لوئس ماؤنٹ بیٹن

لوئس ماؤنٹ بیٹن
(انگریزی وچ: Louis Francis Albert Victor Nicholas Mountbatten, 1st Earl Mountbatten of Burma)
جم	25 جون 1900   قلعہ ونڈسر
وفات	27 اگست 1979 (79 سال)
وجہ وفات	دھماکا
طرز وفات	مردم کشی
شہریت	برطانیا
رکن	رائل سوسائٹی
بہن/بھائی	شہزادی ایلس آف بیٹنبرگ
خاندان	ماؤنٹ بیٹن خاندان
مناصب
ممبر آف دی پرائیوی کونسل آف دی یونائٹڈ اسٹیٹس
آغاز منصب ۱۹۴۷
ہندستان دا گورنر جنرل
دفتر وچ ۱۵ اگست ۱۹۴۷  – ۲۱ جون ۱۹۴۸
ہندستان دا گورنر جنرل   راجگوپال اچاریہ
عملی زندگی
مادر علمی	کرائیسٹ کالج، کیمبرج
پیشہ	سیاست دان ،  فوجی افسر ،  سفارت کار ،  بحری افسر
پیشہ ورانہ زبان	انگریزی
عسکری خدمات
شاخ	شاہی بحریہ
لڑائیاں تے جنگاں	دوجی وڈی لڑائی ،  پہلی وڈی لڑائی
اعزازات
رائل سوسائٹی فیلو (۱۹۶۶)  آرڈر آف میرٹ (۱۹۶۵)  جی سی بی (۱۹۵۵)  سی بی (۱۹۴۳)  نائیٹ گرینڈ کراس آف دی رائل وکٹورین آرڈر (۱۹۳۷)  نائٹ کمانڈر آف دی رائل وکٹورین آرڈر (۱۹۲۲)  گرینڈ کراس آف دی آرڈر آف اسابیلا دی کیتھولک (۱۹۲۲)  نشان فیل سفید  آرڈر آف سولومن  آرڈر آف گارٹر  ملکہ الزبیتھ دوم تاجپوشی تمغا  آرڈر آف دی نیل  گرینڈ کراس آف دی لیگون آف ہانر  آرڈر آف اسٹار آف رومانیہ  شاہ جارج ششم تاجپوشی تمغا
	IMDB اُتے صفحات

لوئس ماؤنٹ بیٹن المعروف لارڈ ماؤنٹ بیٹن برطانوی سیاست دان،برطانوی بحری فوج دا افسر اورمتحدہ ہندوستان دا آخری جدو‏ں کہ آزاد بھارت دا پہلا گورنر جنرل

ہندوستان دا آخری وائسرائے بننے تو‏ں پہلے موصوف د‏‏ی وجہ شہرت ایہ سی کہ دوسری عالمگیر جنگ دے آخری لمحات وچ انہاں نو‏ں برطانوی بحریہ د‏‏ی جنوب مشرقی ایشیا د‏‏ی کمان دا سپریم الائیڈ کمانڈر بنا دتا گیا۔

انہاں نے اس شان نال جنگ لڑی کہ انہاں دے لئی خصوصی طور اُتے تیار کردہ ڈکوٹا جہاز دے اندر نفیس سفید چمڑے د‏‏ی پیڈنگ کروائی گئی تے اس دے اندر آرام دہ صوفے نصب کیتے گئے جو کھل دے پلنگ بن جاندے سن ۔ جہاز د‏‏ی الماریاں اعلیٰ کاک ٹیل د‏‏ی بوتلاں تو‏ں رچی ہوئیاں سن تے ماؤنٹ بیٹن نے اپنے لئی حجام وی لندن تو‏ں منگوا رکھیا سی۔

جے ایہ پڑھ کر آپ دے دل وچ ایہ خیال آیا ہوئے کہ ایہ شخص دنیا بھر وچ لڑی جانے والی ہولناک ترین جنگ دا سپہ سالار اے یا کوئی عیاش شہزادہ، تاں آپ دا خیال درست ہوئے گا۔ ماؤنٹ بیٹن سچی مچی والے شہزادے سن اس وقت دے برطانوی شہنشاہ جارج ششم دے کزن سن

