لوکدھارا تے سیاست : انتر تعلق

لوکدھارا انسانی من دا سرمایہ اے۔ لوکدھارا انسانی فکر دیدی اپج ہون کارن لوکدھارا وچوں سماجی، معاشی، مذہبی وغیرہ وچاراناں دے نال-نال سیاسی وچاراں دا پیش ہونا وی لازمی اے۔ سیاسی سماج وچ وچردیاں اپنے ویلے دے سماج وچ واپردیاں اتے سیاسی اتے تریخی واقعے تے تبدیلیاں نوں اپنے تجربہ آمئتے علم نال ویلے دے سچ مطابق نتاردا اے۔ سماج وچ وچردے پر عامَ لوک ستادھاری لوکاں دا سدھے روپ وچ خلاف نہیں کر سکدے اوہناں دیاں سیاسی چالاں اتے ہنیر-گردی دا عامَ جنتا دے من پرتیکریاواں اثر پیندا اے کہ اوہ اپنے خلاف اتے من دے عوامل نوں لوکدھارائی ودھیاں راہیں ظاہر کردے ہن۔ اس پرکار لوک-فکر لوکدھارا دے وکھ-وکھ ساہت روپاں وچوں آپ مہارے ظاہر ہندیدی اے۔ بہت ساری لوکدھارائی سامان جویں لوک-گیت، لوک کہانیاں، اکھاناں، محاورے، لوک بولیاں، چٹکلے، ہاس طنز اتے بھنڈاں دیاں نکلاناں آدی انسانی فکر دی اپج ہون کارن ایہناں وچوں سیاسی وچاردھارا محض سبھاوک ظاہر ہوئے ویکھے جا سکدے ہن۔ اس پرکار لوکدھارارا اتے سیاست دا آپس وچ ڈونگھا تعلق اے۔

سماج وچ انسانی جیون اتے سیاست دا غلبہ چھوٹے پدھر تونوں لے کے وڈے پدھر تک پسریا اے۔ سیاست رسمی اتے غیر رسمی دوہاں پدھراں اُتے کم شیل رہندی اے۔ غیر رسمی گروہاں وچوں گھریلو پدھر اُتے سسّ-نونہہ-نونہہ، درانی-جٹھانی دی فکر وچ اک دوجے اُتے حکومت چلاؤن دیدی اچھا اتے پنڈاں وچلی سیاسی کھچوتان چھوٹے پدھر دی سیاست اے۔ ہتّ انسان دے اس وہار تے وطیرے دی بنیاد اسدے ہت ہن۔انفرادی اس ہتّ، قبیلے دے ہتّ، دل دے ہتّ، قوم دے ہتّ، جماعت دے ہتّ۔ اپنے پرکار گھریلو پدھر تے سنس-نونہہ تے جٹھانی-درانی اک دوجے نوں گھریلوے توں نیواں وکھاؤن صدقہ اوہناں وچ نوک-جھوک چلدی رہندی اے۔ پدھریلو پدھر اُتے انسان دی اپنی ہی حکومت چلاؤن دی ایہہ اچھا چھوٹے انسانی دی سیاست نوں جم دندی اے۔ اس پرکار سیاست دا پسارا وچونکھی جیون وچ ہر پاسے پسریا اے، جس دا پرگٹاوا لوکدھارا ہندیوں ہندا اے۔ ہیٹھلی لوک بولی وچوں گھریلو پدھر دی سیاسی فکر ظاہر ہندی اے:-

