موریطانیہ دے پارلیمانی انتخابات 2023ء
موریطانیہ وچ پارلیمانی انتخابات علاقائی تے مقامی انتخابات دے نال نال 13 تے 27 مئی 2023 نوں ہو رہے نيں۔ ایہ انتخابات 2019ء دے صدارتی انتخابات دے نتیجے وچ ملک وچ اقتدار دی پہلی پرامن منتقلی دے بعد ہوݨ والے پہلے پارلیمانی انتخابات ہوݨ گے، جس وچ محمد اولد غزوانی صدر منتخب ہوئے سن کیونجے موجودہ محمد ولد عبدالعزیز انتخابات وچ حصہ نہ لے سکے سن ۔[۱]
پس منظر سودھو
2018ء دے پارلیمانی انتخابات وچ موجودہ یونین برائے جمہوریہ (UPR) نوں مطلق اکثریت دے نال دوبارہ منتخب کيتا گیا، جس نے یونین فار ڈیموکریسی اینڈ پروگریس (UDP) دے نال صدارتی اکثریت دی جماعتاں دی حمایت دے نال مخلوط حکومت تشکیل دتی۔ انتخابات دے بعد، صدارتی اکثریتی تے اپوزیشن دونے کیمپاں دی 76 جماعتاں نوں 1 فیصد توں ودھ حاصل نہ کرنے یا لگاتار دو بلدیاتی انتخابات وچ حصہ نہ لینے اُتے تحلیل کر دتا گیا، اک سال پہلے منظور کيتے گئے انتخابی قانون دی نیہہ پر، صرف 28 جماعتاں رجسٹرڈ رہ گئياں۔ UPR نال تعلق رکھنے والے محمد اولد غزوانی 2019ء دے صدارتی انتخابات وچ صدر منتخب ہوئے، جس دے نتیجے وچ ملک وچ اقتدار دی پہلی پرامن منتقلی ہوئی۔ غزوانی نے فوری طور اُتے سبکدوش ہوݨ والے صدر محمد ولد عبدالعزیز توں خود نوں دور کر ليا، ایہ تقسیم اودوں موثر ہو گئی سی جدوں سیدی محمد اولد طالب عمر نوں یو پی آر دا صدر منتخب کيتا گیا سی، تے اولد عبدالعزیز نے پارٹی چھڈ دتی سی۔ بعد وچ اولد عبدالعزیز اُتے مارچ 2021ء وچ پبلک پراسیکیوٹر دے ذریعے "بدعنوانی، منی لانڈرنگ، غیر قانونی افزودگی تے اثر و رسوخ دے غلط استعمال" دا الزام عائد کيتا گیا تے جون 2022ء وچ عدالت توں رجوع کيتا گیا [۲] اسنوں جون 2021ء وچ جیل بھیج دتا گیا سی، [۳] جداں تک کہ جنوری 2022ء وچ صحت دے خدشےآں اُتے ضمانت منظور نئيں کيتی گئی۔ [۴]
انتخابی نظام سودھو
26 ستمبر 2022ء نوں موریطانیہ دی تمام سیاسی جماعتاں نے تمام جماعتاں دے درمیان ہفتےآں دی میٹنگاں دے بعد آنے والے انتخابات توں پہلے انتخابی نظام وچ اصلاحات دے لئی وزارت داخلہ تے وکندریقرت دے زیر اہتمام اک معاہدے اُتے پہنچ گئے۔ قومی اسمبلی دے 176 اراکین ( 2018 ءکے مقابلے وچ 17 اراکین دا وادھا) دا انتخاب دو طریقےآں توں کيتا جائے گا (جس وچ موریطانیائی متوازی ووٹنگ سسٹم وچ چار وکھ وکھ ووٹ ڈال سکن گے)؛ 125 واحد یا کثیر رکنی انتخابی ضلعے توں انہاں محکمےآں (یا موغات ) دی نیہہ اُتے منتخب کيتے گئے نيں جنہاں وچ ملک نوں [lower-alpha ۱] وچ تقسیم کيتا گیا اے (جس وچ نواکچوٹ دی استثناء اے، جسنوں تن 7 نشستاں دے حلفےآں وچ تقسیم کيتا گیا اے۔ تن علاقےآں (یا ولایت ) اُتے مبنی ایہ انتخاب شہر نوں 2018ء وچ استعمال ہوݨ والے واحد 18 نشستاں والے حلقے دی بجائے ذیلی تقسیم کيتا گیا اے، یا تاں دو راؤنڈ سسٹم یا متناسب نمائندگی دا استعمال کردے ہوئے؛ واحد رکنی حلفےآں وچ امیدواراں نوں پہلے راؤنڈ وچ منتخب ہوݨ دے لئی ووٹاں دی اکثریت تے دوسرے راؤنڈ وچ کثرتیت دی لوڑ ہُندی اے۔ دو نشستاں والے حلفےآں وچ ، ووٹر پارٹی لسٹ نوں ووٹ دیندے نيں (جس وچ اک مرد تے اک عورت ہونا ضروری اے )؛ جے کوئی لسٹ پہلے راؤنڈ وچ 50% توں ودھ ووٹ حاصل نئيں کردی اے، تاں دوسرا راؤنڈ منعقد کيتا جائے گا، جس وچ جیتنے والی پارٹی دونے نشستاں لے گی ۔ تن یا اس توں ودھ نشستاں والے حلفےآں وچ ، بند لسٹ متناسب نمائندگی دا استعمال کيتا جاندا اے، جس وچ سب توں وڈا باقی طریقہ استعمال کردے ہوئے نشستاں مختص کيتیاں جاندیاں نيں۔ [۷] تن نشستاں والے حلفےآں دے لئی، پارٹی دی فہرستاں وچ اک سواݨی امیدوار نوں لسٹ وچ پہلے یا دوسرے نمبر اُتے شامل کرنا ضروری اے۔ وڈے حلفےآں دے لئی اک زپ سسٹم استعمال کيتا جاندا اے، متبادل مرد تے سواݨیاں امیدواراں دے نال ہوئے گا۔ [۷]
پارلیمانی ساخت سودھو
تھلے دتی گئی جدول 13 مارچ 2023ء نوں قومی اسمبلی دے تحلیل ہوݨ دے وقت چیمبر وچ پارلیمانی گروپاں دی تشکیل نوں ظاہر کردی اے
.svg)
| |||||
| گروپس | پارٹیاں | قانون ساز | |||
|---|---|---|---|---|---|
| نشستاں | کل | ||||
| الانصاف دا پارلیمانی گروپ | الانصاف | 103 | 103 | ||
| بیلنس پارلیمانی گروپ | UDP | 6 | 24 [lower-alpha ۲] | ||
| الکراما۔ | 6 | ||||
| اور | 4 | ||||
| پی ایس جے این | 3 | ||||
| HIWAR | 1 | ||||
| الاصلاح | 1 | ||||
| آزاد | 3 [lower-alpha ۳] | ||||
| تیواسول دا پارلیمانی گروپ | تیواسول | 14 | 14 | ||
| صواب-اے پی پی دا پارلیمانی گروپ | اے پی پی | 3 | 7 [۱۰] | ||
| آر اے جی | 2 [lower-alpha ۴] | ||||
| صاب | 1 | ||||
| AJD/MR | 1 | ||||
| UFP-RFD دا پارلیمانی گروپ | آر ایف ڈی | 3 | 7 | ||
| یو ایف پی | 3 | ||||
| آزاد | 1 [lower-alpha ۵] | ||||
| نان انسکرٹس | آزاد | 2 [lower-alpha ۶] | 2 | ||
پارٹیاں تے اتحاد سودھو
تھلے دتی گئی جدول وچ انہاں جماعتاں دی لسٹ دتی گئی اے جنہاں دی تحلیل دے وقت نويں قومی اسمبلی وچ پارلیمانی نمائندگی اے۔
| نام | مرکزی نظریہ | پوزیشن | پارٹی لیڈر | نائبین | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| الانصاف | پاپولزم لبرل قدامت پسندتی۔ |
مرکز سجے | محمد میلنین اولد ایہہ | ۱۰۳ / ۱۵۷
| ||
| تیواسول | سنی اسلامیات مذہبی قدامت پرستی |
سجے بازو | حمادی اولد سیدی مختار | ۱۴ / ۱۵۷
| ||
| UDP | سینٹرزم شہری قوم پرستی |
مرکز | ناہا منٹ موکناس | ۶ / ۱۵۷
| ||
| الکراما۔ | سوشل لبرل ازم سماجی جمہوریت |
مرکز | چیخنا اولد حجبو | ۶ / ۱۵۷
| ||
| اور | سماجی جمہوریت | مرکز | یعقوب اولد معین | ۴ / ۱۵۷
| ||
| یو ایف پی | کھبے بازو دی قوم پرستی ڈیموکریٹک سوشلزم |
کھبے بازو | محمد اولد مولود | ۳ / ۱۵۷
| ||
| آر ایف ڈی | سماجی جمہوریت | درمیان وچ کھبے | احمد اولددادہ | ۳ / ۱۵۷
| ||
| style="background:سانچہ:Party colour;" | | اے پی پی | حریتین مفادات سوشل لبرل ازم |
درمیان وچ کھبے | مسعود ولد بولخیر | ۳ / ۱۵۷
| |
| صاب | آر اے جی | حریتین مفادات سماجی جمہوریت |
