ماچھی
ماچھی چیر نسل توں تعلق رکھن والا قبیلہ اے جو کہ عرب دا اک قبیلہ سی" تکر" عربی بولی دا لفظ اے جس دا مطلب پتھر دے نيں تے "التکرانی" دا مطلب بلند تے وڈے پہاڑاں وچ رہنے والے اے کیونجے انہاں دی جدوامجد تے آبائی عرب دے بلند پہاڑ اں وچ رہندے سن تے تکرانی کہلاندے سن اس قبیلے دی دو شاخ نيں اک دایہ تے دوسرا سولنگی۔ مگر ہن انہاں کودائے ماچھی تے سولنگی ماچھی کہندے نيں انہاں نوں ماچھی انہاں دی روايتی کم عرب صحرا وچ پیاسنوں مسافراں تے لوکاں نوں پانی پلانے دی وجہ توں کہیا گیا اصل لفظ ماشکی سی جس دا مطلب پانی دی مشق والا سی جو دی بعد وچ بگڑ کے ماچھی بن گیااسلامی تریخ دان لکھدے نيں کہ تمام ماچھی حضرت دائی حلیمہ سعدیہ علیہ السّلام تے دایہ قمر دی اولاد نيں اے جوکہ امام علی ابن ابی طالب علیہ السّلام دے غلاماں وچوں سی تے دائی حلیمہ سعدیہ علیہ السّلام دے قبیلہ دا سی ماچھی ایران عراق بغداد تے ہور عرب ملکاں وچ آباد سن تے محمد بن قاسم دے نال ہندوستان آئے سن تے ایتھے پہلے سندھ وچ فیر بلوچسان تے پنجاب وچ آباد ہوئے۔ سندھ تے بلوچستان وچ آباد ہونے والا قبیلہ سولنگی ماچھی سی تے پنجاب وچ آباد ہونے والا قبیلہ دایہ ماچھی سی اس وقت ایہ پاکستان وچ صوبہ سندھ ،بلوچستان، پنجاب تے انڈیا وچ گجرات لکھنؤ تے ایران عراق وچ پائے جاندے نيں انہاں نوں ایران عراق بغداد وچ تکرانی ہی کہندے نيں انڈیا سندھ تے بلوچستان وچ سولنگی ماچھی تے پنجاب وچ انہاں نوں دائے ماچھی کہندے نيں۔ ایہ ترکرانی قبیلہ سندھ بلوچستان دے علاقہ وچ آباد اے بس۔I سولنگی قبیلہ دا تعلق سرائیکى تے سندهى بولی توں وڈا گہرا تعلق اے بوہت سارے ماہرین دا کہنا اے کہ سولنگی قبیلہ عربی بولی وچ گہرہ تعلق رکھدا اے۔ تے انڈیا وچ سولنگی تریخ دان لکهتے نيں سولنگى قوم کى انڈیا وچ ۳۰۰ سال توں ودھ حکومت رهى۔ چالوکیا سولنگى مہاراجہ ملیا راج اس دا پہلا مہاراجہ سی۔ تے عرب ملکاں دی وچ سولانجی کہ ناں توں جانیا جاندا اے سولنگى ماچھی قوم انا پرست تے اپنى گل پہ ڈٹ جانے والى قوم اے۔ سولنگی قبیلے دے لوک سرائیکى سندھی تے بلوچی بولی بولدے نيں سولنگی قبائلی لوکاں وچ شمار کیتے جاندے نيں۔ انڈیا وچ پائے جانے والے سولنگیاں دا پاکستان وچ بسنے والے سولنگى قوم،سے تاریخى کوئى تعلق نئيں ملدا۔ سندھ دے نچلے شہراں تھرپارکر، بدین، سجاول ٹھٹا وچ پائے جاندے نيں۔