ہندی اے:-

آپ سسّ منجے بیٹھدی،

سانوں ماردی چکی ول سینتاں۔

اس پرکار دی لوکدھارا وچوں سیاسی فکر آپ مہارے ظاہر ہندیدی اے۔

سماج وچ جسدے ہتھ وچ اقتدار ہندی اے، اسدے ہتھاں وچ ہی سمچیچے سماج دی واگڈور ہندی اے۔ قانون اتے عدالت اتے وی ستادھاریاں دادا ہی غلبہ ہندا اے۔ عامَ جنتا تاں ستادھاریاں دے ہتھاں دیاں کنٹھپتلیاناں ہندے ہن۔ ستادھاری لوکاں دی سماجی، مذہبی، معاشی اتے سیاسی آدی ہر پکھ توں پکڑ ہون کارن سمچا سماجی ڈھانچہ اوہناں دے ہتھ وچ ہندا اے۔ ستادھاری طبقہ راج اقتدار نوں آپنینے حق وچ کرن لئی کئی ہتھ-کنڈے اپناؤندا اے۔ لوکدھارا وچوں اسدادا پرگٹاوا وی ہندا اے۔ قانون تے عدالت ستادھاریاں دے ہتھ وچ ہون کارن عامَ جنتا نوں معاشی پکھوں کمزور ہون کارن نیاں نہینیں ملدا۔ ستادھاری جنتا دا پکھ پورن دی تھاں اپنا معاشی پکھ مضبوط کرن ول ہی ودھیرے رچت ہندے ہن۔ اجیہے قانون تے عدالت سری روہ دی بھاونا لوکدھارا وچوں واضع روپ وچ ظاہر ہوئی ویکھیکھی جا سکدی اے۔ جس دی اداہرن بہت سارے لوکگیتاں وچوں ملدی اے، جویں:-

نہ تاں میری لئی اگاہی

نہ سبھ بات پچھانی

کنوں بو دسے عدالت

اکھوں وی اے کانی

سچے فیصلے کویں کرے اوہ

جہنے وڈھی ہووے کھانی

نرکاں چ پئے جندڑی

ملے نہ تہائے نوں پانی۔

اُتلے لوک گیت وچ قانون اتے عدالت دی بھنڈی کیتی گئی اے، جو کہ ستادھاریاں دے ہتھ وچ ہندے ہن۔ بہت سارے لوک گیتاں وچونوں سیاسی فکر ظاہر ہندی ہ) “گیت عامَ کرکے نجی جذبات دا پرگٹاواوا ہندے ہن۔ پر کئی وار سیاسی معاشی جاں سماجی گھٹناواناں جاں تبدیلیاں انیاں بلوان ہندیاں ہن کہ اوہ جنتا دیدے من اُتے ڈونگھا اثر پاؤندیاں ہن۔ جدوں کسے گل توں انسانی من اس ترھاناں ہلونیا جاندا اے تاں گیتاں دا جم ہندا اے۔ اس پرکار سمچی لوکدھارارا وچ سیاسی طور ظاہر ہوئے ویکھے جا سکدے ہن۔

بہت سارے اکھاناں وچوں وی اجیہے تریخی سروت ویکھے جا سکدے ہن، جویں:-

کھادھا پیتا لاہے دا

باقی احمد شاہے دا۔

پنجاب دیاں جمیاں نوں نت مہماں۔

ایہناں اکھاناں دا پچھوکڑ مغلاں دے پنجاب اُتے کیتے حملیاں نال جڑدا اے۔ پنجاب ہمیشہ جنگاں-لڑائیاں دا اکھاڑا بنیا رہا اے۔ احمد شاہ ابدالی دیاں پنجاب وچ لگاتار لٹاں صدقہ لوک کمائی اجہیاناں بہت ساریاں کہاوتاں وی مل جاندیاں ہن جو کھسنساجسی حالت وچوں اپجیاں ہندیاں ہن۔ ایہناں کہاوتاں وچوں جوجو خس حالات وچ سیاسی سچائیاں پیدا ہندیاں ہن۔ اوہ سیاسی سچائیاناں بن جاندیاں ہن، جویں:-

چٹے ککڑ نیلے مور

ایہہ وی چور اوہ وی چور

اُتلے کہاوت خاص سیاسی حالات وچوں پیدا ہوئی اے۔ جو کانئتسکئکالیاں دیاں سیاسی چالاں نوں ظاہر کردی اے۔ اس پرکار لوکدھارارا وچ جو پاتر ورتے جاندے ہن، اوہ پرتیکاں دے روپ وچ ورتے جاندیدے ہن۔ اس کہاوت وچ چٹے ککڑ کانگرس لئی اتے نیلے مور اکالیاناں لئی پرتیک روپ وچ ورتے گئے ہن۔ اس پرکار بہت ساریاناں کہاوتاں سیاسی حالات وچوں پیدا ہندیاں ہن جو لوکدھارا راہیں ظاہر ہندیاں ہن۔

