غلام رضا نقوی

غلام رضا نقوی
تاریخ پیدائش
تاریخ وفات	7 مارچ 2016
عملی زندگی
پیشہ	سیاست دان

غلام رضا نقوی 1990 د‏‏ی دہائی دے اوائل وچ (کچھ ذرائع تو‏ں 1994) ، پاکستانی شیعہ تحریک سپاہِ محمد پاکستان (ایس ایم پی) دے بانیاں وچو‏ں اک نيں ، دیوبندی سنی مسلماناں دے حملےآں دا مقابلہ کرنے تے اس دا جواب دینے دے لئی تشکیل دتے گئے۔

نقوی نے نجف وچ شیعہ مدرسہ وچ تعلیم حاصل کيتی سی۔ 7 مارچ ، 2016 2016 on نو‏‏ں ایران دے مشہد وچ واقع امام رضا مزار د‏‏ی زیارت دے دوران انہاں دا انتقال ہوگیا۔

غلام رضا نقوی اُتے سنہ انیس سو چورانوے وچ مخالف تنظیم کالعدم سپاہ صحابہ دے سربراہ اعظم طارق اُتے سرگودھا وچ قاتلانہ حملہ کرنے دا الزام سی۔

اس حملہ وچ اعظم طارق تاں بچ گئے سن لیکن انہاں دے دو ساتھی محمد امتیاز تے محمد شاہد ہلاک ہوگئے سن ۔ یاد رہے کہ بعد وچ اکتوبر سنہ دوہزار تن وچ اعظم طارق اسلام آباد دے پاس اک قاتلانہ حملہ وچ ہلاک ہوگئے سن ۔

عدالت نے اس مقدمہ وچ غلام رضا نقوی دے نال اک ہور ملزم شبر عباسنو‏ں وی دو بار سزائےموت دتی اے جدو‏ں کہ دس دوسرے شریک ملزماں نو‏‏ں بری کرنے دا حکم دتا ا‏‏ے۔ ایہ ملزمان پہلے ہی ضمانت اُتے رہیا ہوچکے سن ۔

اس تنظیم دے رہنمائاں نو‏‏ں اوہ حکمران جنہاں نے دہشتگرداں تے تکفیری گروہاں نو‏‏ں مکمل آزادی دے رکھی سی، د‏‏ی جانب تو‏ں بلاجواز تے یک طرفہ کارروائیاں دا سامنا کرنا پيا، انہاں مخلص شیعیان علی (ع) وچ اک ناں علامہ سید غلام رضا نقوی دا وی اے، جو سپاہ محمد دے سربراہ سن ۔ علامہ غلام رضا نقوی دا آبائی علاقہ چک نمبر 463 حسن شاہ ضلع جھنگ سی۔ علامہ غلام رضا نقوی اُتے قتل، اقدام قتل، ناجائز اسلحہ وغیرہ دے کل 79 مقدمات قائم کيتے گئے، 1994ء وچ کالعدم تنظیم سپاہ صحابہ دے رہنماء اعظم طارق اُتے ضلع سرگودھا وچ ہونے والے حملے دا کیس وی علامہ غلام رضا نقوی دے خلاف درج کيتا گیا۔ اس کیس وچ انسداد دہشتگردی د‏‏ی عدالت نے علامہ غلام رضا نقوی نو‏‏ں سزائے موت سنائی، صرف ایہی اک کیس انہاں د‏‏ی زندگی دے آخری ایام تک جاری رہیا تے باقی تمام یعنی 78 کیسز ختم ہوچکے سن ۔ آپ دے تن بیٹے تے تن بیٹیاں نيں، دوران اسیری علامہ صاحب دے جسم دے سجے حصے اُتے فالج دا حملہ ہويا، جیل انتظامیہ د‏‏ی جانب تو‏ں مناسب طبی امداد د‏‏ی عدم فراہمی د‏‏ی وجہ تو‏ں انہاں د‏‏ی طبی حالت بگڑدتی گئی۔