درمیان وچ کھبے | بیرم دہ ابید | ۲ / ۱۵۷
| |
| صاب | بعثت عرب قوم پرستی |
مطابقت پذیر | احمد سالم اولد حرمہ | ۱ / ۱۵۷
| ||
| پی ایس جے این | پاپولزم نوجواناں دی دلچسپیاں |
وڈا خیمہ | لالہ منٹ چیریوا | ۳ / ۱۵۷
| ||
| CVE – CVE/VR | AJD/MR | سیاہ فام اقليتی مفادات | وڈا خیمہ | ابراہیم مقطار سر | ۱ / ۱۵۷
| |
| HIWAR | نوجواناں دی دلچسپیاں سماجی قدامت پرستی |
سجے بازو | ویلے منٹ منی | ۱ / ۱۵۷
| ||
| الاصلاح | پاپولزم اصلاح پسندتی۔ |
مرکز | محمد اولد طالبنا | ۱ / ۱۵۷
| ||
جولائی 2022ء وچ یو پی آر نے اپنے آپ نوں ایکویٹی پارٹی (الانصاف) دے ناں توں تبدیل کیتا، وزیر تعلیم تے حکومت دے ترجمان محمد میلین اولڈ ایہ نوں پارٹی دا صدر منتخب کیتا، اس دے نال ہی پارٹی دی قیادت کرنے اُتے توجہ مرکوز کرنے دے لئی جلد ہی کابینہ چھڈ دتی۔ [۱۲]
طرز عمل سودھو
پولنگ اسٹیشنز مقامی وقت دے مطابق صبح 7 بجے کھلے ۔ مسلح تے سیکورٹی فورسز نے جانچ پڑتاݪ توں اک دن پہلے ووٹ دینے دی پرانی روایت نوں توڑدے ہوئے باقی اہل ووٹراں دی طرح ايسے دن ووٹ ڈالے۔ افریقی یونین دی طرف توں اک انتخابی مشاہداتی مشن بھیجیا گیا سی۔ انہاں پولنگ سٹیشناں وچ بلدیاتی انتخابات دے لئی بیلٹ غائب ہوݨ دی وجہ توں الانصاف دی جانب توں شکایت جمع کرائے جانے دے بعد مگتا لہجر وچ گھٹ توں گھٹ تن پولنگ سٹیشناں اُتے ووٹنگ روک دتی گئی۔
ووٹر ٹرن آؤٹ سودھو
| وقت | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 12:00 | 16:00 | 18:30 | |||||||
| 18.00% | 31.24% | 41.12% | |||||||
| ذرائع [۱۳][۱۴][۱۵] | |||||||||
ابتدائی نتائج سودھو
مجموعی طور اُتے سودھو
مابعد سودھو
حزب اختلاف نے "وڈے پیمانے اُتے دھوکہ دہی" دی وجہ توں نواکشوٹ تے بوتیلمیٹ وچ انتخابات نوں دہرانے دا مطالبہ کیتا، 25 مئی نوں ملک گیر احتجاج دا مطالبہ کيتا۔ اپوزیشن نے انتخابی نتائج اُتے مشترکہ طور اُتے اپیلاں دائر کرنے دے لئی اک کمیٹی بنانے دے اپنے ارادے دا وی اعلان کيتا تے خبردار کيتا کہ "موجودہ انتخابی بحران"، جے سمجھداری توں تے جلد مشاورتی فریم ورک وچ نئيں نمٹا گیا تاں ایہ سیاسی صورت اختیار کر جائے گا۔ دوسری طرف، کوآرڈینیشن آف پارٹیز آف میجرٹی نال تعلق رکھنے والی جماعتاں، صدر غزوانی دی حمایتی، تے ہور غیر منسلک جماعتاں نے اک پٹیشن اُتے دستخط کيتے جس وچ ووٹنگ دے عمل نوں فوری طور اُتے روکنے تے مبینہ "خلاف ورزیاں" دی وجہ توں ملک بھر وچ مکمل دوبارہ انتخابات کرانے دا مطالبہ کيتا گیا۔ پارٹیاں دی نگرانی کيتی گئی تے اس نے "انتخابی مردم شماری دے پہلے لمحات توں لے کے اس عمل دے تمام عمل نوں نمایاں کيتا اے "۔
ہور ویکھو سودھو
- ↑ Six new departments were created in ستمبر 2021, which have led to an increase in seats representing them.[۵][۶]
- ↑ [۸][۹]
- ↑ Representatives of parties disbanded in 2018: El Ghad, UDN and El Wafah + ACD
- ↑ RAG isn't legally recognised as a political party, and its MPs run with Sawab.