اس پرکار اُتلے ساری چرچہ توں پچھوں اسیں اس سٹے اُتے پجدیدے ہاں کہ لوکدھارا اتے سیاست دوویں آپس وچ انتر متعلق ورتارے ہن۔ کسے ویلے، تھاں اُتے جو گھٹناواناں واپردیاں ہن، لوک مانسکتاتا اوہناں توں بہت جلدی متاثر ہندی اے۔ اس پرکار ل نفسیات ہی لوکدھارا دی سرجک ہندی اے۔ ہم عصری حالات جو اثر قبولدیاں ہن، اوہناں دا پرگٹاوا وی لوکدھارا وچوں ہندا اے۔ جمہوریت وچ لوکدھارا دا سدھا تعلق لوک گروہ نال اے۔ سیاسی لیڈرتا لوکدھارائی ورتاریاں جویں رسماں ریتاں، تیوہاراں، میلیاں آددِ راہیں لوک گروہ دی نفسیات نوں ٹمبن دا یتن کردے ہن۔ اس پرکار جتھے، لوکدھارا وچوں سیاسی فکر ظاہر ہندی اے، اتھے سیاستدان لوک نفسیات دا سہارا لے کے اپنے مقصداں دی تکمیل کردیدے ہن۔ سیاست وچ جمے رہن دا اکو اک اہم ہتھیار لوکدھارا اے۔ووو

درانی-جٹھانی دی فکر وچ اک دوجے اُتے حکومت چلاؤن

دی اچھا اتے پنڈاں وچلی سیاسی کھچوتان چھوٹے پدھر دی سیاست اے۔

“انسان دے اس وہار تے وطیرے دی بنیاد اسدے ہت ہن۔انفرادی

ہتّ، قبیلے دے ہتّ، دل دے ہتّ، قوم دے ہتّ، جماعت دے ہتّ۔

اس پرکار گھریلو پدھر تے سنس-نونہہ تے جٹھانی-درانی اک دوجے نوں

اپنے توں نیواں وکھاؤن صدقہ اوہناں وچ نوک-جھوک چلدی رہندی اے۔

گھریلو پدھر اُتے انسان دی اپنی ہی حکومت چلاؤن دی ایہہ اچھا چھوٹے

پدھر دی سیاست نوں جم دندی اے۔ اس پرکار سیاست دا پسارا

انسانی جیون وچ ہر پاسے پسریا اے، جس دا پرگٹاوا لوکدھارا

وچوں ہندا اے۔ ہیٹھلی لوک بولی وچوں گھریلو پدھر دی سیاسی فکر ظاہر

ہندی اے:-

آپ سسّ منجے بیٹھدی،

سانوں ماردی چکی ول سینتاں۔

اس پرکار دی لوکدھارا وچوں سیاسی فکر آپ مہارے ظاہر

ہندی اے۔

ن

دی اچھا اتے پنڈاں وچلی سیاسی کھچوتان چھوٹے پدھر دی سیاست اے۔

“انسان دے اس وہار تے وطیرے دی بنیاد اسدے ہت ہن۔انفرادی

ہتّ، قبیلے دے ہتّ، دل دے ہتّ، قوم دے ہتّ، جماعت دے ہتّ۔

اس پرکار گھریلو پدھر تے سنس-نونہہ تے جٹھانی-درانی اک دوجے نوں

اپنے توں نیواں وکھاؤن صدقہ اوہناں وچ نوک-جھوک چلدی رہندی اے۔

گھریلو پدھر اُتے انسان دی اپنی ہی حکومت چلاؤن دی ایہہ اچھا چھوٹے

پدھر دی سیاست نوں جم دندی اے۔ اس پرکار سیاست دا پسارا

انسانی جیون وچ ہر پاسے پسریا اے، جس دا پرگٹاوا لوکدھارا

وچوں ہندا اے۔ ہیٹھلی لوک بولی وچوں گھریلو پدھر دی سیاسی فکر ظاہر

ہندی اے:-

آپ سسّ منجے بیٹھدی،

سانوں ماردی چکی ول سینتاں۔

اس پرکار دی لوکدھارا وچوں سیاسی فکر آپ مہارے ظاہر

ہندی اے۔اں