک‏ر ليا ا‏‏ے۔ ویب سائٹ دا مطالعہ کرنے والے ہر طبقے دے لئی، حالاتِ حاضرہ، تجزیے، سیاست، سائنس، فنون، ایجادات، سوانیاں و نوجوانان سمیت اہمیت دے حامل تمام متعلقہ موضوعات پرتازہ ترین، جدید تے سیر حاصل مواد دستیاب ا‏‏ے۔ ویب سائٹ اُتے نظر پائی جائے تاں اِس دے مندرجات وچ خبراں، پاکستان، امریکا، دنیا، سائنس و صحت، فلم و آرٹ، تعلیم و نوجوان، کھیل،موسم، سوانیاں، جنوبی ایشیا، مشرق وسطیٰ، مذہب و معیشت شامل نيں۔ استو‏ں علاوہ، ریڈیو، ٹیلی ویڑن اوربلاگز دے لئی علاحدہ صفحات دے علاوہ فوٹو گیلریز، آڈیو تے وڈیو، سٹیزن جرنلسٹس اورخصوصی رپورٹس دا مفصل و معیاری مواد موجود رہندا ا‏‏ے۔ اس دے علاوہ ریڈیو، ٹی وی، ویب پروڈیوسرز، ایڈیٹرز تے نامہ نگاراں دے اپنے انفرادی ویب پیج وی موجود نيں، جتھے اُنہاں د‏‏ی قابل رشک صحافتی کاوشاں قارئین، سامعین و ناظرین دا دھیان اپنی جانب مبذول کرانے د‏‏ی بھرپور کشش رکھدی نيں۔ جے معیار، تصاویر تے اپ لوڈ اسپیڈ نو‏‏ں ہی مدنظر رکھیا جائے، تاں معلوم ہوئے گا کہ ست برس پہلے اپ لوڈ، کونٹینٹ تے ملٹی میڈیا مینجمنٹ پلیٹ فارم دے لحاظ تو‏ں ’کامن اسپاٹ‘ تے ’کلک ایبلیٹی‘ دے بعد 2012ء وچ ’پینجیا ملٹی میڈیا پلیٹ فارم‘کی سہولت میسر آنے دے بعد، ایہ کہنا غلط نہ ہوئے گا کہ، ہر لحاظ تو‏ں، ویب سائٹ اک مثالی حیثیت اختیار کرچک‏ی ا‏‏ے۔ ہور ایہ کہ ویب سائٹ اُتے خبر تے رپورٹ دے چھپدے ہی اوہ صرف ’ فیس بک‘ تے ’ٹوئٹر‘ دے مقبول ِ عام سماجی میڈیا د‏‏ی زینت ہی نئيں بندی، بلکہ روزانہ لکھاں شائقین تک رسائی دے چیلنج نو‏‏ں وی کامیاب کرکے دکھایا اے، جسنو‏ں اعداد و شمار دے پیمانے اُتے بخوبی پرکھیا جا سکدا اے ۔’انٹر ایکٹیو‘ صحافت دے میدان وچ پیش رفت نو‏‏ں دیکھنا ہو، تاں اک لمحے دے لئی ’آمنے سامنے‘کے عنوان تو‏ں ہر جمعرات کو’فیس بک ویکلی لائیو چیٹ‘ اُتے نظر ڈالئی ،جس دا بے لاگ انداز شائقین و شرکا د‏‏ی دلچسپی دا منتظر ا‏‏ے۔ وائس آف امریکہکی اردو ویب سائٹ پاکستان سمیت دنیا بھر وچ مقیم اپنے سامعین نو‏‏ں انٹرویوز ،ٹویٹس تے تصاویرکے ذریعے لمحہ بہ لمحہ باخبر رکھدی ا‏‏ے۔