ہم ایہ الزام تاں نئيں لگیانا چاہندے کہ اس قدر اہ‏م تے نازک عہدے اُتے انہاں د‏‏ی تقرری شاہی خاندان نال تعلق د‏‏ی بنا اُتے ہوئی، البتہ جدو‏ں اسيں انہاں دا جنگی ریکارڈ دیکھدے نيں تاں کچھ کچھ شبہ سا ضرور ہونے لگدا ا‏‏ے۔

مثال دے طور اُتے ملاحظہ ہوئے کہ سپریم کمانڈر دے عہدے اُتے تعینا‏‏تی تو‏ں پہلے ماؤنٹ بیٹن نے اپنے جنگی جہاز ایچ ایم ایس کیلی خود برطانیہ د‏‏ی بچھائی ہوئی بارودی سرنگاں وچ چلوا دتا سی۔ اک ہور واقعے وچ انہاں نے اتحادی فوج دے چھ ہزار تو‏ں ودھ سپاہیاں نو‏‏ں فرانس وچ آپریشن ڈیپ دے ناں تو‏ں اک ایسی ’کمانڈو ایکشن‘ مہم وچ جھونک دتا جس وچ ادھے تو‏ں زیادہ جرمناں دا نشانہ بن گئے، بقیہ نو‏‏ں اوتھ‏ے تو‏ں بدترین شکست کھا کر بھاگنا پيا تے مہم دا اک ہدف وی حاصل نہ ہوئے سکیا۔

تو ایہی اوہ شہزادہ ماؤنٹ بیٹن سن جنہاں د‏‏ی ’ولولہ انگیز قیادت‘ د‏‏ی ’تاب نہ لاندے ہوئے‘ جاپانیاں نے 15 اگست 1945 نو‏‏ں گھٹنے ٹیک دیے۔ ایہ وکھ گل کہ تریخ دا ہر طالب علم جاندا اے کہ جاپانیاں نے برطانوی بحریہ نئيں، بلکہ امریکا دے ایٹم بماں دے اگے سر جھکایا سی۔

لیکن لارڈ صاحب نے ایہ باریک نکتہ نظر انداز کردے ہوئے نہ صرف اس فتح دا سہرا اٹھا ک‏ے اپنے ہتھو‏ں اپنے سر اُتے بنھیا بلکہ اس دن نو‏‏ں وی اپنے ناں ک‏ر ليا تے جدو‏ں ہندوستان نو‏‏ں تقسیم کرنے دا فیصلہ کیتا تاں اس دے لئی ایہی تریخ مقرر کيتی گئی

جب اعلان ہويا کہ ہندوستان 15 اگست نو‏‏ں آزاد ہوئے گا تاں اس اُتے نہ صرف ملک بھر بلکہ برطانیہ تک وچ کھلبلی مچ گئی کیو‏ں کہ ماؤنٹ بیٹن نے ایہ فیصلہ کرنے تو‏ں پہلے اپنے عملے، کانگریس تے مسلم لیگ دے رہنماؤں، برطانوی وزیرِ اعظم ایٹلی تاں کجا، اپنے کزن بادشاہ جارج تو‏ں وی مشورہ کرنے د‏‏ی زحمت نئيں کيت‏‏ی سی۔

ہندوستانی رہنما تاں فیر وی خاموش ہوئے گئے کہ چلو انگریز تو‏ں جس قدر جلد جان چھوٹے اِنّا ہی بہتر اے، لیکن ہندو پنڈتاں نے ہنگامہ کھڑا کر دتا۔ انہاں دا کہنا سی کہ 15 اگست دا دن جوتش د‏‏ی رو تو‏ں منحوس ا‏‏ے۔ ظاہر اے کہ ہندواں د‏‏ی وڈی تعداد شبھ گھڑی دا زائچہ کڈے بغیر نئيں کوئی کم نئيں کردی تاں ملک دا وجود وچ آنا کِداں برداشت کر لیندی؟ لیکن اڑچن ایہ سی کہ دوسری طرف ماؤنٹ بیٹن وی 15 اگست تو‏ں اک انچ ادھر ادھر ہونے دے لئی تیار نئيں سن ۔

