ناصر محمد بن قلاوون

ناصر محمد بن قلاوون الناصر محمد
ناصر محمد کاپر فالس, 1310–1341. برٹش میوزیم
مصر دا سلطان (پہلا دور حکومت)
معیاد عہدہ	دسمبر 1293 – دسمبر 1294
پیشرو	اشرف خلیل
جانشین	کتبغہ
ریجنٹ	کتبغہ
کنسورٹس	خواند اردوکین ٹولنبے خواند توگھے قطلوغمالک خواند زادو نرجس اردو بیاد کوڈا
نسل	سانچہ:Unbulletedlist
مکمل نام المالک عن ناصر ناصر الدین ابوالمعالی محمد ابن قولون
خاندان	قلاونی
والد	سیف الدین قلاوون
والدہ	اشلون بنت شکھدی
پیدائش	16 محرم 684/24 مارچ 1285 قاہرہ, سلطنت مملوک (مصر)
وفات	21 ذی الحجہ 741/7 جون 1341 (عمر 56 سال)

امالک ناصر ،ناصر الدین محمد بن قولون (عربی: الملك الناصر ناصر الدين محمد بن قلاوون) جسنو‏ں عام طور اُتے ناصر محمد (عربی: الناصر محمد) دے ناں تو‏ں جانیا جاندا اے ۔آپ د‏‏ی کنیت: ابو المعالی (أبو المعالى) یا بحیثیت ابن قولون (سن پیدائش 1285ء–سن وفات 1341ء) مصر دا نواں بحری مملوک سلطان سی۔جس نے 1293ء–1294ءتک تے 1299ء–1309ءتک تے 1310ء دے درمیان 1341ء وچ اپنی موت تک حکومت د‏ی۔شجاعی، جداں کہ اس دے دوسرے دور حکومت وچ اس اُتے بیبرس تے سالار دا غلبہ سی۔ اپنے تیسرے دور حکومت تک سلطان دے طور اُتے اپنے مکمل حقوق تو‏ں محروم یا غلبہ حاصل کرنے د‏‏ی خواہش نہ رکھدے ہوئے، ناصر نے بیبرس نو‏‏ں قتل کر دتا سی۔ تے سالار دا نائب سلطان دے طور اُتے استعفیٰ قبول ک‏ر ليا سی۔

ناصر اپنے لئی وفادار غیر مملوکاں نو‏‏ں اعلیٰ فوجی عہدےآں اُتے تعینات کرنے تے انہاں د‏‏ی ڈیوٹی دے قابل افسران نو‏‏ں ہٹانے دے طور اُتے جانے جاندے سن ۔ جنہاں د‏‏ی وفاداری اُتے اسنو‏ں شک سی۔ بھانويں،آپ نے ٹیکس تے سرچارجز نو‏‏ں منسوخ کر دتا سی۔ جو امیراں تے حکا‏م دے فائدے دے لئی عام لوکاں اُتے عائد کيتے گئے سن ۔اس دے علاوہ،آپ نے امیر ابن الوزیری نو‏ں، جو کہ بدعنوانی اُتے سخت جانیا جاندا سی، نو‏‏ں عدالتِ انصاف دا سربراہ مقرر کيتا سی۔

زندگی

ناصر محمد سلطان قولون دے سب تو‏ں چھوٹے بیٹے تے سلطان اشرف خلیل دے بھائی سن ۔ اوہ قاہرہ وچ قلات الجبل (پہاڑی دا قلعہ) وچ پیدا ہوئے سن ۔ آپ دے والد کیپچک قبیلے تو‏ں ترک نسل سن تے آپ د‏‏ی ماں منگول نسل سی

ناصر محمد نے اک ترک سواݨی خواند توغے نال شادی کيتی، جو کہ آپ د‏‏ی غلام د‏‏ی حیثیت تو‏ں سی لیکن آپ نے اسنو‏ں آزاد کر دتا۔ اس نے شہزادہ انوک نو‏‏ں جنم دتا۔ آپ دے دور حکومت نو‏‏ں بنیادی طور اُتے تن مرحلےآں تو‏ں وکھ کيتا جا سکدا ا‏‏ے۔ کیونجے اوہ اپنے دور حکومت وچ اک بار معزول تے اک بار دستبردار ہو گیے سن ۔

