میری وارڈ (سائنس دان)

میری وارڈ (سائنس دان)
(انگریزی وچ: Mary Ward)
جم	27 اپریل 1827   اوفالے
وفات	31 اگست 1869 (42 سال)  بئر
وجہ وفات	کار حادثہ
طرز وفات	حادثاتی موت
عملی زندگی
پیشہ	تارہ گرو ،  مصنف ،  فن کار ،  فطرت پسند
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
شعبۂ عمل	فلکیات

مریم وارڈ

مریم وارڈ (نی کنگ; 27 اپریل 1827–31 اگست 1869 ، عمر 42) اک برطانوی آئرش خاتون سائنس دان، مصنف، فنکارہ، ہیت دان تے فطرت دان سن. اوہ اپنے اک رشتہ دار دی تیار کردہ اک بھاپ تو‏ں چلنے والی آزمائشی کار تو‏ں ڈگ کے ہلاک ہو گئی۔ ایہ واقعہ1869 وچ ہويا۔ انہاں دے بارے وچ خیال کیتا جاندا اے کہ اوہ ٹریفک حادثے وچ جاں بحق ہونے والی پہلی انسان سن۔

ابتدائی زندگی

میری کنگ 27 اپریل 1827 دے دن فربین(آفلے کاؤنٹی) وچ پیدا ہوئیاں۔ اوہ اپنے والدین ہنری تے ہیرٹ کنگ دی تیسری اولاد سن۔انہاں نو‏ں تے انہاں دی بہناں نو‏‏ں گھر اُتے ہی ابتدائی تعلیم دتی گئی جداں کہ اس زمانے وچ خواتین دی تعلیم دا رواج سی ۔ لیکن انہاں تعلیم تھوڑی سی مختلف سی کیو‏ں کہ اوہ اک معروف سائنس دان گھرانے تو‏ں تعلق رکھدیاں سن۔ اوہ بچپن تو‏ں ہی مظاہر فطرت وچ دلچسپی رکھدیاں سن۔ محض تن سال دی عمر وچ ہی انہاں نے حشرات نو‏‏ں باقاعدہ جمع کرنا شروع کر دتا سی .

دلچسپیاں

میری نو‏‏ں فلکیات وچ بہت دلچسپی سی کیونکہ انہاں دے کزن ولیم پارسنزلیواتھن آف پارسنزٹاؤن نامی دوربین تیار کیتی سی جو 1917 تک دنیا دی سب تو‏ں وڈی دوربین سی۔ ایہ دوربین چھ فٹ لمبے آئینے دی مدد تو‏ں تیار کیتی گئی سی۔میری باقاعدگی تو‏ں اس دوربین دی تیار دے عمل نو‏‏ں بر کیسل جا کے دیکھدی رہندی سی تے اوہدی تصاویر تے نقشے بناندی سی ۔ میری دی بنائی ہوئی تصاویر تے نقشے دوربین دی دوبارہ تیار وچ استعمال ہوئیاں.

میری نو‏‏ں حشرات دے متعلق جاننے دا بہت شوق سی ۔ اک بار معروف فلکیات دان جیمز ساؤتھ نے انہاں نو‏ں محدب عدسے نال حشرات دا معائنہ کردے دیکھیا تے نال ہی میری دی بنائی ہوئی حشرات دی تصاویر وی دیکھیاں جو بہت عمدہ سن۔ جیمز نے انہاں دے والد نو‏‏ں قائل کیتا کہ اوہ میری نو‏‏ں اک اچھی سی خوردبین لے دین میری نے نہایت محنت نال اس خوردبین نو‏‏ں استعمال کیتا۔ ماہر فعلیات ڈیوڈ بریوسٹر نے میری دے کم تے تصاویر نو‏‏ں اپنی کتاباں تے مضامین وچ شامل کیتا۔.

اعزازات

اس زمانے وچ خواتین یونیورسٹی دی تعلیم حاصل نئيں کرسکدیاں سن لیکن میری نے اپنے وقت دے تمام سائنس داناں تو‏ں خط کتابت دی تے انہاں تو‏ں علم حاصل کرنے دی بھرپور کوشش کردیاں رہیاں۔ اسی محنت دے باعث انہاں نو‏ں رائل سوسائٹی دا صدر وی بنایا گیا۔ اوہ انہاں تن خواتین دی فہرست وچ شامل سن جنہاں نو‏ں سوسائٹی دی طرف تو‏ں باقاعدگی نال ڈاک بھیجی جاندی سی (ہور دوخواتین وچ اک ملکہ وکٹوریہ تے دوسری میری سومیرویلے سن جنہاں دے نام اُتے اکسفورڈ یونیورسٹی وچ سومیر ویلے کالج بنایا گیا)  .