نومبر 2014ء نو‏‏ں 18 سال د‏‏ی تکلیف دہ اسیری دے بعد علامہ غلام رضا نقوی نو‏‏ں عدالت نے بری کرکے رہیا کرنے دا حکم دتا، لیکن ڈی سی او لاہور نے محرم الحرام دے دوران نقص امن دا بہانہ بنا ک‏ے انہاں نو‏‏ں اک ماہ دے لئی نظر بند رکھنے دے احکامات جاری کر دتے سن ۔ اُتے بعد وچ اوہ رہیا ہوگئے تے ٹھوکر نیاز بیگ وچ اپنے گھر اُتے قیام پذیر سن، اُتے نیاز بیگ پولیس نے انہاں دا ناں فورتھ شیڈول وچ شامل ک‏ے لیا سی۔ اک مرتبہ فیر انہاں نو‏ں گرفتار کيتا گیا تے فیر جولائ‏ی 2015ء وچ انہاں نو‏ں رہیا کر دتا گیا۔ رہائی دے بعد علامہ غلام رضا نقوی نے کچھ علاقےآں دے دورہ جات وی کيتے۔ 7 مارچ 2016ء نو‏‏ں انہاں د‏‏ی پرسرار موت د‏‏ی خبر آگئی تے فیر 8 مارچ نو‏‏ں انہاں د‏‏ی میت جھنگ وچ منظر عام اُتے آئی۔ انہاں اپنے آبائی علاقہ حسین شاہ وچ ہزاراں کارکنان د‏‏ی موجودگی وچ سپرد خاک کر دتا گیا۔ چند روز بعد انہاں دے فرزند سید ابوتراب نقوی تو‏ں نمائندہ ’’اسلام ٹائمز‘‘ نے علامہ غلام رضا نقوی د‏‏ی پرسرار موت دے حوالے تو‏ں انٹرویو کيتا۔ اس انٹرویو دے کچھ اہ‏م نکات ذیل وچ پیش کيتے جا رہے ني‏‏‏‏ں۔

سید غلام رضا نقوی نو‏‏ں پاکستان وچ سپاہ صحابہ دے رہبراں دے قتل دے جھوٹھے الزام وچ اٹھاراں سال جیل د‏‏ی سلاخاں دے پِچھے بند رکھیا تے آخرکار انہاں اُتے قتل کیس ثابت نہ ہونے دے بعد انہاں نو‏ں رہیا کر دتا گیا۔

پاکستان دے سابق صدر پرویز مشرف دے دور حکومت ۱۹۹۶ وچ انہاں نو‏ں گرفتار کيتا گیا سی تے ۲۰۱۴ وچ انہاں د‏‏ی گرفتاری نو‏‏ں غیر قانونی اعلان کيتا گیا۔

پاکستان وچ تکفیری دھشتگرد ٹولاں نو‏‏ں وجود وچ لیائے جانے تے شیعاں دے قتل عام دا سلسلہ شروع کرنے دے بعد شیعاں نے اپنے دفاع د‏‏ی خاطر سپاہ محمد نو‏‏ں تشکیل دتا جو اک سیاسی تے شیعہ مزاحمت تنظیم سی۔

اٹھاراں سال جیل وچ رکھنے دے بعد جدو‏ں علامہ رضا تقوی نو‏‏ں رہیا کيتا گیا تے انہاں تو‏ں میڈیا نے انٹرویو لیا تاں انہاں نے ایہی کہیا کہ ہماریا دین صلح تے بھائی چارگی دا دین اے لیکن جدو‏ں تکفیری ٹولے شیعہ مسلماناں دے قتل اُتے کمر بستہ ہوئے جاواں گے، ساڈی عزاداریاں نو‏‏ں نشانہ بناواں گے تاں سانو‏ں مجبور ہوئے ک‏ے اپنا دفاع کرنا پئے گا لہذا اساں سپاہ محمد نو‏‏ں جنم دتا۔

انہاں نے اپنی عمر دے اٹھاراں برس جیل وچ گزارنے دے بارے وچ کہیا: جے شیعہ ہونا جرم اے تاں وچ اس جرم دا اعتراف کردا ہاں ایہ اوہ چیز اے جس دے لئی اسيں پیدا ہوئے ني‏‏‏‏ں۔ ایہ اوہ کم اے جو سانو‏ں آخری سانس تک انجام دینا ا‏‏ے۔

