فضل الرحمن گنج مراد آبادی
فضل الرحمن گنج مراد آبادی | |
---|---|
جم | 12 اپریل 1793 |
وفات | 13 ستمبر 1895 (102 سال) |
عملی زندگی | |
استاذ | شاہ محمد آفاق دہلوی |
باب اسلام | |
ترمیم |
شاہ فضل رحمٰن گنج مراد آبادی[۱] اہلسنت دے وڈے بزرگ تے آزادی ہند دے وڈے مجاہد نيں۔
ناں
سودھوناں "فضل رحمن" اے، لفظ "رحمن" وچ "الف" و "لام" نئيں اے کیونجے اس ناں توں "سنہ ولادت" نکلدی اے یعنی ایہ اک "تاریخی ناں" اے .
ولادت
سودھوشاہ فضل رحمٰن گنج مراد آبادی[۲] یکم رمضان المبارک بوقت صبح صادق 1208ھ نوں اودھ دے علاقے ملانواں وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد دا اسم مبارک شاہ اہل اللہ بن شیخ فیض تے والدہ بی بی بصیرت سی جو شاہ عبد الرحمن لکھنوی دے مرید سن تے گنج مراد آبادی دا ناں ‘‘فضل الرحمٰن’’ آپ ہی نے تجویز فرمایا تے ايسے توں آپ دی جم تریخ نکلدی اے [۳]
حسب و نسب
سودھوشاہ فضل رحمٰن دا سلسلہ نسب 29 واسطےآں توں ہُندا ہويا خلیفہ اول سیدنا ابو بکر صدیق توں جا ملدا اے۔ تاریخی روایات دے مطابق اس دور وچ ایہ گل مشہور ہوئے گئی سی کہ اہل اللہ شاہ دے ایتھے اک ایسا بچہ پیدا ہويا اے جو رمضان دے مہینے وچ دُدھ نئيں پیندا۔ اس گل دا اس قدر چرچا ہويا کہ جدوں کدی رمضان المبارک دی 29 تریخ نوں مطلع ابر آلود ہُندا تاں لوک آپ دی والدہ دے پاس آکے دریافت کردے کہ کیہ اج آپ دے بچے نے دُدھ نوش فرمایا اے۔ آپ دی والدہ بتاتاں کہ ہاں تاں اوہ یقین کر لیندے کہ شوال دا چاند ہوئے گیا۔[۴]
تعلیم وتربیت
سودھوآپ نے ابتدائی کتاباں درس نظامی (فقہ، اصول و کلام دا تکملہ وغیرہ) مولانا نور الحق بن مولانا انوار الحق فرنگی علی توں لکھنؤ وچ کیہ۔ آپ نے فرمایا ”اساں نے انہاں توں تفسیر بیضاوی و کامل قدوری تے فیر ہدایہ مکمل پڑھیاں۔ اس دے بعد دہلی دا سفر اختیار فرمایا۔ جتھے شاہ عبد العزیز محدث دہلوی توں قرآن کریم حرفاً حرفاً صحاح ستہ، موطا امام مالک، موطا امام محمد،مسند امام اعظم،تفسیر قرطبی، دارمی، دار قطنی، معجم کبیر،مستدرک،جامع صغیر، قسطلانی، تفسیر کبیر، تفسیر روح البیان، تفسیر بغوی ،فقہ وچ فقہ اکبر، شرح فقہ اکبر دا مکمل درس لیا تے سند فراغت توں سرفراز ہوئے۔ شاہ عبد العزیز محدث دہلوی آپ نوں تمام طلبہ توں وکھ بعد نمازِ عشاء درس دتا کردے سن تے اس درس وچ صرف شاہ صاحب دے داماد سید ظہیر الدین شہید نوں شرکت کيتی اجازت سی۔ اک روز سید ظہیر الدین شہید نے دورانِ درس شاہ صاحب توں عرض کیتا کہ مولانا فضل الرحمن نوں سب توں وکھ درس دینے وچ کیہ حکمت اے تاں شاہ صاحب نے فرمایا کہ مولوی فضل رحماں نوں سب توں علاحدہ پڑھانے وچ ایہ راز اے کہ ”اوہ توجہات رسالت توں پڑھدے نيں۔ انہاں نوں برابر حضوری رسالت حاصل رہنے نوں وجہ توں ميں وی ایہ پسند کردا ہاں کہ میری راتاں وی حضوری رسالت وچ حدیث و قرآن خوانی دے نال گزریں“۔ مولوی فضل رحماں نوں بفیض مصطفائی و وی علوم عطا ہوئے رہے نيں۔ سب کچھ اوہ آنحضرت ﷺ توں پا لیندے نيں تے پوچھ لیندے نيں[۵]
القابات
سودھوقدوة السالکین۔.۔.تاجدارِ طریقت۔.۔.پروانہ شمع رسالت۔،۔ تاجدار علم ومعرفت
بیعت و خلافت
سودھوآپ سلسلہ قادریہ نقشبندیہ مجددیہ دے شہر آفاق بزرگ شاہ محمد آفاق دہلوی دی خدمت وچ حاضر ہوئے۔ سلوک دی تعلیم حاصل کيتی تے بیعت خلافت توں سرفراز ہوئے۔ آپ دے مرشد نے آپ نوں علامہ ابن جزری دی کتاب حصن حصین پڑھائی تے اس دے پڑھنے تے پڑھانے دی اجازت عطا فرمائی۔ شاہ آفاق دہلوی آپ توں بے پناہ محبت فرماندے سن اوروفات توں پہلے آپ دے مرشد نے آپ دی اقتداء وچ نماز ادا فرمائی۔ مرشد دی نظر عنایت دیکھ کے بعض مریداں نے عرض کیتا کہ اوہ پہلے توں مرید نيں لیکن انہاں اُتے اِنّی نظر عنایت کیوں نئيں جِنّی کہ مولوی فضل رحمان اُتے اے۔ شاہ آفاق نے جواب دیا”تم نوں ميں چاہندا ہاں کہ کچھ ہوجاﺅ تے انہاں نوں حق تعالیٰ چاہندا اے لہٰذا وچ وی ايسے نوں چاہندا ہاں جس نوں حق تعالیٰ چاہندا اے “ [۶]
خلفا
سودھو- سید دیدار علی شاہ محدث الوری بانی و سابق شیخ الحدیث دار العلوم حزب الاحناف لاہور
- مولانا وصی احمد محدث سورتی بانی و سابق شیخ الحدیث مدرسۃ الحدیث پیلی بھیت
- امیر ملت پیر سید جماعت علی شاہ محدث علی پوری
- استاذ زمن مولانا احمد حسن کان پوری سابق صدر المدرسین مدرسہ احسن المدارس کان پور
- حافظ الحدیث مولانا قادر بخش سہسرامی
وفات
سودھوآپ نے 105 سال طویل عمر پائی 23ربیع الاول 1313ھ نوں وفات ہوئی، گنج مراد آباد (ہندوستان) وچ مزار مرجع الخلائق اے۔