فائل فولڈر
فائل فولڈر (file folder)، یعنی تصویر (file) دا لفاف (folder) یا فائل نما لفاف اصل وچ گتے یا مضبوط کاغذ (تے اج کل لدائن (plastic)) توں بنی اک ایسی چیز نوں کہندے نيں جس وچ کاغذات یا دستاویزات نوں ترتیب توں تے محفوظ رکھنے دے لئی نتھی کیتا جا سکدا اے۔ لفاف فائل نوں بعض ملکاں (برطانیہ) وغیرہ وچ صرف لفاف وی کہیا جاندا اے۔
مختلف ملکاں وچ اس دی مختلف قسماں رائج نيں۔ ایتھے بلحاظ ملکاں چند قسماں دی تفصیل درج دی جا رہی اے۔
پاکستان
سودھوپہلی قسم جو سب توں زیادہ مستعمل اے اک موٹے تے انتہائی مضبوط گتے توں بنائی جاندی اے۔ اس دی پشت اُتے اصل یا مصنوعی چمڑے دی دو پٹیاں جڑی ہُندیاں نيں جو گتے دی لمبی اطراف توں اُتے نوں مڑ کر اک دوسرے دے اُتے آ جاندی نيں۔ انہاں پٹیاں اُتے انہاں دے افقی وسط دے نال نال اک اک مضبوط دھاگہ وی موجود ہُندا اے جو صرف اپنے پہلے سرے توں پٹی دے نال منسلک ہُندا اے۔ دستاویزات نوں گتے دے اُتے پٹیاں دے تھلے رکھیا جاندا اے۔ پٹیاں نوں دستاویزات دے اُتے تے اک دوسرے اُتے (جتھے تک ممکن ہوئے سکے) رکھیا جاندا اے تے انہاں دے اُتے دونے دھاگاں توں مضبوط گرہ لگیا دتی جاندی اے۔ مسل دی ایہ شکل تمام رائج طرائق دی بنسبت سب توں زیادہ تعداد وچ کاغذات نوں یکجا کرنے دی صلاحیت رکھدی اے جدوں کہ اس دے استعمال توں کاغذات وچ کوئی طبعی تبدیلی (یعنی سوراخ وغیرہ) نئيں کرنی پڑدی اس لئی انہاں نوں اصلی حالت وچ دیر تک برقرار رکھنا ممکن ہُندا اے۔ چمڑے دی پٹیاں کاغذات نوں دھاگاں دے نقصان دہ دباؤ توں محفوظ رکھدی نيں جس توں انہاں دے پھٹنے دا اندیشہ وی کافی حد تک کم ہوئے جاندا اے۔
پاکستان وچ رائج دوسری قسم وچ مسل دی تہ دے نیڑے اوپری کونے اُتے اک سوراخ ہُندا اے جس دے کنارےآں نوں مڑی ہوئی دھات دی اک باریک پرت دے ذریعے مضبوط کیتا گیا ہُندا اے۔ اس وچ کاغذات نوں نتھی کرنے دے لئی ہر کاغذ دے اوپری کونے اُتے اک سوراخ کرنا پڑدا اے۔ کاغذات نوں مسل وچ رکھ دے تمام کاغذات (سمیت مسل) دے سوراخاں وچوں دھاتی سراں والی اک دھاگے نوں گزاریا جاندا اے۔ دھاتی سرے عموما دھاگے توں اپنے عمودی مرکز توں منسلک ہُندا تے اس طرح دھاگے نوں سوراخ توں نکلنے توں محفوظ رکھدا اے۔ اس طریقے وچ زیادہ استعمال توں کاغذات نوں اوپری پھٹ جانا عام تے دفتراں وچ اہم دستاویزات دے لئی وی کِسے حد تک قابل قبول سمجھیا جاندا اے۔
تیسری قسم دی مسل وچ مرکزی تہ دے نیڑے دو سوراخ ہُندے نيں جس وچوں دھات دا اک شکنجہ گزر کر کاغذات نوں اپنی گرفت وچ رکھدا اے۔ اس دے لئی ہر کاغذ وچ عمودی مرکز دے نیڑے شکنجے دے معیار دے مطابق دو سوراخ کیتے جاندے نيں تاکہ کاغذ دے شکنے دھاتی بازوواں وچ پرویا جا سکے۔ اس طریقہ وچ وی دستاویزات دے سوراخاں دے نیڑے توں پھٹ جانے دا اندیشہ ہُندا اے۔ ایہ طریقہ زیادہ تر طلبہ تے مسل نوں نجی مقاصد دے لئی استعمال کرنے والےآں وچ مقبول اے۔
شمالی امریکا
سودھوشمالی امریکا وچ بنیادی طور اُتے مسل دی دو قسماں نيں۔ ٹیب والی مسل تے معلق مسل۔
ٹیب والی لفاف
سودھویہ بنیادی طور اُتے گتے دا اک تہ شدہ ورق ہُندا اے۔ جس دے اندر کاغذاں دے بغیر کِسے طبعی تبدیلی دے رکھیا جا سکدا اے۔ اس مسل نوں لمبے عرصے تک محفوظ رکنے دے لئی مخصوص سائز دے درازاں یا ڈباں وچ تہ نوں نیچھے رکھدے ہوئے عمودا کھڑا دی جاندا اے۔ اس وچ زیادہ کاغذاں نوں محفوظ نئيں کیتا جا سکدا۔ اس مسل دے افقی کنارا کِسے اک مقام توں باہر نوں نکلیا ہُندا اے۔ کنارے دے توں باہر نوں نکلے ہوئے نمایاں حصے نوں انگریزی وچ ٹیب (tab) کہندے نيں۔ اس اُتے فائل دا موضوع تے ہور تفاصیل درج کيتیاں جاندیاں نيں۔ چونکہ ٹیب باہر نوں نکلیا ہُندا اے اس لئی عمودا کھڑی مسلاں وچوں کِسے دے وی ٹیب دے مندرجات نوں پڑھنا سہل ہوئے جاندا اے۔ اس قسم دی مسلاں نوں ٹیب دے سائز دے لحاظ توں کئی قسماں وچ تقسیم کیتا جا سکدا اے جنہاں وچ درج ذیل زیادہ مقبول نيں۔
- سیدھی تراش (Straight cut): اس وچ اک ہی طویل ٹیب ہُندا اے۔
- 1/3 تراش (1/3 cut): ٹیب دے لئی تن تھاںواں ہُندے نيں جنہاں وچوں ہر اک مسل دی لمبائی دا 1/3 ہُندا اے۔
معلق لفاف
سودھوایہ مسل گتے دی بنی ہوئی اک قسم دی جیب ہُندی اے جس دے دونے کنارےآں اُتے ہکاں یا کانٹے نصب ہُندے نيں۔ انہاں کانٹاں یا ہکاں دی مدد توں اسنوں خاص قسم دے درازاں یا شکنجاں وچ لٹکایا جا سکدا اے۔ مسل دی ایہ قسم ٹیب والی مسل دی نسبت زیادہ دیرپا تے محفوظ ہُندی اے۔ اس وچ نسبتا زیادہ تعداد وچ کاغذات نوں محفوظ کیتا جا سکدا اے۔