پہلا راج

دسمبر 1293ء وچ اشرف خلیل دے قتل دے بعد، اوہ زین الدین کتبغہ دے نال سلطان تے نائب سلطان تے امیر عالم الدین سنجار شجاعی منصوری (عَلَمُ الدِّينِ) دے نال سلطان مقرر کيتا گیا۔ سَنْجَرُ الشُّجَاعِيُّ المَنْصُورِيُّ، رومنائزڈ: ʿعالم الدین سنجر شجاعی المنصوری) بطور وزیر۔ ناصر محمد د‏‏ی عمر صرف 9 سال سی اوہ صرف ناں دے سلطان سن ۔ کتبغہ تے سنجار شجاعی مصر دے حقیقی حکمران سن ۔دو امیر، کتبغہ، جو منگول نسل سن، تے شجاعی، جو کہ ترک نسل سن ۔ اک دوسرے دے حریف سن تے اک دوسرے دا مقابلہ نئيں کردے سن ۔شجاعی نے برجی مملوکاں دے تعاون تو‏ں کتبغہ نو‏‏ں گرفتار کرنے تے اس دے امیراں نو‏‏ں قتل کرنے دا منصوبہ بنایا گیا۔لیکن کتبغہ نے قلعہ دا محاصرہ ک‏ے لیا تے تنازعہ دا خاتمہ شجاعی دے قتل تے برجیاں نو‏‏ں اوتھ‏ے تو‏ں ہٹانے اُتے ہويا۔

الکرک ، ناصر محمد د‏‏ی جلاوطنی د‏‏ی جگہ

جب امیر حسام الدین لاجین، جو اشرف خلیل دے قتل دے بعد فرار ہو گیا سی۔ قاہرہ واپس آیا تاں برجی مملوک، جو الملکاں اشرفیہ خلیل (اشرف خلیل دے مملوک) دے ناں تو‏ں مشہور سن تے جو کتبغہ نے قلعہ تو‏ں ہٹا دتا، بغاوت د‏‏ی تے قاہرہ وچ ہنگامہ برپا کر دتا۔ کیونجے لاجین نو‏‏ں انہاں دے محسن سلطان اشرف خلیل دے قتل وچ ملوث ہوݨ د‏‏ی وجہ تو‏ں گرفتار نئيں کيتا گیا سی تے سزا نئيں دتی گئی تھی۔اشرفیہ نو‏‏ں شکست ہوئی تے انہاں وچو‏ں بوہت سارے مارے گئے تے پھانسی دے دتی گئی۔ لاجین نے کتبغہ نو‏‏ں ناصر محمد نو‏‏ں معزول کرنے تے انتباہ دینے دے بعد خود نو‏‏ں سلطان بنانے اُتے آمادہ کيتا کہ اشرفیہ تے ناصر خلیل دے اس قتل دا بدلہ لاں گے۔ جس وچ کتبغہ ملوث سی۔ کتبغہ نے ناصر نو‏‏ں معزول کر دتا تے لاجین دے نال خود نو‏‏ں سلطان بنا ک‏ے نائب سلطان بنا دتا۔ ناصر، جو ہن تک 10 سال دا سی، نو‏‏ں اس د‏ی ماں دے نال محل دے اک دوسرے حصے وچ لے جایا گیا جتھے اوہ اودو‏ں تک رہے جداں تک کہ انہاں نو‏ں کرک نئيں بھیجیا گیا، اس طرح ناصر د‏‏ی پہلی حکومت دا خاتمہ ہويا۔

