غلام زین الدین چشتی
خواجہ غلام زین الدین چشتی | |
---|---|
فائل:GhulamZainulddinChisti(Image).jpg | |
ذاتی | |
پیدائش | (15 شعبان 1332ھ بمطابق 1912ء) |
وفات | ً (21 ذالحجہ 1398ھ بمطابق 22 نومبر 1978ء) (66 سال) |
مذہب | اسلام |
والدین |
|
سلسلہ | چشتیہ |
مرتبہ | |
مقام | ترگ شریف |
دور | ویہويں صدی |
پیشرو | غلام محی الدین چشتی مکھڈوی، خواجہ نظام الدین تونسوی |
جانشین | غلام معین الدین چشتی |
خواجہ غلام زین الدین چشتی نظامی مکھڈ شریف دے سجادہ نشین سن ۔
ولادت
سودھوخواجہ غلام زین الدین چشتی نظامی 15 شعبان المعظم 1332ھ بمطابق 1912ء نوں مکھڈ شریف ضلع اٹک وچ خواجہ غلام محی الدین مکھڈوی دے گھرانے وچ پیدا ہوئے۔ آپ دے والد ماجد اپنے وقت دے نہایت ہی ممتاز عالم دین ، عارف کامل تے خانقاہ معلی مولانا محمد علی مکھڈوی دے سجادہ نشین سن ۔
خواجہ زین الدین اپنے والدین دے سب توں چھوٹے صاحبزادہ سن اس لئی والد ماجد آپ توں نہایت پیار تے محبت تے شفقت فرماندے سن ۔ والد گرامی نے آپ دے متعلق پیشن گوئی فرمائی سی کہ میرا ایہ بیٹا وڈا ہوئے کے اپنے وقت دا کامل ولی بنے گا تے بھٹکی ہوئی انسانیت دے لئی اک گوہر نایاب بن دے ابھرے گا۔ اندھیراں تے گمراہی تے جہالت وچ ڈُبے ہوئے اک خطے نوں آباد کريں گا تے اوتھے رشد تے ہدایت دے سدا بہار تے لازوال دتے جلائے گا۔
ابتدائی تعلیم
سودھوآپ نے قرآن پاک دی ابتدائی تعلیم اپنے والد محترم توں پائی۔ اپنے والد محترم دے علاوہ قرآن پاک تے درس نظامی دی تعلیم اس وقت مکھڈ شریف دے شہرہ آفاق دینی درس گاہ دے ممتاز استاداں کرام تے علمائے دین توں حاصل کيتی جنہاں وچ مولانا نواب علی صاحب تے مولانا قطب الدین صاحب غور غشی والے قابل ذکر نيں۔
والد گرامی دی وفات
سودھوآپ نے حالے اپنی زندگی دی اٹھ ہی بہاراں دیکھی سی کہ آپ دے سر توں والد ماجد دا سایہ اٹھیا گیا۔ والد گرامی دی جدائی دے بعد آپ دی عظیم تے بلند ہمت والدہ ماجدہ نے آپ دی تعلیم تے تربیت دا بیڑا اٹھایا۔ آپ دی والدہ محترمہ اک نیک سیرت ، غریب پرور تے خدا شناس خاتون سن۔
اعلیٰ تعلیم
سودھووالدہ محترمہ دے نال نال آپ دے برادر بزرگ مولانا محمد الدین مکھڈوی تے تونسہ شریف دے سجادہ نشین خواجہ نظام الدین تونسوی نے آپ دی تعلیم تے تربیت وچ نہایت سرگرمی توں حصہ لیا۔ انہاں نوں برگزیدہ شخصیتاں دی روح پرور تے کیمیا گر سرپرستی دا نتیجہ سی کہ خواجہ زین الدین حصول علم وچ دل تے جان توں مگن ہوئے گئے تے نہایت تیزی توں علم تے دین دی منازل طے کرنے لگے۔ آپ نے تحصیل علم دی خاطر غور غشی نزد حضرو ضلع اٹک وچ چودہ ماہ قیام کر کے شیخ الحدیث مولانا قطب الدین صاحب توں حدیث پاک دی تعلیم حاصل کردے رہے۔ ہور تعلیم حاصل کرنے دے لئی آپ نے اپنی والدہ ماجدہ توں اجازت لے ہندوستان تشریف لے گئے تے اوتھے کئی اسلامی مدارس وچ جید علمائے کرام توں علم حدیث تے ہور اسلامی علوم دی تعلیم حاصل کردے رہے۔ جدوں آپ ہندوستان توں اسلامی علوم تے فنون دی آخری منازل طے کر واپس مکھڈ شریف تشریف لیائے تاں اس وقت دے تونسہ شریف دے سجادہ نشین حضرت خواجہ نظام الدین تونسوی نے علم دین دی تکمیل اُتے آپ نوں اپنے دست اقدس توں دستار فضیلت پہنائی۔
بیعت تے خلافت
سودھوآپ اپنے والد ماجد خواجہ غلام محی الدین دے مرید سن تے آپ نوں والد محترم نے دوسرےآں نوں بیعت کرنے دی اجازت عنایت فرمائی سی۔ انہاں دے علاوہ خواجہ نظام الدین تونسوی نے وی آپ نوں بیعت کرنے دی اجازت عطا فرمائی سی۔
ترگ شریف آمد
سودھوخواجہ غلام زین الدین چشتی جدوں اپنی تعلیم تے تربیت توں فارغ ہوئے تاں اپنے والد محترم دی بشارت دے مطابق کہ میرا بیٹا سر زمین کچھی نوں آباد تے شاد کريں گا بمطابق 1933ء وچ آپ اپنا سازو سامان تے اثاثہ مکھڈ شریف وچ چھڈ کے ضلع میانوالی دی تحصیل عیسی خیل دے پنڈ ترگ شریف وچ تشریف لے آئے۔ تھوڑے ہی عرصہ بعد آپ اپنی والدہ ماجدہ تے اہل تے عیال نوں وی اپنے نال (ٹبہ شریف) ترگ شریف لے آئے۔
بارگاہ نبوی توں حدیث پاک پڑھانے دی اجازت
سودھوخواجہ زین الدین چشتی نوں حدیث پاک پڑھانے دی اجازت بارگاہ رسالت صلی اللہ علیہ والہ وسلم توں حاصل ہوئی۔ آپ خود فرماندے نيں کہ حدیث پاک دی تعلیم دینے دے لئی خود رسول اللہ نے خواب وچ مینوں اجازت عطا فرمائی۔ [۱]
سرکار دو عالم توں والھانہ محبت تے عقیدت
سودھوحضرت خواجہ غلام زین الدین چشتی نوں سید المرسلین رحمت اللعالمین صلی اللہ علیہ و آلہ وسلم دی ذات بابرکات توں نہایت محبت تے عقیدت تے عشق سی۔ جو نہی سرکار دو عالم دا ذکر مبارک ہُندا آپ دی اکھاں توں عقیدت تے محبت دے آنسوواں دا سیلاب امنڈ آندا۔ آپ کثرت توں نعت شریف سندے سن ۔ آپ ست مرتبہ زیارت حرمین شریفین دی سعادت توں مستفیض ہوئے۔ آپ نہایت انہماک ، خلوص تے کثرت توں درود پاک دا ورد کردے سن تے اپنے مریدین نوں وی اس دی تلقین فرماندے۔ آپ فرماندے سن کہ اوہی درود پاک قبول دربار رسالت ہُندا اے تے درود پڑھنے وچ اس وقت مزا تے سرور پیدا ہُندا اے جدوں اک مسلمان اس انداز توں انہماک تے لگن تے تصور توں درود پاک پڑھے کہ اس دی اکھاں دے سامنے سرکار دو عالم دا روضہ اطہر تے گنبد خضری ہوئے تے اوہ جناب رسالت مآب دے حضور صلوة تے والسلام پڑھ رہیا ہوئے تے ہدیہ درود تے سلام بھیج رہیا ہوئے تے جناب رسالت مآب اس دے اس درود پاک نوں بنفس نفیس سن رہے ہون۔ نبی کریم دی طرف توں اس مسلمان دے دل اُتے رحمت دا نزول ہوئے رہیا تے اس دے دل نوں اطمینان تے سکون حاصل ہوئے رہیا ہوئے۔ خواجہ صاحب فرماندے نيں کہ جے ايسے تصور توں درود پاک بارگاہ رسالت وچ پیش کيتا جائے تاں اس دا سب توں زیادہ اجر تے ثواب اے تے ایہ بہت ہی بابرکت تے مقبول بارگاہ رسالت اے تے زیارت رسول اللہ دا موجب اے۔