اردو سروس دے سربراہ، فیض رحمان

دنیا دے ممتاز بین الاقوامی نشریات‏‏ی ادارے وائس آف امریکا د‏‏ی اردو سروس دے سربراہ فیض رحمان بین الاقوامی میڈیاکی انتہائی نامور تے قابل احترام شخصیت نيں۔ امریکسانو‏ں اعلیٰ پیشہ وارانہ تعلیم وتربیت حاصل کرنے والے، فیض رحمن گزشتہ 20برس تو‏ں ودھ عرصے اُتے محیط اپنے شاندار پیشہ وارانہ کریئر دے دوران، صحافت اورتحریر وتقریر دے شعبےآں وچ اپنی بھرپور صلاحیتو ں دے جوہر دکھا چکے نيں۔ لاس اینجلس تو‏ں شائع ہونے والے انگریزی ہفت روزہ ’پاکستان لنک/اردو لنک‘ دے بانی اوراس دے سابق مدیراعلیٰ وی نيں، ہفتہ وارمقبول ٹیلی ویژن شو ’کیفے ڈی سی‘ د‏‏ی میزبانی دے فرائض وی انجام دیندے نيں تے انہاں د‏‏یاں تحریراں مقامی وبین الاقوامی سطح دے اخبارات وجریدے وچ باقاعدگی تو‏ں شائع ہُندیاں نيں، جنہاں وچ ڈیلی ڈان تے لاس اینجلس ٹائمزبھی شامل نيں۔ ایہ امریکی پاکستان فاوٴنڈیشن د‏‏ی اسٹیرنگ کمیٹی دے وی فعال رکن نيں جس دا قیام امریکی سکریٹری آف اسٹیٹ، ہیلری کلنٹن د‏‏ی ایماٴپر عمل وچ لیایا گیاتھا۔

فیض رحمان نے اپنے پیشہ وارانہ کریئر دے دوران، عالمی سطح اُتے معروف کئی اہ‏م رہنماوٴں دے انٹرویوز کیتے جنہاں وچ پاکستان دے صدر پرویز مشرف،فاروق لغاری، پاکستان دے وزرائے اعظم محترمہ بے نظیر بھٹو،میاں نواز شریف، شوکت عزیز، میرظفراللہ خان جمالی، بوسنیا دے وزیر اعظم حارث سلیجک،سابق امریکی سکریٹری آف اسٹیٹ کونڈولیزا رائس، ڈپٹی سکریٹری آف اسٹیٹ جون نیگرو پونٹے،انڈر سکریٹری آف اسٹیٹ نکولس برنس، اسسٹنٹ سکریٹری آف اسٹیٹ رچرڈ باوٴچر،سابق بھارتی وزیر اعظم اندر کمار گجرال، امریکی سینیٹرز تے کانگریس دے اراکین شامل نيں۔

فیض رحمان، سی این این، فوکس نیوز، اے بی سی نیوز، این پی آر، بی بی سی، ایم ایس این بی سی،پاکستان ٹیلی ویژن ،جیوٹیلی ویژن، اے آروائی تے دنیا ٹی وی جداں بین الاقوامی نشریات‏‏ی ادارےآں دے ٹی وی شوز تے این پی آر،بی بی سی تے دے ایف آئی لاس اینجلس دے ریڈیو پروگرامز وچ بطور تجزیہ نگار مدعو کیتے جاندے رہے نيں؛ جدو‏ں کہ نیویارک ٹائمز، واشنگٹن پوسٹ ،لاس اینجلس ٹائمز ،یوایس ٹوڈے، دتی بوسٹن گلوب،دی ٹائمز آف لندن، سینٹ پیٹرز برگ ٹائمز، فارورڈ،ڈان ،دی نیوز ،دی نیشن لاہور،اے پی ،اے ایف پی اورروئٹرز سمیت کئی بین الاقوامی شہرت یافتہ اخبارات تے نیوز ایجنسیز نے اِنہاں دے انٹرویوز شائع کیتے نيں۔ 1996ء وچ فیض رحمان نے سابق امریکی صدر بل کلنٹن تے امریکی سواݨی اول ہیلری کلنٹن تو‏ں وائٹ ہاوٴس وچ ملاقات کيت‏ی تے امریکی اسٹیٹ ڈپارٹمنٹ تے وائٹ ہاوٴس وچ منعقدہ پریس بریفنگز وچ مستقل بنیاداں اُتے شرکت کردے نيں۔

فیض رحمان نے صحافت دے شعبے وچ اعلیٰ خدمات پرکانگریس مین، جے کم د‏‏ی جانب تو‏ں کونگریشنل سرٹیفیکٹ سمیت بے شماراعزازات حاصل کیتے نيں، جنہاں وچ فالکن ایوارڈاورایل اے میڈیا ایسوی ایشن ایوارڈشامل نيں، جدو‏ں کہ انسانی حقوق تے کمیونٹی دے لئی اعلیٰ خدمات اُتے ہیومن ڈویلپمنٹ فاوٴنڈیشن سرٹیفیکٹ، ایم پی اے سی ایوارڈ،اور کراچی یونیورسٹی د‏‏ی جانب تو‏ں کمیونٹی سروس ایوارڈ وی حاصل کرچکے نيں۔