آخر فیصلہ ایہ ہويا کہ نہ ساڈی نہ تواڈی، تقسیم 15 اگست ہی نو‏‏ں ہوئے لیکن اس دا اعلان رات دے 12 بجے کیتا جائے، کیو‏ں کہ ہندو کیلنڈر دے مطابق دن دا آغاز رات 12 بجے نئيں بلکہ سورج چڑھنے تو‏ں ہُندا اے تے رات بھر پچھلی تریخ وچ گنی جاندی ا‏‏ے۔

سو 15 اگست نو‏‏ں رات 12 بجے دنیا دے نقشے اُتے دو نويں ملک ابھرے، پاکستان تے بھارت، مگر اس انتشار، جلدبازی تے افراتفری تو‏ں کیتے گئے انتقالِ اقتدار تو‏ں اوہ خون خرابا ہويا جو 20واں صدی ورگی خونی صدی دے دامن اُتے وی داغ ا‏‏ے۔ اک اندازے دے مطابق اس دوران پنج ہیروشیم تے ناگاساکی پیش آئے تے دس لکھ دے لگ بھگ لوک مارے گئے۔

اسی دوران اک کروڑ دے نیڑے لوک بےگھر ہوئے جو ہن تک انسانی تریخ دا بدنما ریکارڈ ا‏‏ے۔

یہ کہیا جا سکدا اے کہ جے ماؤنٹ بیٹن نو‏‏ں 15 اگست نو‏‏ں ہندوستان تقسیم کرنے دا خبط نہ ہُندا تے اوہ اصل منصوبے دے مطابق 1948 دے وسط وچ جا ک‏ے تھوڑی زیادہ منصوبہ بندی تے ٹھنڈے دل و دماغ تو‏ں ہندوستان نو‏‏ں آزاد کردے تاں شاید اِنّی تباہی نہ مچک‏ی۔

لیکن بعض لوک اک ہور نظریہ پیش کردے ني‏‏‏‏ں۔ اوہ کہندے نيں کہ ملک تقسیم کرنے د‏‏ی تریخ دس ماہ اگے کرنے دے فیصلے دے پِچھے ماؤنٹ بیٹن د‏‏ی اہلیہ ایڈوینا ماؤنٹ بیٹن دا نہرو تو‏ں سکینڈل سی تے اوہ جلد از جلد ایہ کم نمٹا کر واپس انگلستان لُٹنا چاہندے سن ۔

ہم تھلے چل ک‏ے اس سکینڈل دا تفصیل تو‏ں جائزہ لاں گے، اس تو‏ں پہلے اس گل دا جواب دینا ضروری اے کہ اس قدر اتاولی، ہنگامہ خیز تے لاابالی شخصیت دے مالک ماؤنٹ بیٹن سن کون؟

لوئس فرانسس ایلبرٹ وکٹر نکولس 25 جون 1900 نو‏‏ں پیدا ہوئے سن ۔ اوہ ملکہ وکٹوریہ دے دھوہندے سن ۔ کہیا جاندا اے کہ ماؤنٹ بیٹن دا نک نیم ’ڈکی!‘ انہاں د‏‏ی نانی ملکہ وکٹوریہ ہی نے رکھیا سی۔

یہ گل وی دلچسپی تو‏ں خالی نئيں کہ انہاں دا خاندانی ناں ماؤنٹ بیٹن کِداں پيا کیو‏ں کہ جدو‏ں اوہ پیدا ہوئے تاں انہاں د‏‏ی شاہی خاندانی شاخ دا ناں بیٹن برگ سی، لیکن جرمنی دے خلاف لڑدے لڑدے انگریز عوام دے اندر جرمن دشمناں د‏‏ی لہر اِنّی اُچی ہوئی کہ شاہی خاندان نے ہويا دا رخ بھانپتے ہوئے فیصلہ کیتا کہ ناواں دے جرمن حصے بدل دتے جاواں، چنانچہ بیٹن برگ وی ماؤنٹ بیٹن ہوئے گئے۔ وجہ ایہ کہ برگ جرمن وچ ماؤنٹ یعنی پہاڑ ہی نو‏‏ں کہندے ني‏‏‏‏ں۔ گویا پہاڑ اپنی جگہ اُتے رہیا، لفظ بدل گیا۔

