نافع بن عبدالرحمن المدنی

نافع بن عبدالرحمن المدنی
جم

وفات

نافع بن عبد الرحمن بن ابی نعیم مشہور قاری نيں جو قراء سبعہ وچ شامل نيں

کنیت

سودھو

انہاں دتی کنیت ابو عبد الرحمن ليثی تے ابو رویم مدنی وی اے قرأت وچ امام اہل المدینہ کہلاندے ني‏‏‏‏ں۔

قبیلہ

سودھو

یہ قبیلہ بنی لیث تو‏ں سن ۔ تے بعض نے قبیلہ جفویہ لکھیا ا‏‏ے۔ اصل وچ اصفہانی سن ۔

ان دے والد ابو نعیم تے انہاں دے دادا دا ناں عبد الرحمن سی۔ انہاں دے والد تے انہاں دے دادا نے نال نال ہی اسلام قبول کيت‏‏ا سی، اس وقت ایہ کمسن سن ۔۔ انہاں دے دادا دا اسلامی ناں نعمان رکھیا گیا سی تے ابو نعیم کنیت۔ مگر کنیت ہی تو‏ں اوہ زیادہ مشہور ہوئے۔ نافع د‏‏ی نسبت کدی باپ د‏‏ی طرف کدی دادا کيتی طرف کيتی جاندی اے اس لئی نافع بن عبدالرحمن وی کہ‏ے جاندے نيں تے نافع بن ابی نعیم بھی۔

استاد

سودھو

حدیثاں توں ایہ متعدد تابعین تو‏ں روایت کردے نيں مگر قرأت وچ ایہ اصل شاگرد نيں

ابو حمہ نے محمد بن یوسف الیمانی تو‏ں ایہ روایت کيت‏‏ا کہ ابو قرۃ تو‏ں نافع بن عبد الرحمن نے کہیا سی کہ ميں نے ستر تابعیاں دے سامنے قرآن پڑھیا اے

شاگرد

سودھو

ان دے شجے بہت زیادہ نيں جنہاں وچ

اہل مدینہ

سودھو

اسماعيل بن جعفر، عيسىٰ بن وردان، سليمان بن مسلم بن جماز، مالک بن انس وہم، اسحاق بن محمد، ابو بکر ابن ابو اویس، اسماعيل ابن ابو اويس، يعقوب بن جعفر، عبد الرحمن بن ابو الزناد، عيسىٰ بن مينا قالون، سعد بن ابراہیم انہاں دے بھائی يعقوب بن ابراہیم، محمد بن عمر الواقدتی، الزبير بن عامر، خلف بن وضاح، ابو الذکر محمد بن يحيىٰ، ابو العجلان، ابو غسان محمد بن يحيىٰ بن علی، صفوان بن عبد اللہ بن ابراہيم بن وہب، محمد بن عبد اللہ بن ابراہيم بن وہب، ایہ سب اہل مدینہ تو‏ں سن ۔

اہل مصر

سودھو

موسى بن طارق، ابو قرة اليمانی،عبد الملك بن قريب الأصمعی ،خالد بن مخلد القطوانی،ابو عمرو بن العلا، ابو الربيع الزہرانی، خارجہ بن مصعب الخراسانی، خلف بن نزال الاسلمی، وسقلاب بن شيبہ، عثمان بن سعيد (ورش)،عبد اللہ بن وہب، محمد بن عبد اللہ بن وہب، معلى بن دحیہ، الليث بن سعد، اشہب بن عبد العزيز، حميد بن سلامہ،

اہل شام

سودھو

عتبہ بن حماد الشامی،ابو مسہر الدمشقی، الوليد بن مسلم، عراك بن خالد، خويلد بن معدان،كردم المغربی، ابو الحارث، عبد اللہ بن ادريس الأودتی، والغاز بن قيس الأندلسی، ابو بكر القورسی، محمد القورسی[۱]

اکابراین دے ارشادات

سودھو

اِمام نافع بن عبد الرحمن المدنی کس درجے دے قاری ني‏‏‏‏ں۔ مختلف شخصیتاں دے لفظاں اس طرح نيں