اولیائے کرام توں عقیدت
سودھوخواجہ صاحب نوں مکھڈ شریف ، تونسہ شریف ، چشتیاں شریف ، پاکپتن شریف تے سلسلہ چشتیہ دے بزرگاں توں نہایت محبت تے عقیدت سی تے اپنے مریدین دے نال کثرت توں انہاں بزرگان دین دے مزارات پرانوار اُتے حاضری دیندے تے انہاں عظیم البرکت شخصیتاں دے عرائس مبارکہ اُتے حاضری دیندے۔ انہاں دے علاوہ آپ کئی مرتبہ اجمیر شریف تے دہلی وچ موجود بزرگان دین دے مزارات دی زیارت دے لئی تشریف لے گئے۔ [۲] مٹھا خٹک دے مغرب پہاڑ دے دامن شرق وچ دو وڈی قبور سو سو فٹ دی تے اک چھوٹی قبر پنجاہ فٹ لمبائی اُتے مشتمل زیارت گاہ خاص تے عام اے۔ روایت اے کہ ایتھے مدفون بزرگ دراصل صحابہ کرام نيں لیکن سردار احمد خان خواجہ زین الدین چشتی دے حوالے توں روایت کردے نيں کہ چالیس گزے فقراء دراصل اولیائے کرام سن جنہاں دے ناں قوت کشف توں انہاں اُتے منکشف ہوئے سن ۔ جنہاں دے ناں مقصود ، مسعود تے ولی اللہ نيں۔ [۳]
شب بیداری تے اخلاق حسنہ
سودھوآپ نہایت عبادت گزار تے شب زندہ سن ۔ رات گئے نوافل ادا کردے رہندے تے نہایت انہماک توں درود پاک دے ذکر وچ مشغول رہندے تے نماز تہجد باقاعدگی دے نال ادا فرماندے۔ آپ سادگی پسند سن ۔ خوراک سادہ استعمال کردے ، لباس سادہ تے سفید استعمال فرماندے۔ صاحب جمال سن تے جمال اِنّا کہ دل چاہندا سی کہ بس دیکھدے ہی رہیاں۔ طبیعت وچ اعتدال دا عنصر پایا جاندا سی۔ میانہ روی تے اعتدال دے قائل سن ۔ آپ دی انہاں اوصاف حمیدہ دا عالم دل تے جان توں معترف اے۔
مدرسہ تے مسجد زینت الاسلام دا قیام
سودھوترگ شریف آمد دے بعد آپ نے اعلائے کلمتہ الحق تے اشاعت علم دین دے لئی اک وسیع علاقے اُتے اک مسجد تے مدرسہ زینت الاسلام دی بنیاد رکھی۔ مسجد نوں اوہ شان ملی کہ پورے ترگ شریف تے مضافات توں ہزاراں لوک نماز عید ایتھے آکے پڑھدے نيں۔ مدرسہ نے اوہ مقام پایا کہ اکناف عالم توں طلبہ آ کے اپنی علمی پیاس بجھاندے نيں۔ درس نظامی دے علاوہ دورہ حدیث تک پڑھایا جاندا اے۔ وڈے وڈے جید علمائے کرام ايسے دینی درس گاہ وچ خلق خدا نوں زیور علم توں آراستہ تے پیراستہ فرماندے نيں تے خواجہ غلام زین الدین صاحب استاداں تے طلبہ دی آرام تے آسائش دا بے حد خیال رکھدے سن ایہی وجہ سی کہ اس دینی درس گاہ نے بے حد شہرت پائی۔ ممتاز تے جید علمائے کرام دے نال نال خواجہ صاحب خود وی طلبہ نوں درس نظامی دی تعلیم دیندے سن ۔ آپ طلبہ نوں اس انداز توں پڑھاندے سن کہ سبق ذہن نشین ہوئے جاندا تے طلبہ بجھ محسوس نہ کردے۔ مشفقانہ تے ہمدردانہ رویہ رکھدے سن ۔ آپ فرمایا کردے سن کہ استاد کیہ ایہ شیوہ ہونا چاہیے کہ طلبہ نوں پڑھانے توں پہلے سبق دا خود مطالعہ کر لے۔ آپ فرماندے کہ ميں نے اج تک بغیر مطالعہ کیتے کسی طالب علم نوں سبق نئيں پڑھایا۔ فن حدیث پاک وچ آپ نوں اک خاص مقام حاصل سی تے آپ طلبہ نوں حدیث پاک خود پڑھاندے سن ۔