ازدواجی زندگی

6دسمبر 1854 نو‏‏ں میری دی شادی کیسل وارڈ دے ہنری وارڈ نال ہوئی جنہاں نو‏ں 1881 وچ ملکہ دی طرف تو‏ں ویسکاؤنٹ بنگور دا خطاب ملیا۔ انہاں دے تن بیٹے  سن جنہاں وچ میکس ویل وارڈ چھیويں ویسکاؤنٹ بنگور وی شامل نيں انہاں دے پوتے ایڈورڈ وارڈ سفیر رہے تے انہاں نو‏ں سويں ویسکاؤنٹ دا خطاب وی ملیا۔ انہاں دی بیٹی لالا وارڈ نے معروف ڈراما ڈاکٹر ہو (Doctor Who) وچ کم کیتا۔

مطبوعات

جبدوں میری نے اپنی پہلی کتاب "خردبین تو‏ں حاصل شدہ خاکے (Sketches with the Microscope)" لکھی تو انہاں دا خیال سی کہ ایہ کتاب شائع نئيں ہوئے گی کیونکہ اوہ خاتون نيں تے انہاں دی کسی قسم دا تعلیمی پس منظر نئيں اے۔ انہاں نے ذا‏تی طور اُتے اس کتاب دی 250 نقلاں چھپوائیاں تے اوہدی تشہری وی کرائی۔ بہت جلد ایہ نقلاں فروخت ہوگئياں جس دی وجہ تو‏ں لندن دے ناشر وی کتاب نو‏‏ں چھاپنے اُتے تیار ہو گئے۔ ایہ کتاب 1858 تو‏ں لیکر 1880 تک اٹھ مرتبہ شائع ہوئی لیکن اس دا عنوان تبدیل کرکے "خردبین سےمنکشف ہونے والے عجائب  دی دنیا (A world of Wonders Revealed by the Microscope)" رکھ دتا گیا۔

انہاں دیاں کتاباں اے ونڈ فال فار دا مائیکروسکوپ (1856)، اے ورلڈ آف ونڈرز ریویلڈ بائے دا مائیکروسکوپ (1857)، اینٹومالوجی انہاں سپورٹ (1857) تے اینٹومالوجی انہاں ایرنسٹ (1857)، مائیکروسکوپ ٹیچنگز (1864) تے ٹیلی سکوپ ٹیچنگز (1859) شائع ہوئیاں۔ اس دے علاوہ انہاں نے کئی ہور سائنس داناں دے ہمراہ تحقیقی  پرچے وی لکھے .۔ اوہ اپنی کتاباں تے پرچےآں وچ تصاویر خود بنایا کردیاں سن

موت

میری وارڈ دے بارے وچ کہیا جاندا اے کہ اوہ پہلی شخص سن جو کسی کار دے حادثے وچ جاں بحق ہوئیاں۔ ایہ گاڑی انہاں دے اک قریبی عزیز ولیم پارسنز نے تیار کیتی سی جو بھاپ نال چلدی سی۔ اس زمانے وچ ایہ خیال کیتا جاندا سی کہ بہت جلد کاراں بھاپ نال چلنے لگن گئیاں۔ ایہ خیال ریل گاڑیاں دے بارے وچ تو درست ثابت ہويا لیکن کاراں دے متعلق نئيں کیونکہ ایہ کاراں بہت بھاری ہُندی سن جو ناہموار زمین اُتے نئيں چل سکدی سن۔ 1865 وچ ریڈ فلیگ قانون نافذ ہويا جس دی رو تو‏ں پنڈ وچ گاڑی دی زیادہ تو‏ں زیادہ رفتار 4 کلومیٹر فی گھنٹہ جدو‏ں کہ شہراں وچ دو کلومیٹر فی گھنٹہ تو‏ں زیادہ دی رفتار اُتے نئيں چلائی جاسکدی۔ بعض لوگاں نے خود وی گاڑیاں تیار کرنا شروع کردتیاں سن۔

31 اگست 1869 انہاں دی زندگی دا آخری دن ثابت ہويا جدو‏ں اوہ شوہر ہنری تے  رشتہ داراں رچرڈ کلئیر، چارلز الجرنن پارسنز تے انہاں دے استاد رچرڈ بگز دے ہمراہ سفر کررہیاں سن اک تنگ موڑ اُتے اوہ گاڑی تو‏ں باہر جاگریاں تے اسی گاڑی دے نیچے آگئياں۔ اک ڈاکٹر جو قریب ہی رہائش پزیر سی جلد ہی حادثے دی جگہ پہنچیا تے معائنہ کیتا لیکن خون بہنے تے گردن دی ہڈی ٹوٹنے دی وجہ تو‏ں انہاں دا پہلے ہی انتقال ہو چکيا سی ۔ .

میراث

انہاں دے استعمال دی اشیا، خردبین، کتاباں تے ہور سامان کیسل وارڈ کاؤنٹی وچ انہاں دے شوہر دے گھرموجود اے تے اسنو‏ں عجائب گھر دا درجہ دے کے عوام دے لئی کھولیا گیا اے.

ایہ وی دیکھو

• برجٹ  ڈریسکول۔ برطانیہ وچ کار دی وجہ تو‏ں پیدل چلنے والے دی پہلی موت
• ہنری ایچ بلس – امریکا وچ کار دی وجہ تو‏ں پہلی موت

ہور پڑھو

• دا فیلڈ ڈے انتھولوجی آف ائرش رائٹنگ جلد چہارم۔ آئرش خواتین دی لکھتاں تے روایات صفحہ 653۔ ترمیم شدہ از انجیلا بورکے و ہور۔ نیویارک یونیورسٹی پریس 2002۔ اک مختصر سوانح حیات تے جائزہ
• اے پئیر آف نیو آئیز از اے ایل منٹکسکا۔ حیات میری وارڈ تے فوٹوگرافر، ڈیزائنر تے نقشہ ساز میری روز دے نال دوستی۔ ایہ ڈراما شان او کیسی تھیٹر ڈبلن وچ 5 نومبر 2013 نو‏‏ں پیش کیتا گیا جس دی دوسری قسط اگست 2014 وچ سموک ایلے تھیٹر ڈبلن وچ پیش کيتی گئی

حوالے