نافع بن عبدالرحمن المدنی
| ||||
---|---|---|---|---|
جم |
| |||
وفات |
| |||
ترمیم |
نافع بن عبد الرحمن بن ابی نعیم مشہور قاری نيں جو قراء سبعہ وچ شامل نيں
کنیت
سودھوانہاں دتی کنیت ابو عبد الرحمن ليثی تے ابو رویم مدنی وی اے قرأت وچ امام اہل المدینہ کہلاندے نيں۔
قبیلہ
سودھویہ قبیلہ بنی لیث توں سن ۔ تے بعض نے قبیلہ جفویہ لکھیا اے۔ اصل وچ اصفہانی سن ۔
نسب
سودھوان دے والد ابو نعیم تے انہاں دے دادا دا ناں عبد الرحمن سی۔ انہاں دے والد تے انہاں دے دادا نے نال نال ہی اسلام قبول کيتا سی، اس وقت ایہ کمسن سن ۔۔ انہاں دے دادا دا اسلامی ناں نعمان رکھیا گیا سی تے ابو نعیم کنیت۔ مگر کنیت ہی توں اوہ زیادہ مشہور ہوئے۔ نافع دی نسبت کدی باپ دی طرف کدی دادا کيتی طرف کيتی جاندی اے اس لئی نافع بن عبدالرحمن وی کہے جاندے نيں تے نافع بن ابی نعیم بھی۔
استاد
سودھوحدیثاں توں ایہ متعدد تابعین توں روایت کردے نيں مگر قرأت وچ ایہ اصل شاگرد نيں
- عبدالرحمن بن ہرمزالاعرج
- ابو جعفر يزيد بن القعقاع
- شيبہ بن نصاح،
- یزید بن رومان
- مسلم بن جندب،
- صالح بن خوّات
- اصبغ بن عبد العزيز النحوی
- عبد الرحمن ابن القاسم
- الزہری
ابو حمہ نے محمد بن یوسف الیمانی توں ایہ روایت کيتا کہ ابو قرۃ توں نافع بن عبد الرحمن نے کہیا سی کہ ميں نے ستر تابعیاں دے سامنے قرآن پڑھیا اے
شاگرد
سودھوان دے شجے بہت زیادہ نيں جنہاں وچ
اہل مدینہ
سودھواسماعيل بن جعفر، عيسىٰ بن وردان، سليمان بن مسلم بن جماز، مالک بن انس وہم، اسحاق بن محمد، ابو بکر ابن ابو اویس، اسماعيل ابن ابو اويس، يعقوب بن جعفر، عبد الرحمن بن ابو الزناد، عيسىٰ بن مينا قالون، سعد بن ابراہیم انہاں دے بھائی يعقوب بن ابراہیم، محمد بن عمر الواقدتی، الزبير بن عامر، خلف بن وضاح، ابو الذکر محمد بن يحيىٰ، ابو العجلان، ابو غسان محمد بن يحيىٰ بن علی، صفوان بن عبد اللہ بن ابراہيم بن وہب، محمد بن عبد اللہ بن ابراہيم بن وہب، ایہ سب اہل مدینہ توں سن ۔
اہل مصر
سودھوموسى بن طارق، ابو قرة اليمانی،عبد الملك بن قريب الأصمعی ،خالد بن مخلد القطوانی،ابو عمرو بن العلا، ابو الربيع الزہرانی، خارجہ بن مصعب الخراسانی، خلف بن نزال الاسلمی، وسقلاب بن شيبہ، عثمان بن سعيد (ورش)،عبد اللہ بن وہب، محمد بن عبد اللہ بن وہب، معلى بن دحیہ، الليث بن سعد، اشہب بن عبد العزيز، حميد بن سلامہ،
اہل شام
سودھوعتبہ بن حماد الشامی،ابو مسہر الدمشقی، الوليد بن مسلم، عراك بن خالد، خويلد بن معدان،كردم المغربی، ابو الحارث، عبد اللہ بن ادريس الأودتی، والغاز بن قيس الأندلسی، ابو بكر القورسی، محمد القورسی[۱]
اکابراین دے ارشادات
سودھواِمام نافع بن عبد الرحمن المدنی کس درجے دے قاری نيں۔ مختلف شخصیتاں دے لفظاں اس طرح نيں
- 1۔ امام مالک نے کہیا: نافع إمام الناس في القراء ۃ ’’نافع قرأ ت وچ لوکاں دے امام نيں۔‘‘ [۲]
- 2۔ امام مالک فرماندے نيں: نافع ثبت في القراء ۃ ’’نافع قرأ ت وچ پختہ نيں۔‘‘ [۳]