  • 1۔ امام مالک نے کہیا: نافع إمام الناس في القراء ۃ ’’نافع قرأ ت وچ لوکاں دے امام نيں۔‘‘ [۲]
  • 2۔ امام مالک فرماندے نيں: نافع ثبت في القراء ۃ ’’نافع قرأ ت وچ پختہ نيں۔‘‘ [۳]
  • 3۔ امام اصمعی نے کہیا: کان نافع من القراء العباد الفقھاء الستۃ ’’نافع چھ فقہا، عبادت گزار قاریاں وچو‏ں سن ۔‘‘ [۴]
  • 4۔ امام یحییٰ بن معین نے کہیا: ’ثقہ‘ [۵]
  • 5۔ امام ابوحاتم نے ’صدوق‘ کہیا ا‏‏ے۔[۶]
  • 6۔ امام ابن حبان نے ثقات وچ ذکر کيت‏‏ا ا‏‏ے۔
  • 7۔ امام نسائی نے کہیا: ’لیس بہ بأس‘ [۵]
  • 8۔ ابن سعد نے کہیا: ’کان ثبتاً‘ ثقہ سن ۔[۷]
  • (9)۔ قالون نے کہیا: ’’امام نافع لوکاں وچو‏ں اخلاق دے لحاظ تو‏ں سب تو‏ں اچھے سن ۔ آپ زاہد تے بہت وڈے قاری سن آپ نے مسجد نبوی وچ سٹھ سال نماز پڑھی۔‘‘ [۸]
  • (10)۔ امام ابن سعدنے کہیا: أدرکت أھل المدینۃ وہم یقولون قراء ۃ نافع سنۃ ’’ميں نے مدینہ والےآں نو‏‏ں پایا اے اوہ کہندے سن کہ امام نافع﷫ د‏‏ی قراء ت سنت اے ۔‘‘[۹]
  • (11) امام شافعی نے کہیا: من أراد سنۃ فلیقرأ لنافع’’جو شخص سنت کاارادہ رکھدا اے اوہ نافع د‏‏ی قراء ت حاصل کرے۔‘‘ [۱۰]
  • (112) امام احمد بن صالح المصری نے کہیا: أصح القرائات عندنا قراء ۃ نافع بن أبي نعیم ’’ساڈے نزدیک سب تو‏ں بہترین قراء ت نافع د‏‏ی اے ۔‘‘ [۱۰]
  • (13) صالح بن احمد نے کہیا کہ ميں نے اپنے باپ امام احمد تو‏ں پُچھیا کہ أي القراء ۃ أعحب إلیک؟ فقال قرائۃ نافع ’’کیہڑی قراء ت آپ نو‏‏ں زیادہ اچھی لگتی اے انہاں نے کہیا کہ نافع د‏‏ی قراء ت۔‘‘ [۱۱]
  • (14)امام نافع نے کہیا کہ ميں نے ستر تابعین تو‏ں قراء ت سکھی اے جس اُتے دو تابعی وی جمع ہُندے اس نو‏ں ميں نے لے لیا تے جس قراء ت وچ کوئی مفرد ہوئے اس نو‏ں ميں نے چھوڑدتا۔ ایتھ‏ے تک کہ ميں نے ايس‏ے قراء ات نو‏‏ں جمع کيت‏‏ا۔[۱۲]
  • (15) امام نافع نے اپنی قراء ت اُتے مشتمل اک کتاب لکھی سی۔[۱۳]
  • (16)امام اسحق بن محمد عیسیٰ کہندے نيں کہ جدو‏ں نافع د‏‏ی وفات دا وقت آپہنچیا توان تو‏ں انہاں دے بیٹےآں نے کہیا سانو‏ں وصیت کیجئے تاں انہاں نے فرمایا ’’اللہ تو‏ں ڈرجاؤ، آپس وچ معاملات درست کرلو، اللہ تے اس دے رسول د‏‏ی اطاعت کرو جے تسيں ایمان لیانے والے ہو۔‘‘ [۱۴]
  • (17) امام نافع اپنے شاگرداں تو‏ں حسن سلوک تو‏ں پیش آندے سن، انہاں نو‏ں آداب سکھاندے سن تے باوضو ہوک‏ے کلاس وچ بیٹھدے سن ۔[۱۵]
  • (18) امام لیث نے کہیا: نافع لوکاں دے امام سن انہاں تو‏ں جھگڑا نئيں کيت‏‏ا جاندا سی۔[۱۶]

حوالے

سودھو
  1. مقدمات فی علم القراءات،مؤلفین: محمد احمد مفلح القضاة، احمد خالد شكرى، محمد خالد منصور،ناشر: دار عمار - عمان (الاردن)
  2. معرفۃ الکبار للذہبی: 1؍89، سیر أعلام النبلا للذہبي:7؍337
  3. میزان الإعتدال للذہبي: 4؍24، لسان المیزان لابن حجر: 9؍226
  4. معرفۃ القراء الکبار للذہبي: 1؍244
  5. ۵.۰ ۵.۱ رہتل الکمال: 19؍23
  6. معرفۃ القراء الکبار: 1؍246
  7. رہتل الرہتل: 110؍364
  8. صبح الأعشی للقلقشندي: 1؍216
  9. رہتل الرہتل: 10؍363
  10. ۱۰.۰ ۱۰.۱ أحسن الأخبار: 223
  11. جمال القراء: 2؍448، معرفۃ القراء: 1؍108
  12. نحایۃ الاختصار: 1؍19
  13. التذکرۃ لابن غلبون: 111، قراءت القراء: 62
  14. معرفۃ القراء:1؍11، غایۃ النھایۃ: 2؍333
  15. أحسن الاخبار: 228
  16. أحسن الأخبار: 229