لیلۃ الرغائب

لیلۃ الرَّغائِب شبِ رغبت دے معنا وچ اے تے ماه رجب د‏‏ی پہلی جمعہ د‏‏ی شب نو‏‏ں کہندے نيں ۔ روایت د‏‏ی بنا اُتے اس رات فرشتے انساناں دے لئی رحمت الہی لے ک‏ے زمین اُتے نازل ہُندے نيں ۔شیعہ تے اہل سنت علما اس روایت کيتی صحت قبول نئيں کردے بلکہ بعض اہلسنت علما اس دے موضوع تے جعلی ہونے دے قائل نيں۔

معنا

لیلہ رات دے تے «رغائب» «رغیبہ» د‏‏ی جمع اے جو مورد رغبت تے رجحان دا معنا بیان کردی اے ۔ہور فراوان عطا تے بخشش دے معنا وچ وی ا‏‏ے۔ اس بنا اُتے «لیلہ الرغائب» اس شب دے معنا وچ ہو سکدی اے جس وچ بہت زیادہ توجہ کيتی جاندی اے تے ایسی رات دے معنا وچ وی ہو سکدی اے کہ جس رات وچ خدا د‏‏ی عطا تے بخشش زیادہ ہُندی اے ۔ اس رات د‏‏ی فضیلت وچ منقول روایت دے مطابق دونے معنا درست نيں ۔

اعمالِ

سید بن طاوس نے حضرت محمد صلی اللہ علیہ و آلہ تو‏ں منقول روایت کيتی بنا اُتے تھلے لکھے اعمال ذکر کيتے نيں :

• ماه رجب د‏‏ی پہلی جمعرات نو‏‏ں ممکنہ صورت وچ روزہ رکھیا جائے.
• شب جمعہ د‏‏ی نماز مغربین دے درمیان 12 رکعت نماز صبح د‏‏ی نماز د‏‏ی مانند پڑھی جائے۔ہر رکعت وچ اک مرتبہ سورہ حمد، تن مرتبہ سورہ قدر تے 12 مرتبہ سورہ توحید پڑھی جائے ۔
• ستر (70)مرتبہ ایہ ذکر پڑھے:اَللهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحمّدٍ النَّبّیِّ الاُمِّیِّ وَ عَلَی آلِهِ.
• فیر سجدے وچ ستر(70) بار ایہ ذکر پڑھے سُبّوحٌ قُدّوسٌ رَبُّ المَلائِکَةِ وَ الّروحِ۔
• فیر سجدے سر اٹھائے تے ایہ ذکر ستر(70) بار پڑھے: رَبِّ اغْفِرْ وَ ارْحَمْ وَ تَجاوَزْ عَمّا تَعْلَمْ اِنَّکَ اَنْتَ الْعَلِیُّ الْاَعْظَمُ۔
• دوبارہ سجدے وچ جائے تے ستر(70) بار ایہ ذکر پڑھے: سُبّوحٌ قُدّوس رَبُّ الْمَلائِکَةِ وَ الرّوحِ
• فیر اپنی حاجت خدا تو‏ں طلب کرے ۔

پیامبر اسلام د‏‏ی روایت وچ اس رات د‏‏ی فضیلت وچ ایويں آیا اے :

جو اس نماز نو‏‏ں پڑھے گا تاں خدا قبر د‏‏ی پہلی رات اس د‏ی قبر وچ اس نماز دے ثواب نو‏‏ں زیبا ترین صورت، گشادہ روئی،درخشان تے فصیح بولی دے نال بھیجے گا ۔وہ اسنو‏ں مخاطب ہوئے گی :اے میرے دوست! وچ توانو‏‏ں قبر د‏‏ی سختی تے شدت تو‏ں نجات د‏‏ی بشارت دیندی ہاں ۔ میّت اس تو‏ں پُچھے گی: تسيں کون ہو؟خدا د‏‏ی قسم ميں نے تسيں تو‏ں زیادہ کسی نو‏‏ں زیبا تر نئيں دیکھیا ،تواڈے کلام تو‏ں زیادہ شیرین تر کلام نئيں سنا،اور ميں نے تسيں تو‏ں زیادہ بہتر کسی خوشبو نو‏‏ں نئيں سونگھا .وہ جواب دے گی :ماں اس نماز دا ثواب ہاں جو تسيں نے فلان سال فلان ماہ تے فلان شب نو‏‏ں پڑھی تھی۔اج وچ تیرے پاس آئی ہاں کہ وچ اس دا حق ادا کراں، تواڈی تنہائی د‏‏ی مونس ہاں تے وچ تسيں تو‏ں وحشت نو‏‏ں ختم کراں گی ۔جدو‏ں صور پھونکا جائے گا تاں قیامت برپا ہوئے گی وچ تواڈے سر سایہ بناں گی ۔

حدیث دا اعتبار

یہ حدیث سید ابن طاؤس د‏‏ی کتاب اقبال الاعمال تو‏ں پہلے منقول نئيں ہوئی اے ۔انہاں نے اس حدیث د‏‏ی سند ذکر نئيں کيت‏‏ی اے ۔ سید محمد مشکوة معتقد اے کہ ایہ حدیث انہاں احادیث وچو‏ں اے جو سید ابن طاؤس دے ذریعے اہل سنت د‏‏ی کتاباں تو‏ں شیعہ کتاباں وچ آئی ا‏‏ے۔ آیت الله فاضل لنکرانی اوہ شیعہ مراجع تقلید نيں جو اس نماز دے استحباب نو‏‏ں قبول نئيں کردے نيں صرف اسنو‏ں امید ثواب د‏‏ی نیت تو‏ں انجام دے سکدے نيں ۔

اہل سنت د‏‏ی کتاباں وچ اس حدیث دے جعلی تے ساختگی ہونے دا بیان مذکور اے ۔ ابن جوزی نے الموضوعات وچ اس حدیث دے جعلی ہونے نو‏‏ں بیان کيتا ۔ محی الدین نووی ہور شرح صحیح مسلم وچ اس رات د‏‏ی نماز نو‏‏ں اک زشت بدعت سمجھدا اے ۔اسک‏‏ے بقول علما نے اس دے رد وچ نفیس کتاب لکھایاں نيں ۔

مآخذ

• ابن طاوس، علی بن موسی بن جعفر، الاقبال بالاعمال الحسنہ، تحقیق: جواد قیومی اصفہانی، دفتر تبلیغات اسلامی،‌ قم، ۱۳٧۶ش.
• ابن الجوزی، عبدالرحمن بن علی، الموضوعات،تحقیق: عبدالرحمان محمد عثمان، المکتبہ السلفیہ، مدینہ، ۱۹۶۶م.
• فاضل لنکرانی، محمد، جامع المسائل، انتشارات امیر قلم، قم.
• مشکات، سید محمد، مقدمہ، مندرج در مناجات الاہیات حضرت امیر، نشر وزارت فرہنگ و ارشاد اسلامی، تہران، ۱۳٧۸ش.
• مکارم شیرازی، ناصر، مفاتیح نوین، انتشارات مدرسہ الامام علی بن ابیطالب، قم، ۱۳۸۵ش.
• النووی، محی الدین، شرح صحیح مسلم، دار الکتاب العربی، بیروت، ۱۴۰٧ق.