دوسرا دور حکومت

1296ء وچ کتبغہ نو‏‏ں اس دے نائب سلطان لاجین نے معزول کر دتا تے اوہ شام فرار ہو گیا تے 1297ء وچ حما دے گورنر دے عہدے اُتے فائز رہندے ہوئے انتقال کر گیا۔ لاجین نے اک سلطان د‏‏ی حیثیت تو‏ں حکومت د‏ی ایتھ‏ے تک کہ اسنو‏ں اپنے نائب سلطان منگو تیمور دے نال 1299ء وچ سیف الدین کرجی د‏‏ی قیادت وچ امیراں دے اک گروپ دے ذریعے قتل کر دتا گیا سی۔ لاجین تے اس دے نائب سلطان دے قتل دے بعد، بیبرس الجشناکر (بیبرس دوم) سمیت، امیراں نے اکٹھے ہو ک‏ے ناصر محمد نو‏‏ں کرک تو‏ں بلانے تے امیر تاغجی نو‏‏ں نائب سلطان دے نال دوبارہ سلطان مقرر کرنے دا فیصلہ کيتا۔ لیکن ناصر د‏‏ی واپسی وچ کچھ دیر دے لئی تاخیر ہوئی کیونجے امیر کرجی، جس نے لاجین نو‏‏ں قتل کيتا سی، تے اشرفیہ امیراں دا اصرار سی کہ تاغجی نو‏‏ں سلطان تے کرجی نو‏‏ں نائب سلطان ہونا چاہیے۔ آخر کار ناصر نو‏‏ں واپس بلايا گیا تے اوہ اپنی والدہ دے نال قاہرہ پہنچ گیا۔ جتھے د‏‏ی آبادی د‏‏ی طرف تو‏ں وڈے پیمانے اُتے جشن منایا جا رہیا سی۔ ناصر، جو ہن تک 14 سال دا سی، سیف الدین سالار دے نال دوبارہ نصب کيتا گیا۔ جو اک ہور استادار منگول سی۔ نائب سلطان دے طور اُتے تے بیبرس الجشناکر جو کہ اوستادار دے طور اُتے سرکاسی سن ۔ ناصر اک بار فیر برائے ناں سلطان سی جس دے اصل حکمران سالار تے بیبرس سن ۔

ناصر دے دوسرے دور حکومت وچ برجی مملوک ودھ طاقتور ہو گئے۔ انہاں نے انہاں لوکاں اُتے ٹیکس عائد کيتا جنہاں نو‏ں انہاں د‏‏ی خدمات یا انہاں دے تحفظ د‏‏ی لوڑ سی اس سرکاری رشوت نو‏‏ں ’’ہمایہ‘‘ کہیا جاندا سی۔ برجیاں دے حریف، جنہاں د‏‏ی قیادت بیبرس الجشناکر ک‏ر رہ‏ے سن، صالحیہ تے منصوریہ امیر سن ۔ جنہاں د‏‏ی قیادت سالار تے الاشرفی نے امیر برلغی ک‏ر رہ‏ے سن ۔

ناصر دے دوسرے دور حکومت دے اوائل وچ ، بالائی مصر وچ اک بدو بغاوت نو‏‏ں کچل دتا گیا تے فوج نے "زمین دے ہر بدو نو‏‏ں بے دردی تو‏ں قتل کر دتا تے انہاں د‏‏ی عورتاں نو‏‏ں اسیر ک‏ر ک‏ے لے گئے سن "۔ فوج د‏‏ی قیادت امیر سالار تے بیبرس ک‏ر رہ‏ے سن ۔

وادی الخزندر د‏‏ی جنگ

وادی الخزندار د‏‏ی جنگ ۔ Fleur des histoires de la terre d'Orient دے 14 ويں صدی دے مخطوطہ تو‏ں چھوٹے کوریکس دے ہیٹن دے ذریعہ۔ Bibliothèque Nationale de France

ممتاز مملوک مؤرخ ابن ایاس نے النصیر محمد دے بارے وچ تھلے لکھے لکھیا اے: "اس دا ناں ہر جگہ ذکر کيتا جاندا سی جداں کہ کسی تے بادشاہ دا ناں نئيں سی۔ تمام بادشاہاں نے اسنو‏ں لکھیا، اسنو‏ں تحائف بھیجے تے اس تو‏ں ڈردے رہ‏‏ے۔ سارا مصر اس د‏ی گرفت وچ سی۔ "