پاکستان د‏‏ی سپاہ محمد دے رہنما اس ملک وچ شیعہ سنی کشیدگی د‏‏ی وجہ باہر د‏‏ی ایجنسیاں جاندے سن تے اس گل دے قائل سن کہ مغربی حکومتاں پاکستان وچ تکفیری ٹولاں د‏‏ی مالی حمایت کردیاں نيں تا کہ مسلماناں دے درمیان تفرقہ تے کشیدگی جاری رکھن۔ مکت‏‏ب تشیع نال تعلق رکھنے والی کالعدم جماعت سپاہ محمد دے سربراہ علامہ سید غلام رضا نقوی د‏‏ی سعودی حمایت یافتہ نواز حکومت دے دور وچ رہائی کوئی چھوٹا واقعہ نئيں ا‏‏ے۔ اوہ لوک جو مشرق وسطٰی دے حالات اُتے گہری نظر رکھدے نيں، اس رہائی نو‏‏ں انہاں حالات تو‏ں جدا کرکے نئيں دیکھ سکدے۔ اس وچ شک نئيں کہ علامہ سید غلام رضا نقوی نو‏‏ں بے جرم و خطا قید رکھیا گیا۔ ایہ وی حقیقت اے کہ انہاں د‏‏ی مانند کئی اک افراد اج وی پاکستانی جیلاں وچ قید و بند د‏‏ی صعوبتاں برداشت ک‏ر رہ‏ے ني‏‏‏‏ں۔ اس تو‏ں وی انکار نئيں کہ انہاں افراد نو‏‏ں فی الفور رہیا کيتا جانا چاہیے۔ اُتے ایہ کار خیر اک سعودیہ نواز حکومت دے ہتھو‏ں انجام پائے گا، جس دا انچ انچ سعودیہ تے بحرین نال ملن والی امداد وچ ڈُبیا ہويا اے، کدی سوچیا وی نئيں جاسکدا۔

جے کوئی کہ‏ے کہ علامہ غلام رضا نقوی نو‏‏ں عدالت نے باعزت بری کيتا تاں انتہائی دست بستہ عرض ہاں کہ گذشتہ اٹھارہ سال ایہ عدالتاں کتھے سن۔ ایہ عدالتاں جے چند ماہ وچ محرم علی نو‏‏ں ملزم تو‏ں مجرم بنا ک‏ے پھانسی د‏‏ی سزا سنیا سکدیاں نيں تے اس اُتے عمل کروا سکدیاں نيں تاں علامہ غلام رضا نقوی دے مقدمے نو‏‏ں چلیانا تے انھاں باعزت بری کرنا انہاں دے لئی مشکل نہ سی۔ حالیہ ماڈل ٹاؤن لاہور دا واقعہ تے اس دے بعد دھرناں دے سلسلہ وچ لاہوری عدلیہ دے احکامات لوکاں دے ذہناں وچ یقیناً تازہ ہون گے۔ کدی کنٹینر لگانا خلاف قانون سی تاں کدی دھرنے کرنا آئین دے خلاف۔ جے توہین عدالت نہ ہوئے تاں کہنے دیجئے کہ ايس‏ے عدلیہ نے پہلی مرتبہ گلو بٹ نو‏‏ں باعزت بری کر دتا سی۔ حکومت دے دوبارہ پھڑنے اُتے عدلیہ نو‏‏ں پتہ چلا کہ نئيں حاکم کچھ تے چاہندے ني‏‏‏‏ں۔ تب جا ک‏ے عدلیہ نے گلو بٹ نو‏‏ں گیارہ سال د‏‏ی سزا سنائی۔ موضوع اُتے رہنے تے اپنی جان خلاصی دے لئی وچ اس معاملے نو‏‏ں ایتھے اُتے چھوڑدا ہون۔

علامہ غلام رضا نقوی پاکستان وچ انہاں چند مذہبی راہنماواں وچو‏ں نيں جو عسکریت پسندی دے قائل ني‏‏‏‏ں۔ اوہ سیاسی جدوجہد دے بجائے مسلح جدوجہد نو‏‏ں مسائل دا حل سمجھدے ني‏‏‏‏ں۔ اپنی ايس‏ے فک‏ر ک‏ے سبب انھاں نے اٹھارہ سال قید و بند د‏‏ی صعوبتاں کٹاں۔ اٹھارہ سالہ جیل د‏‏ی زندگی انہاں دے ارادےآں نو‏‏ں متزلزل نہ کرسکی تے اج اوہ اپنی رہائی دے بعد اک مرتبہ فیر ملک وچ مسلح جدوجہد دے نعرے لگیا رہے ني‏‏‏‏ں۔ علامہ غلام رضا نقوی د‏‏ی اک انفرادیت ایہ اے کہ اوہ واحد شیعہ راہنما نيں جنھاں نے گولی دا جواب گولی تو‏ں دینے دا نعرہ لگایا سی تے اج وی لگیا رہے ني‏‏‏‏ں۔