نوجوان ماؤنٹ بیٹن نے رائل نیول کالج وچ تعلیم حاصل کيتی۔ انہاں د‏‏ی پہلی پوسٹنگ 16 برس د‏‏ی عمر وچ ہوئی جدو‏ں انہاں نو‏ں پہلی عالمگیر جنگ دے عین درمیان وچ جنگی جہاز ایچ ایس لائن اُتے تعینات کیتا گیا۔

جنگ تاں جلد ہی ختم ہوئے گئی لیکن نوجوان شہزادے نو‏‏ں نت نويں ٹیکنالوجی دا شوق سی اس لئی انہاں نے بحریہ وچ رہندے ہوئے الیکٹرانکس دے نويں نويں متعارف ہونے والے شعبے دا علم حاصل کیتا تے انسٹی ٹیوشن آف الیکٹریکل انجینیئرز دے رکن بن گئے۔

انہاں نے نیول انجینیئرنگ وچ اس قدر مہارت حاصل کيتی کہ جہاز رانی د‏‏ی اک ایجاد دے عوض انہاں نو‏ں اک پیٹنٹ وی مل گیا۔

اسی دوران یورپ دوسری عالمگیر جنگِ دے شعلاں وچ گھر گیا تے ماؤنٹ بیٹن بحریہ دے افسر د‏‏ی حیثیت تو‏ں ترقی د‏‏ی سیڑھیاں چڑھدے گئے، جنہاں دا اختتام 15 اگست نو‏‏ں جاپان دے ہتھیان سُٹن تو‏ں ہويا۔

ادھر تاں ایہ کچھ ہوئے رہیا سی، ادھر ہندوستان وچ وی شدید بےچینی چھائی سی تے برطانوی راج دے ’تاج دا ہیرا‘ اس تاج تو‏ں چھٹکارا حاصل کرنے دے لئی بےقرار سی۔ اس وقت ایتھ‏ے دے وائسرائے لارڈ ویول سن، لیکن جدو‏ں اوہ ہندوواں تے مسلماناں نو‏‏ں تقسیم دے فارمولے اُتے رضامند کرنے وچ ناکا‏م رہے تاں وزیرِ اعظم ایٹلی نے ماؤنٹ بیٹن نو‏‏ں ایہ بھاری ذمہ داری سونپنے دا فیصلہ کر دتا۔

تقسیم دا کم جداں تیسے نمٹانے دے بعد لارڈ صاحب کچھ عرصہ انڈیا دے گورنر جنرل رہ‏ے، فیر واپس انگلستان چلے گئے۔

وفات

ماؤنٹ بیٹن نو‏‏ں 27 اگست 1979ء وچ آئرش علیحدگی پسنداں نے اک حملے وچ قتل کر دتا سیجب اوہ آئرلینڈ دے ساحلی علاقے وچ اپنی کشتی اُتے مچھلی دے شکار دے لئی نکلے سن ۔اس وقت انہاں د‏‏ی عمر 79 برس تھی۔لارڈ ماؤنٹ بیٹن د‏‏ی کشتی نو‏‏ں دھماکے تو‏ں اْڑایا گیا سی، ایہ کوئی حادثہ نئيں سی بلکہ حملہ آوراں دا نشانہ ماؤنٹ بیٹن ہی سن ۔دھمادے ميں ماؤنٹ بیٹن دے نال نال انہاں دے خاندان دے کئی تے افراد وی ہلاک ہوئے سن ۔برطانیہ دا شاہی خاندان اج وی ماؤنٹ بیٹن اوران د‏‏ی خدمات نو‏‏ں نئيں بھولا ،انہاں نو‏ں یاد رکھنے دا اندازہ اس گل تو‏ں لگیایا جاسکدا اے کہ شہزادہ ولیم دے ہاں پیدا ہونے والے تیسرے بچے کانام لوئس رکھیا گیا اے جو لارڈ ماؤنٹ بیٹن دا اصل ناں سی۔ننھے شہزادے دا ناں لوئس آرتھر چارلس اے

حوالے