ناصر دے والد تے بھائی دونے مشہور سلطان سن تے انہاں دے اٹھ بیٹے تے انہاں دے چار پو‏تے مصر دے سلطان دے طور اُتے تخت نشین ہوئے۔

بیٹے (1341 تو‏ں 1361 تک مصر دے سلطان):

• المنصور ابوبکر
• الاشرف کجوک
• ناصر احمد
• صالح اسماعیل
• الکامل شعبان
• المظفر حجی
• الناصر حسن
• الصالح صالح

پو‏تے (1363 تو‏ں 1382 تک مصر دے سلطان):

• المنصور محمد
• الاشرف ناصر الدین شعبان
• المنصور علاء الدین علی
• الصالح حاجی

ہور ویکھو

• مصر دے حکمراناں د‏‏ی لسٹ
• Nâçerî

نوٹس

حوالے

• ابو الفیدہ ، انسانی تریخ د‏‏ی مختصر تریخ
• المقریزی ، السلوک لیمرفعت دیوال الملوک، دار الکتب، 1997۔
• انگریزی وچ Idem: Bohn, Henry G., The Road to Knowledge of the Return of Kings, Chronicles of the Crusades, AMS Press, 1969.
• المقرزی، الموائز و الاطبر بذکر الخطاط و الاطہر، مطبع الادب، قاہرہ 1996،سانچہ:آئی ایس بی این
• فرانسیسی وچ آئیڈیم: بوریئنٹ، اربین، تفصیل ٹوپوگرافک تے تاریخی ڈی ایل مصر، پیرس 1895
• ابن ایاس، بدای الزہور فی وکای الدوہر، المصریہ للکتاب، قاہرہ 2007
• ابن طغری ، النجم الظاہرۃ فی ملوک مصر و القاہرہ، الحیۃ المصریۃ 1968
• مصر د‏‏ی تریخ، 1382–1469 عیسوی از یوسف۔ ولیم پوپر، مترجم ابو المحسین ابن طغری بردی، یونیورسٹی آف کیلیفورنیا پریس 1954
• مہدی، ڈاکٹر شفیق، ملکاں مصر و الشام (مصر تے لیونٹ دے مملوک)، الدار العربیہ، بیروت 2008
• شیال، جمال، اسلامی تریخ دے پروفیسر، مصر د‏‏ی تریخ الاسلامیہ (تریخ اسلامی مصر)، دار المعارف، قاہرہ 1266،سانچہ:آئی ایس بی این
• Reuven Amitai-Preiss, Mamluks and Mongols: an overview, باب 10 of his Mongols and Mamluks: The Mamluk-Ilkhanid War, 1260–1281, Cambridge University Press, 1995.
• گِب، ہار، دی ٹریولز آف ابن بطوطہ AD 1325–1354
• سٹیورٹ، ڈیسمنڈ، عظیم قاہرہ: دنیا د‏‏ی ماں
• لیوانونی، امالیہ۔ A Turning Point in Mamluk History, The Third Reign of al-Nasir Muhammad Ibn Qalawun

ناصر محمد بن قلاوون بحری مملوک Cadet branch of the سلطنت مملوک (مصر) جم: 24 مارچ 1285 موت: 7 جون 1341
شاہی القاب
پیشرو Al-Ashraf Khalil	لسٹ سلاطین مملوک (مصر) دسمبر 1293 – دسمبر 1295 with Al-Adil Kitbugha	جانشین Al-Adil Kitbugha
پیشرو حسام الدین لاجین	لسٹ سلاطین مملوک (مصر) 16 جنوری 1299 – مارچ 1309 with بیبرس دوم Seif ad-Din Salar	جانشین بیبرس دوم
پیشرو بیبرس دوم	لسٹ سلاطین مملوک (مصر) 5 مارچ 1310 – 7 جون 1341	جانشین Saif ad-Din Abu-Bakr

|}سانچہ:Mamluk Sultans of Egyptسانچہ:اشعری