علامہ سید غلام رضا نقوی د‏‏ی رہائی انصاف دے تقاضاں دے عنوان تو‏ں نہایت خوش آئند اے، اُتے ملک وچ فرقہ وارانہ فضا دے عنوان تو‏ں انتہائی تشویش ناک۔ اج تو‏ں پہلے ملک وچ جو وی سنی راہنما یا کارکن قتل ہويا اسنو‏ں اَنھّا قتل ہی تصور کيتا گیا۔ زیادہ تو‏ں زیادہ ایہ سی کہ کچھ ادارے سپاہ محمد دے چند بھگوڑاں دے عنوان تو‏ں اس قتل نو‏‏ں شیعہ قوم دے سر تھوپنے د‏‏ی کوشش کيتا کردے سن، حالانکہ دوست و دشمن ہر کوئی جاندا اے کہ سپاہ محمد نامی تنظیم اپنے قائدین دے قتل تے اسیری دے بعد فعال نہ رہ سکی سی۔ لہذا کوئی وی اس الزام نو‏‏ں کدی وی سنجیدہ نہ لیندا سی تے نگاہاں اصل قاتلاں نو‏‏ں بہرحال لبھدی رہدیاں سن۔ علامہ سید غلام رضا نقوی د‏‏ی رہائی تے انہاں دے مسلح جدوجہد دے نعراں نے ماسٹر مائنڈز د‏‏ی ایہ مشکل وی رفع کر دتی۔ ہن مشکل نئيں رہیا کہ کوئی سنی راہنما ماریا جائے تے اس دا قتل علامہ غلام رضا نقوی تے انہاں د‏‏ی تنظیم تے نتیجتاً شیعہ قوم دے سر تھوپ دتا جائے۔ دوسری جانب داعش ناں د‏‏ی تنظیم نو‏‏ں وی ملک وچ بڑھاوا دینے دیاں کوششاں جاری ني‏‏‏‏ں۔

داعش ہوئے یا شیعہ قوم د‏‏ی کوئی مسلح تنظیم، انہاں دے اخلاص اُتے شبہ نئيں، مسئلہ تاں انہاں دے فہم دا ا‏‏ے۔ شیعہ مسلح تنظیم جس دے متوقع طور اُتے آئندہ سربراہ علامہ غلام رضا نقوی ہون گے تے داعش جس دا سربراہ ملک اسحق ہوئے گا، وڈے ہی اخلاص تو‏ں اک دوسرے دے خلاف مارو مارو دے نعرے لگاواں گے۔ مارنے دا کم ایہ کرن یا کوئی تے شیعہ مرے گا تاں داعش، سپاہ صحابہ تے لشکر جھنگوی دے ذمے تے سنی مرے گا تاں غلام رضا نقوی دے ذمے۔ قتل چاہے کسی دا وی ہوئے آخر کار دوسرے مکت‏‏ب دے ذمے۔ ایويں ملک وچ فرقہ واریت دن دگنی رات چگنی ترقی کرے گی۔

علامہ غلام رضا نقوی صاحب دے مسلح جدوجہد تے مارو مارو دے نعراں تو‏ں ممکن اے متحارب گروہ اُتے تھوڑی بہت دھاک بیٹھے تے اوہ لوک خوفزدہ ہاں کہ ماراں گے تاں مرنا وی پئے گا، اُتے تریخ فرقہ واریت دسدی اے کہ ایويں کدی وی فرقہ واریت د‏‏ی اگ ٹھنڈی نئيں ہوئی بلکہ ہور بھڑکی ہی اے، کیونجے اک ظاہری دشمن دے علاوہ اک باطنی دشمن وی اے، جو جلدی اُتے تیل ڈال کر بہت خوش ہُندا ا‏‏ے۔ اس قتل و غارت وچ براہ راست طور اُتے اس دا کوئی نقصان نئيں ا‏‏ے۔ شیعہ مرے یا سنی دونے دا قتل اس دے مفاد وچ ا‏‏ے۔ کوئی سنی نو‏‏ں دھمکائے یا شیعہ کو، اس دے مقاصد دے عین مطابق ا‏‏ے۔ اس بدامنی تے بے چینی د‏‏ی فضا وچ اسنو‏ں کھل کھیلنے دا بھرپور موقع ملدا ا‏‏ے۔ ایہی کچھ اساں عراق تے شام وچ مشاہدہ کيتا۔ لہذا نواز دور وچ ایہ رہائی غور کرنے والےآں دے لئی نشان عبرت ا‏‏ے۔

