لاڈی کوالی

لاڈی کوالی
Ladi Kwali Ladi Kwali Ladi Kwali
جم	16 مارچ 1925   کوالی, نائیجیریا
وفات	12 اگست 1984 (59 سال)  مینا، نائجیریا
شہریت	نائیجیریا
عملی زندگی
پیشہ	گھمیار
پیشہ ورانہ زبان	ہاؤسا ،  انگریزی
اعزازات
ایم بی ای

لاڈی کوالی جاں لاڈی دوسی کوالی، اون، ایمبیئی (سی۔ ۱۹۲۵– ۱۲ اگست 1984) اکّ نائیجیریئن گھمیار، وسراوکس اتے سکھیک سی۔

لاڈی کوالی دا جم اتری نائیجیریا دے گواری کھیتر دے پنڈ کوالی وچ ہویا سی جتھے مٹی دے بھانڈے بناؤنا عورتاں وچ اکّ سغیرملکی کتا سی۔ اس نے اپنی ماسی ولوں کوئلنگ دی روائتی تکنیک دی ورتوں کردے ہوئے بچپن وچ مٹی دے بھانڈے بناؤنے سکھے۔ اس نے مٹی دے کوئلاں توں پانی دے گھڑے، کھانا پکاؤن دے برتن، کٹورے اتے پھلاسک دے طور اُتے ورتن لئی وڈے برتن بنائے جس نوں اندروں لکڑ دے پیڈل نال کٹیا گیا۔ اوہناں نوں چیرے ہوئے جیومیٹرک اتے سٹائل والے النکارک نمونیاں نال سجایا گیا سی، جس وچ بچھو، کرلی، مگرمچھ، گرگٹ، سپّ، پنچھی اتے مچھی شامل سن۔

اس دے برتن اوہناں دے روپ اتے سجاوٹ دی خوبصورتی لئی مشہور سن، اتے اس نوں علاقائی طور اُتے اکّ باصلاحیت اتے اگھے گھمیار وجوں مانتا دتی گئی سی۔ کئیاں نوں ابوجا دے امیر، الہاجی سلیمان براؤ، ولوں حاصل کیتا گیا سی، جس دے گھر وچ اوہناں نوں مائیکل کارڈیو ولوں ۱۹۵۰ وچ دیکھیا گیا سی۔

شروعاتی جیون

اس دا جم ۱۹۲۵ وچ سنگھی راجگڑھ کھیتر دی موجودہ کوالی ایریا کونسل، کوالی دے اکّ چھوٹے جہے پنڈ وچ ہویا سی (ہور اتہاسکار درساؤندے ہن کہ اس دی جم متی اصل وچ ۱۹۲۰ اے۔ اوہ اکّ اجیہے پروار وچ وڈی ہوئی جس نے مٹی دے بھانڈے بناؤن دی لوک-کہانی دی عورت روایت نوں قائم رکھیا۔ لاڈی کوالی دے چھوٹے بھرا ملم میکانکی کیبیس نے کیہا؛ "اتھوں تک کہ مٹی دے بھانڈے بناؤن دے شروعاتی سالاں وچ، لاڈی کوالی نے دست کاری وچ نپنتا حاصل کیتی اتے اس دے سمان نوں اکثر بازاراں وچ لجائے جان توں پہلاں ہی ویچ دتا جاندا سی"۔

اس دے پہلے پیشہ ور سالاں دوران، روائتی تہذیبی ماحول نے اس نوں مٹی دے بھانڈے تیار کرن لئی متاثر کیتا جو گباگی روایت توں متاثر سن اتے نجی محاورے نال ابھارے گئے سن۔ مٹی متعلق اسدی پہنچ گنتک انڈرٹوناں ولوں گونجدی سی، جو سمروپتا دے جاری کارکردگی ولوں دکھائی دیندی سی۔

فائل:Hand-Built pot by Ladi Kwali (YORYM-2004.1.919)۔JPG

چیرے ہوئے چتراں نال لاڈی کوالی ولوں ہتھ نال بنایا گھڑا؛ WA Ismay سٹوڈیؤ سریمکس کلیکشن، یارک آرٹ گیلری