- ↑ MP Mohamed Lemine Ould Sidi Maouloud, elected as member of the now disbanded Choura for Development.[۱۱]
- ↑ Representatives of parties disbanded in 2018: El Moustaghbel + PPPD
حوالے سودھو
- ↑ "اتفاق بين الحكومة الموريتانية والأحزاب بشأن آليات ومواعيد الانتخابات التشريعية والمحلية" (in ar). 28 ستمبر 2022. https://www.aljazeera.net/news/2022/9/28/%D8%A7%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%82-%D8%A8%D9%8A%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D9%83%D9%88%D9%85%D8%A9-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%88%D8%B1%D9%8A%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%8A%D8%A9. Retrieved on 4 اکتوبر 2022.
- ↑ "Ex-Mauritanian President faces corruption charges" (in en). 2 جون 2022. https://www.middleeastmonitor.com/20220602-ex-mauritanian-president-faces-corruption-charges/. Retrieved on 5 جولائی 2022.
- ↑ "Mauritania's former president Mohamed Ould Abdel Aziz jailed" (in en). 23 جون 2021. https://www.africanews.com/2021/06/23/mauritania-s-former-president-mohamed-ould-abdel-aziz-jailed/. Retrieved on 5 جولائی 2022.
- ↑ "Mauritania Grants Bail to Ailing Ex-President Amid Graft Probe" (in en). 8 جنوری 2022. https://www.voanews.com/a/mauritania-grants-bail-to-ailing-ex-president-amid-graft-probe/6388103.html. Retrieved on 5 جولائی 2022.
- ↑ سائیٹ غلطی:نا منیا جان والا
<ref>ٹیگ کوئی لکھت نئیں دتی گئی اتے پتےAlAkhbarلئی۔ - ↑ Edition of the Official Journal of the Islamic Republic of Mauritania carrying the decrees establishing the new departments (in French)
- ↑ ۷.۰ ۷.۱ Electoral system IPU
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ Lua error in ماڈیول:Citation/CS1/ar at line 3440: attempt to call field 'set_selected_modules' (a nil value).
- ↑ "البرلمان.. فريق معارض جديد يقوده "ولد حرمه"" (in ar). 26 جون 2020. https://www.saharamedias.net/71475-%D8%A7%D9%84%D8%A8%D8%B1%D9%84%D9%85%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%8A%D9%82-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%B1%D8%B6-%D8%AC%D8%AF%D9%8A%D8%AF-%D9%8A%D9%82%D9%88%D8%AF%D9%87-%D9%88%D9%84%D8%AF-%D8%AD%D8%B1/. Retrieved on 23 اکتوبر 2022.
- ↑ "خاديجا جالو: ولد مولود يعاملني بازدراء وقررت الاستقالة من فريقي البرلماني" (in ar). AlAkhbar.info. 22 اکتوبر 2022. https://alakhbar.info/?q=node/43607.
- ↑ "Mauritanie : remaniement ministériel partiel et permutations" (in fr). 6 ستمبر 2022. https://fr.saharamedias.net/mauritanie-remaniement-ministeriel-partiel-et-permutations/. Retrieved on 7 ستمبر 2022.
- ↑ "اللجنة الوطنية المستقلة للانتخابات: نسبة المشاركة بلغت حتى منتصف النهار 18%" (in ar). 13 مئی 2023. https://www.ami.mr/archives/161465. Retrieved on 13 مئی 2023.
- ↑ "31% نسبة المشاركة الساعة الرابعة عصرا ولبراكنه تتصدر" (in ar). 13 مئی 2023. https://alakhbar.info/?q=node/47464. Retrieved on 13 مئی 2023.
- ↑ "لجنة الانتخابات: نسبة المشاركة وصلت إلى 41% پہلے ساعة من الإغلاق" (in ar). 13 مئی 2023. https://alakhbar.info/?q=node/47470. Retrieved on 13 مئی 2023.