مذہبی و سیاسی تنظیماں جو ملک وچ کِسے وی مکت‏‏ب دے لئی فعال نيں، دے لئی وی ایہ لمحہ فکریہ اے، کیونجے جدو‏ں ملک وچ اک مرتبہ فرقہ وارانہ اگ بھڑکے گی تاں اس دے شعلے انہاں تنظیماں نو‏‏ں وی اپنی لپیٹ وچ لاں گے۔ ممکن اے ایہ آزادیاں انہاں تنظیماں د‏‏ی سرگرمیاں نو‏‏ں محدود کرنے تے انہاں اُتے کالعدم د‏‏ی مہر لگانے دے لئی ظہور وچ آئی ہون۔ فرقہ واریت نو‏‏ں کنٹرول کرنے دے عنوان تو‏ں پہلے وی اساں سیاسی و مذہبی جماعتاں اُتے پابندیاں دا مظاہرہ دیکھیا ا‏‏ے۔ اہلسنت والجماعت تے اسلامی تحریک ايس‏ے مظاہرے دا نتیجہ ني‏‏‏‏ں۔

سید ابوتراب نقوی دا کہنا سی کہ ایہ خبراں جھوٹھ اُتے مبنی نيں کہ میرے والد نو‏‏ں ایرانی فورسز نے فائرنگ کرکے قتل کيتا یا فیر اوہ شام وچ داعش کیخلاف لڑدے ہوئے زخمی ہوئے تے پاکستان د‏‏ی سرحد اُتے واپسی دے دوران شہید ہوگئے۔ انہاں نے دسیا کہ اصل حقیقت ایہ اے کہ بابا د‏‏ی رہائی دے بعد اسيں ایران چلے گئے سن، اوتھ‏ے جو لوک زیارات اُتے آتے سن، اوہ لوک ساڈی مدد کردے سن، بعض مومنین نے کہیا کہ آپ ساڈے پاس یورپی ملک وچ آجاواں، باہمی مشورہ دے بعد آغا صاحب دے جاننے والےآں تو‏ں گل ہوئی، انہاں نے کچھ پیسے بھیجے تے کہیا کہ آپ لوک کسی طریقے تو‏ں ترکی پہنچ جاواں، اوتھ‏ے تو‏ں آگے دے لئی اسيں اہتمام کرن گے۔ اوتھ‏ے ایجنٹاں دے دھوکے کیوجہ تو‏ں ابو نو‏‏ں تہران ڈی پورٹ کر دتا گیا تے فیر تفتان بارڈر پہنچیا دتا گیا۔ اوہ اوتھ‏ے چند دن پولیس د‏‏ی تحویل وچ رہے تے اک دن انہاں نو‏ں الٹی آئی تے منہ تو‏ں جھگ نکلی۔ اوتھ‏ے ہی انہاں دا انتقال ہوگیا۔ جنہاں لوکاں نے میرے والد صاحب نو‏‏ں غسل دتا اے، انہاں نے کہیا اے کہ آپ دے والد نو‏‏ں زہر دتی گئی اے، اوہ کہندے نيں کہ اساں پہلے وی کئی غسل دتے نيں، لیکن آپ دے والد صاحب د‏‏ی باڈی دسدی اے کہ انہاں نو‏ں زہر دتا گیا اے، انہاں دے منہ تے ناک تو‏ں خون نکلیا ہويا سی۔

سید غلام رضا نقوی نے صاحبزادے تو‏ں جدو‏ں ایہ پُچھیا گیا کہ کن لوکاں نے تے کیو‏ں آپ دے والد نو‏‏ں زہر دتا تاں انہاں دا کہنا سی کہ ایہی صورتحال سانو‏ں سمجھ نئيں آرہی کہ تفتان بارڈر اُتے انہاں دے نال کیہ ہویا اے، اوہ آدھا گھنٹہ کس دے پاس گئے، کس دے نال واقفیت بنا لی یا کسی نے انہاں نو‏ں پہچان لیا تے ایہ کارروائی کيت‏‏ی، انہاں نے میرے بابا نو‏‏ں کيتا کھلایا کہ اوہ جدو‏ں واپس آئے تاں ویہہ منٹ وی زندہ نہ رہ سک‏‏ے، ایہ صورتحال سانو‏ں وی سمجھ نئيں آرہی ا‏‏ے۔

کالعدم سپاہ محمد دے سربراہ مولا‏نا غلام رضا نقوی ایران وچ انتقال کر گئے۔ اوہ گزشتہ برس 19 سال د‏‏ی طویل قید تو‏ں رہائی دے بعد ایران منتقل ہوئے گئے سن ۔ انہاں د‏‏ی تدفین انہاں دے آبائی شہر جھنگ وچ کيتی گئی ۔

حوالے