بحیثیت مفتی
سودھوآپ اک اعلیٰ درجے دے مفتی سن ۔ آپ جو فتوی دیندے اس اُتے عمل وی کرواندے تے شریعت دی خلاف ورزی دے مرتکب لوک اُتے شرعی تعزیر وی لگواندے۔ آپ دے فتوی دے خلاف کسی نوں جرات نہ ہُندی سی۔ آپ فرماندے سن کہ ميں نے کئی سال تک علم فتوی پڑھیا۔ مطالعہ کردے کردے گھٹناں اُتے نشانات پے گئے۔ ہر مسئلہ اُتے اللہ تعالی دے فضل تے کرم توں ایسا عبور حاصل اے کہ مسئلہ جس کتاب وچ جس صفحہ اُتے درج اے اوہ صفحات وی یاد نيں۔ مگر بغیر تحقیق کیتے فتوی دینے وچ جلدی نئيں کردا۔ آپ نے اپنی مبارک زندگی وچ اکثر پیچیدہ مسائل دا حل فرما کر خلق خدا اُتے احسان عظیم کيتا۔
بحیثیت مرد مجاہد
سودھوخواجہ صاحب علم تے عرفان دی لازوال دولت دے نال نال اک مرد مجاہد تے خدا پرست وی سن ۔ فسق تے فجور تے باطل تحریکات دے خاتمے دے لئی آپ نے اک بھرپور کردار ادا کيتا۔ آپ نے اپنے دور وچ چلنے والی متعدد اسلامی تحریکات وچ اپنے مریدین دے نال نہایت جوش تے خروش تے ایمانی جذبے توں حصہ لیا۔ آپ نے تحریک مدح صحابہ (رضی اللہ تعالی عنہم) لکھنؤ وچ اک نہایت جاندار تے متحرک کردار ادا کيتا تے اس تحریک وچ ممتاز تے صف اول دے راہنماواں وچ شامل رہے۔ ايسے تحریک وچ آپ نے مولانا ظہور احمد بگوی دے نال مل کے کم کيتا تے اپنے مریدین دی اک کثیر جماعت لے کے عازم لکھنؤ ہوئے۔ راستے وچ واں بھچراں دے مقام اُتے گرفتارہو کے میانوالی جیل وچ نظر بند کر دتے گئے۔ آپ دی مساعی جمیلہ توں بالآخر ایہ تحریک کامیاب ہوئی۔ اس دے علاوہ آپ تحریک جہاد کشمیر ، تحریک نظام مصطفیٰ ﷺ تے تحریک ختم نبوت وچ وی کم کيتا۔ اس دے علاوہ آپ نے قادیانی فتنہ دے خطر ناک نظریات توں لوکاں نوں آگاہ کيتا تے دسیا کہ ساڈے نبی خاتم النبیین نيں تے ساڈے نبی دے بعد نبوت دا دعوی کرنے والا دجال کذاب تے کافر اے۔ انہاں تحریکات وچ اپنے مریدین دے نال نہایت سرگرمی توں حصہ لیا تے کئی مرتنہ گرفتار وی ہوئے۔
بحیثیت مقرر
سودھوخواجہ صاحب نوں فن تقریر وچ اک خاص مقام تے ملکہ حاصل سی۔ آپ پنجابی تے اردو وچ تقریر فرماندے سن تے خطابات وچ مولانا جامی ، علامہ محمد اقبال تے مولانا محمد علی مکھڈوی دے اشعار نہایت ترنم تے کثرت توں پڑھیا کردے سن ۔ آپ دے خطاب وچ نہایت شیرینی تے چاشنی ہُندی سی جس توں سامعین نہایت محظوط ہُندے۔ آپ نوں فن تقریر وچ اوہ ملکہ حاصل سی کہ اک گھنٹہ تقریر فرماندے تاں اس دا مقصد لب لباب چند منٹاں وچ بیان فرما دیندے۔ تبلیغ دین آپ دا پسندیدہ مشغلہ سی۔ خلق خدا نوں دین حق دا راستہ دسیا تے انہاں دے دلاں وچ عشق رسول دی شمع روشن فرمائی۔ آپ اکثر اپنے خطابات وچ رسول اللہ ﷺ ، صحابہ کرام تے اولیائے عظام دے حیات طیبہ دے واقعات تے کرامات نہایت اُتے لطیف تے دل نشین انداز وچ بیان فرماندے۔ محمد اقبال حسین کلیار صاحب فرماندے نيں کہ ارد گرد دے علاقہ وچ جدوں کدی کوئی عالم خطاب کرنے دے لئی آندا تاں خواجہ غلام زین الدین صاحب اپنے نال بہت ساریاں کتاباں لاندے تے اس مجلس وچ شرکت فرماندے تے آپ توں جدوں پُچھیا گیا کہ یا حضرت کيتا وجہ اے کہ آپ کتاباں نال کیوں لاندے نيں؟ فرمانے لگے کہ اکثر علما دوران تقریر کوئی گل کہہ ڈالدے نيں جے کوئی معترض اعتراض وارد کر دے تاں جواب نئيں دے پاندے۔ وچ کتاباں نال اس لئی لاندا ہاں کہ جے کوئی ایسی گل ہوئے جائے تاں وچ مسلک حق اہل سنت تے جماعت دی حقانیت ثابت کر سکےآں تے معترض نوں کتاباں دے حوالے توں جواب دے کے مطمئن کر دواں۔
بحیثیت مصنف
سودھوخواجہ زین الدین چشتی اک بلند پایہ دے مصنف سن ۔ آپ نے کئی کتاباں تصنیف فرماواں جنہاں وچ درج ذیل شامل نيں۔
- نجم الہدی فی مسئلہ حیات مصطفیٰ ﷺ
- بدر الدجی
- نور الہدی
- شمس الضحی
- سعادت دارین
- فضیلت ذکر
- مجاہدین فی سبیل اللہ
نجم الہدی فی مسئلہ حیات مصطفیٰ ﷺ آپ دی اک نہایت مستند تے بلند پایہ تصنیف اے جس وچ آپ نے حضرت رسالب مآب دی حیات طیبہ تے مسئلہ حیات النبی دے متعلق مستند حوالے دتے نيں تے اس کتاب دے اک اک لفظ توں آپ دی سرکار دو عالم توں عشق تے محبت تے عقیدت دا ثبوت ملدا اے۔ کئی جید علمائے کرام نے اس کتاب نوں اک عارف تے محقق کامل تے عاشق رسول دی والہانہ کاوشاں دا اک شاہکار قرار دتا اے۔
اسلامی مدارس تے مسیتاں دا قیام
سودھوخواجہ زین الدین چشتی نے اپنی پوری زندگی اشاعت اسلام تے ترویج علم دین دے لئی وقف کر دتی تے علم دی روشنی نوں پھیلانے دے لئی آپ نے پاکستان دے وکھ وکھ تھانواں اُتے اسلامی مدارس تے مسیتاں قائم کيتیاں تے انہاں وچ ممتاز تے جید علمائے کرام ، قراء تے حفاظ کرام نوں تعینات کيتا۔ انہاں وچ
- مدرسہ زینت الاسلام ترگ شریف عیسی خیل
- یونیورسٹی محمدیہ نوریہ عیسی خیل
- مدرسہ زینت الاسلام شیخ آباد شریف عیسی خیل
- مدرسہ زینت الاسلام کمرمشانی عیسی خیل
- مدرسہ زینت الاسلام مکڑوال عیسی خیل
- مدرسہ عربیہ کندھ جیکب آباد سندھ
- مدرسہ جامع محمدیہ حنفیہ فریدیہ چشتیہ سلیمانیہ رجسٹرڈ مہاجر کیمپ کراچی
- جامع مسجد تے مدرسہ انوار مدینہ گلشن اقبال کراچی
- یونیورسٹی فیض محمدی
- جامع مسجد تے مدرسہ تجلی نور نويں آبادی سعید آباد کراچی
وغیرہ شامل نيں۔ انہاں مشہور مدارس تے مسیتاں دے علاوہ تے وی کئی دوسرے مدارس تے مسیتاں قائم کر کے ملک دے کونے کونے وچ علم دین دی مقدس شمع نوں روشن کيتا۔ [۴]