- 3۔ امام اصمعی نے کہیا: کان نافع من القراء العباد الفقھاء الستۃ ’’نافع چھ فقہا، عبادت گزار قاریاں وچوں سن ۔‘‘ [۴]
- 4۔ امام یحییٰ بن معین نے کہیا: ’ثقہ‘ [۵]
- 5۔ امام ابوحاتم نے ’صدوق‘ کہیا اے۔[۶]
- 6۔ امام ابن حبان نے ثقات وچ ذکر کيتا اے۔
- 7۔ امام نسائی نے کہیا: ’لیس بہ بأس‘ [۵]
- 8۔ ابن سعد نے کہیا: ’کان ثبتاً‘ ثقہ سن ۔[۷]
- (9)۔ قالون نے کہیا: ’’امام نافع لوکاں وچوں اخلاق دے لحاظ توں سب توں اچھے سن ۔ آپ زاہد تے بہت وڈے قاری سن آپ نے مسجد نبوی وچ سٹھ سال نماز پڑھی۔‘‘ [۸]
- (10)۔ امام ابن سعدنے کہیا: أدرکت أھل المدینۃ وہم یقولون قراء ۃ نافع سنۃ ’’ميں نے مدینہ والےآں نوں پایا اے اوہ کہندے سن کہ امام نافع دی قراء ت سنت اے ۔‘‘[۹]
- (11) امام شافعی نے کہیا: من أراد سنۃ فلیقرأ لنافع’’جو شخص سنت کاارادہ رکھدا اے اوہ نافع دی قراء ت حاصل کرے۔‘‘ [۱۰]
- (112) امام احمد بن صالح المصری نے کہیا: أصح القرائات عندنا قراء ۃ نافع بن أبي نعیم ’’ساڈے نزدیک سب توں بہترین قراء ت نافع دی اے ۔‘‘ [۱۰]
- (13) صالح بن احمد نے کہیا کہ ميں نے اپنے باپ امام احمد توں پُچھیا کہ أي القراء ۃ أعحب إلیک؟ فقال قرائۃ نافع ’’کیہڑی قراء ت آپ نوں زیادہ اچھی لگتی اے انہاں نے کہیا کہ نافع دی قراء ت۔‘‘ [۱۱]
- (14)امام نافع نے کہیا کہ ميں نے ستر تابعین توں قراء ت سکھی اے جس اُتے دو تابعی وی جمع ہُندے اس نوں ميں نے لے لیا تے جس قراء ت وچ کوئی مفرد ہوئے اس نوں ميں نے چھوڑدتا۔ ایتھے تک کہ ميں نے ايسے قراء ات نوں جمع کيتا۔[۱۲]
- (15) امام نافع نے اپنی قراء ت اُتے مشتمل اک کتاب لکھی سی۔[۱۳]
- (16)امام اسحق بن محمد عیسیٰ کہندے نيں کہ جدوں نافع دی وفات دا وقت آپہنچیا توان توں انہاں دے بیٹےآں نے کہیا سانوں وصیت کیجئے تاں انہاں نے فرمایا ’’اللہ توں ڈرجاؤ، آپس وچ معاملات درست کرلو، اللہ تے اس دے رسول دی اطاعت کرو جے تسيں ایمان لیانے والے ہو۔‘‘ [۱۴]
- (17) امام نافع اپنے شاگرداں توں حسن سلوک توں پیش آندے سن، انہاں نوں آداب سکھاندے سن تے باوضو ہوکے کلاس وچ بیٹھدے سن ۔[۱۵]
- (18) امام لیث نے کہیا: نافع لوکاں دے امام سن انہاں توں جھگڑا نئيں کيتا جاندا سی۔[۱۶]
حوالے
سودھو- ↑ مقدمات فی علم القراءات،مؤلفین: محمد احمد مفلح القضاة، احمد خالد شكرى، محمد خالد منصور،ناشر: دار عمار - عمان (الاردن)
- ↑ معرفۃ الکبار للذہبی: 1؍89، سیر أعلام النبلا للذہبي:7؍337
- ↑ میزان الإعتدال للذہبي: 4؍24، لسان المیزان لابن حجر: 9؍226
- ↑ معرفۃ القراء الکبار للذہبي: 1؍244
- ↑ ۵.۰ ۵.۱ رہتل الکمال: 19؍23
- ↑ معرفۃ القراء الکبار: 1؍246
- ↑ رہتل الرہتل: 110؍364
- ↑ صبح الأعشی للقلقشندي: 1؍216
- ↑ رہتل الرہتل: 10؍363
- ↑ ۱۰.۰ ۱۰.۱ أحسن الأخبار: 223
- ↑ جمال القراء: 2؍448، معرفۃ القراء: 1؍108
- ↑ نحایۃ الاختصار: 1؍19
- ↑ التذکرۃ لابن غلبون: 111، قراءت القراء: 62
- ↑ معرفۃ القراء:1؍11، غایۃ النھایۃ: 2؍333
- ↑ أحسن الاخبار: 228
- ↑ أحسن الأخبار: 229