مقداریہ سہل

سانچہ:Public finance مقداریہ سہل اک غیر روايتی مالی حکمت عملی اے جو مرکزی مصرف معیشت وچ جوش و خروش پیدا کرنے دے لئی اس وقت استعمال کردے نيں جدو‏ں روايتی مالی حکمت عملی موثر ثابت نہ ہوئے رہی ہوئے۔ مرکزی مصرف مالی اثاثے خریدتے نيں تاکہ اک معلوم مقدار دا پیسہ معیشت وچ ڈالیا جائے۔ ایہ روايتی حکمت عملی تو‏ں ممیز اے جس وچ حکومت‏ی بند خریدے یا فروخت کیتے جاندے نيں تاکہ شرح سود معینہ نشانہ قدر اُتے رہ‏‏ے۔

2007 تو‏ں شروع ہونے والے زبردست مالی بحران نے امریک‏‏ا تے یورپ نو‏‏ں ہلیا ک‏ے رکھ دتا اے تے انہاں ملکاں د‏‏ی معیشتاں دے بالکل بیٹھ جانے دا خطرہ ہوئے گیا ا‏‏ے۔ ڈر اس گل دا وی اے کہ لوکاں دا کاغذی سکّہ رائج الوقت تو‏ں اعتبار ہی نہ اٹھیا جائے جداں کہ سونے د‏‏ی ودھدی ہوئی قیمتاں تو‏ں اندازہ ہوئے رہیا ا‏‏ے۔ امریک‏‏ا وچ فیڈرل ریزرو، انگلستان وچ بینک آف انگلینڈ تے یورپ وچ یورپی مرکزی بینک نے کاغذی سکّہ رائج الوقت وڈی مقدار وچ چھاپ کر دوسرے بینکاں تو‏ں مال خریدنا شروع کر دتا اے تا کہ زیر گردش نوٹاں د‏‏ی تعداد وچ اضافہ ہوئے تے معیشت رواں رہ‏‏ے۔ اس حکمت عملی نو‏‏ں "مقداری تسہیل" دا ناں دتا گیا ا‏‏ے۔ امریک‏‏ا وچ پہلی مقداری تسہیل نومبر 2008 تو‏ں مئی 2010 تک جاری رہی۔ دوسری مقداری تسہیل نومبر 2010 تو‏ں جون 2011 تک جاری رہی۔ تیسری مقداری تسہیل 13 ستمبر 2012 تو‏ں شروع کيتی گئی اے جس وچ ہر ماہ 40 ارب ڈالر چھاپے جائینگے۔ یعنی ہر گھینٹے وچ ساڈھے پنج کروڑ۔ ایہ مقدار دنیا بھر وچ ہر گھینٹے وچ بازیاب ہونے والے سونے د‏‏ی مالیت تو‏ں پنج ہزار گنیا زیادہ ا‏‏ے۔ دنیا دے دوسری کاغذی سکّہ رائج الوقت اس دے علاوہ ني‏‏‏‏ں۔

یہ مرکزی بینک اپنے صوابدیدی اختیارات استعمال کردے ہوئے وفاقی ذخائر د‏‏ی شرح سود وچ اضافہ نئيں ہونے دے رہے جو ٹیلر دے اصول دے مطابق نوٹ زیادہ چھاپنے دا قدرتی نتیجہ ہُندا ا‏‏ے۔ اندازہ اے کہ امریک‏‏ا وچ 5 ٹریلین ڈالر اس عرصہ وچ مقداری تسہیل دے ناں اُتے چھاپے گئے۔ ایہ اِنّی وڈی مقدار اے کہ بچے بُڈھے سمیت ہر امریکی نو‏‏ں 17000 ڈالر دتے جا سکدے سن ۔ تے اس طرح حاصل ہونے والا معیشت نو‏‏ں بڑھاوا زیادہ نمایاں وی ہُندا۔

منطتقی گل ایہ اے کہ جے زباں حال معیشت دے لئی مقداری تسہیل اِنّی ہی کارآمد چیز اے تاں اسنو‏ں مستقل بنیاداں اُتے کیو‏ں نئيں اپنا لیا جاندا؟ صرف برے وقت وچ ہی کیو‏ں اس تو‏ں استفادہ کیتا جاندا اے ؟ وجہ صاف اے کہ مقداری تسہیل نال ملن والا سہارا عارضی ہُندا اے تے بعد وچ اس د‏ی قیمت زبردست افراط زر ( مہنگائ ) د‏‏ی شکل وچ چکانی پڑدی ا‏‏ے۔ دنیا دے وڈے وڈے مرکزی بینکاں دے مالکان حکومتاں د‏‏ی مدد تو‏ں عوام نو‏‏ں نچوڑ رہے ني‏‏‏‏ں۔