وصال مبارک
سودھوخواجہ غلام زین الدین چشتی بروز جمعرات 21 ذی الحجہ شریف 1398ھ بمطابق 22-23 نومبر 1978ء دی درمیانی شب بعد نماز عشاء سعید آباد کراچی وچ اک عالم نوں روندا ہويا چھڈ کے خالق حقیقی توں جا ملے۔
وصال توں پہلے آپ نے نماز عشاء دی امامت خود فرمائی۔ وصال دے وقت آپ دے مریدین خاص وچوں میاں نور محمد شاہ میانہ والا میانوالی تے صوفی بشیر احمد مگھیاں اٹک والے سن تے جناب ملک میاں محمد کراچی والے موجود سن جنہاں دے گھر آپ ٹھہرے ہوئے سن ۔ آپ دے وصال دی خبر پورے ملک وچ جنگل وچ اگ دی طرح پھیل گئی۔
نماز جنازہ
سودھوخواجہ صاحب دے وصال دے دوسرے دن کراچی وچ نماز جنازہ ادا کيتی گئی۔ اس دے بعد آپ دا جسد مبارک کراچی توں فیصل آباد بذریعہ طیارہ تے فیر ادھر توں ترگ شریف لیایا گیا۔ ترگ شریف وچ آپ دی نماز جنازہ آپ دے بہترین دوست تے معتمد ساتھی تے میانوالی دے ممتاز عالم دین تے فقیہہ کامل مولانا فخرالدین گانگوی صاحب نے پڑھائی۔ متعدد علمائے کرام تے مشائخ عظام نے وی آپ دی نماز جنازہ وچ شرکت فرمائی۔ آپ دی نماز جنازہ وچ عوام دا ٹھاٹھاں ماردا ہويا سمندر سی۔ ایہ آثم وی اس نماز جنازہ وچ شریک سی۔ 24 نومبر 1978ء بمطابق 23 ذی الحجہ 1398ھ نوں دوپہر دے وقت اس عظیم مرد مجاہد دے جسد انوار نوں سپرد خاک کيتا گیا۔
مزار تے عرس
سودھوترگ شریف وچ خواجہ غلام زین الدین چشتی دا مزار عوام دے لئی زیارت گاہ اے۔ آپ دا عرس مبارک ہر اسلامی سال دے 20 ، 21 تے 22 ذی الحجہ نوں ترگ شریف تحصیل عیسی خیل ضلع میانوالی وچ نہایت تزک تے احتشام تے عقیدت توں منایا جاندا اے جس وچ ملک دے کونے کونے توں آپ دے مریدین شامل ہُندے نيں۔ ممتاز علمائے کرام ، خطباء ، نعت خواں حضرات تے مشائخ عظام دی تقاریر ہُندیاں نيں تے عوام الناس انہاں روحانی محفلاں توں فیض یاب ہُندے نيں۔
اولاد
سودھوحضرت خواجہ غلام زین الدین چشتی نظامی دے چار بیٹے تے تن بیٹیاں سن۔ بیٹےآں دے ناں درج ذیل نيں۔
- غلام معین الدین چشتی
- قطب الدین چشتی
- نصیر الدین چشتی
- علاء الدین چشتی
خواجہ زین الدین چشتی دے بعد آپ دے سب توں وڈے صاحبزادے خواجہ غلام معین الدین چشتی المعروف چن ماہی صاحب آپ دی درگاہ دے سجادہ نشین نيں۔ [۵]
حوالے
سودھو- ↑ تذکرہ اولیائے کرام سرزمین اولیاء میانوالی تالیف سید طارق مسعود شاہ کاظمی صفحہ 181 توں 185
- ↑ تذکرہ اولیائے کرام سرزمین اولیاء میانوالی تالیف سید طارق مسعود شاہ کاظمی صفحہ 188 توں 189
- ↑ تذکرہ اولیائے کرام سرزمین اولیاء میانوالی تالیف سید طارق مسعود شاہ کاظمی صفحہ 420 توں 422
- ↑ تذکرہ اولیائے کرام سرزمین اولیاء میانوالی تالیف سید طارق مسعود شاہ کاظمی صفحہ 184 توں 190
- ↑ حیات مرشد تالیف حاجی غلام قاسم شاہ