کریئر

مائیکل کارڈیو، جس نوں ۱۹۵۱ وچ بستیوادی نائیجیریئن سرکار وچ ونج اتے صنعت ڈیپارٹمنٹ وچ مٹی دے بھانڈے دے اہلکار دے عہدے اُتے نامزد کیتا گیا سی، نے اپریل ۱۹۵۲ وچ سلیجا (اس ویلے "ابوجا" کیہا) وچ مٹی دے بھانڈے سکھلائی مرکز دا قیام کیتا ۱۹۵۴ وچ، لاڈی کوالی اپنی پہلی عورت گھمیار وجوں ابوجا پوٹری وچ شامل ہوئی۔ اتھے، اس نے پہیہ سٹنا، گلیزنگ، بھٹھیاں دی پھائرنگ، ساغراں دا پیداوار، اتے سلپّ دی ورتوں سکھی، انت وچ انسٹرکٹر دا کردار نبھائی۔ اسنے سگراپھیٹو دی سجاوٹ نال کٹورے بنائے، جس وچ لال جاں چٹے رنگ دی سلپّ وچ بھانڈیاں نوں ڈبونا اتے پھر اکّ پورکپائین کئل دی ورتوں کردے ہوئے، سلپ ولوں سجاوٹ نوں ہیٹھلے سریر تک کھرکنا شامل سی۔

کارڈیو نے ۱۹۶۵ وچ اپنا عہدہ چھڈن دے ویلے تک، مرکز نے گواڑی توں چار وادھو عورتاں: حلیمہ اؤڈو، لامی ٹوٹو، اسیبی ادو، اتے کنڈے اوشاپھا نوں آکرشت کیتا سی۔ ایہہ عورتاں اکّ ورکشاپ وچ اکٹھے کم کردیاں سن، جس نوں اوہ ڈاکن گواری (گواری کمرہ)، ہتھاں نال پانی دے وڈے برتن بناؤن لئی، کہندے ہن۔

اوارڈ اتے کامیابیاں

۱۹۵۴ وچ، مائیکل کارڈیو ولوں منعقد ابوجا مٹی دے برتن دی قومانتری نمائش وچ کوالی دے برتن نمائش کیتے گئے سن۔

کوالی نوں ۱۹۶۳ وچ ایم۔بی۔ای۔ ملیا

۱۹۷۷ وچ، اس نوں ذریعہ وچ اہمدو بیلو یونیورسٹی توں آنریری ڈاکٹریٹ دی ڈگری حاصل کیتی گئی۔

۱۹۸۰ وچ، نائیجیریا دی سرکار ( فیڈرل ریپبلک آف نائیجیریا دے کیبنٹ دفتر توں) نے اس اتے نائیجیریئن نیشنل آرڈر آف میرٹ اوارڈ (اینئینؤئیم) دے چنہ نال نویش کیتا، اکادمک حصول لئی سبھ توں اچا قومی اعزاز۔

اس نے ۱۹۸۱ وچ آپھسر آف دا آرڈر آف دی نائیجر (اوؤئین) دا قومی اعزاز وی حاصل کیتا

اس دی تصویر نائیجیریئن N20 نائرہ بلّ دے پچھلے پاسے دکھائی دیندی اے۔

ابوجا دی اکّ وڈی گلی نوں لاڈی کوالی روڈ کیہا جاندا اے۔

شیراٹن ہوٹل وچ لاڈی کوالی کنوینشن سینٹر اے، جو کہ ابوجا وچ سبھ توں وڈی کانفرنس سویدھاواں وچوں اکّ اے، جس وچ دس میٹنگ کمرے اتے چار بالروم ہن۔

اس دیاں رچناواں پوری دنیا وچ مجموعہ وچ رکھیاں گئیاں ہن، جویں کہ سمتھسونئن نیشنل میوزیم آف اپھریکن آرٹ، یوئیسئے، وکٹوریا اتے البرٹ میوزیم، اتے ابیریسٹوتھ یونیورسٹی سریمکس گیلری، یو۔کے۔

ٹو ٹیمپل پلیس باڈی ویسل کلے، بلیک وومین، سریمکس اتے ہم عصر کلا ' تے ۲۰۲۲ دی نمائش وچ کالی خاتون کلاکاراں ولوں ۷۰ سالاں دے وسراوکس نوں چارٹ کرن لئی شروعاتی نقطہ وجوں کوالی شامل اے۔

۱۶ مارچ ۲۰۲۲ لئی گوگل ڈوڈل کوالی دے اعزاز وچ سی۔

حوالے